Κώστας Καλλίτσης
Πέρα και πριν από όποιο πρόβλημα επάρκειας πόρων για την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, υπάρχει ένα άλλο, σοβαρότερο που ταλανίζει τη χώρα μας: Ενα πρόβλημα ιεράρχησης και επιλογών. Πώς χρησιμοποιούμε τους περιορισμένους πόρους.
Φαίνεται σε θέματα «μικρής» κλίμακας. Παράδειγμα, η «φειδωλή» διαχείριση του ΕΣΥ συγκριτικά με την άπλετη χρηματοδότηση για «εκλογικά επιδόματα». Στα νοσοκομεία Παίδων, υπάρχει μια λίστα αναμονής επί μήνες ή και χρόνια – τόσο πρέπει να περιμένει ένα παιδί για μια επέμβαση. Και την τρέχουσα περίοδο, όλα τα νοσοκομεία της χώρας καταπονούνται αφόρητα από την πλημμυρίδα κρουσμάτων ίωσης, που θα έπρεπε να τα περιθάλπουν τα Κέντρα Υγείας, αλλά δεν το κάνουν. Γιατί; Διότι λείπουν γιατροί.
Και η έλλειψη γιατρών οφείλεται κυρίως σε επιλογές δημοσιονομικής πολιτικής. Από τις σχεδόν 10.800 οργανικές θέσεις, περίπου οι μισές είναι καλυμμένες. Κι από τις κενές, σχεδόν 2.000 καλύπτονται με γιατρούς που προσλαμβάνονται με ετήσιες συμβάσεις και πληρώνονται από ευρωπαϊκά ή άλλα κονδύλια που δεν προσμετρώνται στο δημοσιονομικό έλλειμμα. Το υπουργείο Οικονομικών σκάρωσε έτσι μια «άσπρη τρύπα» που ισοδυναμεί με τους μισθούς 7.000 γιατρών. Για να επιτευχθεί αυτός ο μεγαλόπνοος στόχος, επικρατεί στο ΕΣΥ ένας εργασιακός μεσαίωνας. Και ορισμένες προτάσεις του υπουργείου Υγείας για την αποφασιστική αντιμετώπιση του μισθολογικού των γιατρών, απορρίφθηκαν από το Γενικό Λογιστήριο με συνοπτικές διαδικασίες, με τον ισχυρισμό ότι δεν υπάρχουν λεφτά.
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι, όσα λεφτά υπάρχουν, δαπανώνται με άλλες, διαφορετικές προτεραιότητες. Επαρκούν, παράδειγμα, για να δίδονται μερικά εκατομμύρια ευρώ κάθε μήνα για την επιδότηση των λογαριασμών ηλεκτρικού ανεξάρτητα από εισόδημα, μέγεθος/αριθμό κατοικιών. Ή, για να διανεμηθούν επιδόματα (οριζοντίως) στα σώματα ασφαλείας, ή για να δοθούν bonus σε μερικές χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους πριν καν ξεκινήσει ουσιαστικά η αξιολόγησή τους. Ή για να επιδοτηθούν 8,5 εκατ. πολίτες για τις αγορές τους στα σούπερ μάρκετ. Για οριζόντιες παροχές και, τελευταία, για εκλογικά επιδόματα, λεφτά υπάρχουν. Δεν περισσεύουν για τη δημόσια υγεία, για την ανάταξη και ανάπτυξη του ΕΣΥ. Το ίδιο πρόβλημα ιεράρχησης και επιλογών σφραγίζει και θέματα που αναγορεύονται/ είναι στρατηγικής σημασίας. Οπως είναι το θέμα της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).
Δεν θα ήταν αυτοί καθαυτοί οι πόροι του, που θα έσωζαν την Ελλάδα. Αλλωστε, η χώρα μας είχε την τύχη να απορροφήσει τέσσερα πακέτα ευρωπαϊκής χρηματοδότησης και, πριν από αυτά, άλλο ένα, αμερικανικό, στο πλαίσιο του Σχεδίου Μάρσαλ, χωρίς να πετύχει εκείνην την παραγωγική ανασυγκρότηση που θα έθετε τις βάσεις μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. Γιατί είχε, παράλληλα, την ατυχία, μεγάλο μέρος των πόρων να διοχετευτεί σε αεριτζίδικες δραστηριότητες, να γίνει εύκολος πλουτισμός και ιδιωτικές καταθέσεις στο εξωτερικό – μαζί, και κουφάρια εργοστασίων στην ελληνική περιφέρεια. Ωστόσο, τα 32 δισ. ευρώ πόροι του ΤΑΑ είναι πολλά λεφτά, που θα έπρεπε/μπορούσαν να επιταχύνουν την αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της χώρας, ώστε να γίνει πιο σύγχρονο και παραγωγικό, με καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας – να ξεφύγουμε από το παραδοσιακό μοντέλο της φτηνής εργασίας που, ακόμα, σήμερα, κυριαρχεί.
Δυστυχώς, αυτό που έγινε στην πράξη είναι ότι, απλώς, μεταφέρθηκαν στο ΤΑΑ έργα από το ΕΣΠΑ, με κριτήριο πόσο ώριμα ήταν – ούτε την οικονομική ούτε την κοινωνική σημασία τους. Σήμερα, η προσπάθεια ορθολογικής αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου προϋποθέτει και ανασχεδιασμούς στην κατανομή κονδυλίων – όσους/όσο προλαβαίνουμε να γίνουν. Με διαφορετικές προτεραιότητες, διαφορετικά κριτήρια επιλογής.
Πηγή: Καθημερινή
