Νίκος Βατόπουλος
Οι γενιές που μεγάλωσαν στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου αδυνατούν ώς έναν βαθμό να κατανοήσουν ή έστω να συντονιστούν με τις τεράστιες κοινωνικές και γεωπολιτικές αλλαγές των τελευταίων χρόνων. Οσοι έχουν παιδικά βιώματα από την εποχή 1950-1989, ένα μεγάλο δηλαδή ποσοστό του δρώντος πληθυσμού, έχουν ολοένα και πιο καθαρή την εικόνα ενός κόσμου που σταθερά τους αφήνει έξω από τις εξελίξεις. Ο νέος κόσμος εγκαταλείπει τις μεγάλες συντεταγμένες της μεταπολεμικής εποχής και μαζί τις ερμηνείες της ανοχής και της δημοκρατίας όπως τις βίωσαν οι μεγαλύτεροι. Υπάρχει μια μεγάλη σύγχυση. Στην Ελλάδα νιώθει κανείς πως η χώρα πολιτισμικά βρίσκεται σε έναν κλυδωνισμό. Ο πολιτισμικός αυτοπροσδιορισμός μιας χώρας αντανακλάται και στα πολιτικά και στα οικονομικά της ήθη και ενώ πριν από 30 και 40 χρόνια, η Ελλάδα ήταν αναπόσπαστο μέλος της νότιας μεσογειακής Ευρώπης, σήμερα υπάρχει η αίσθηση μια χώρας πολλών ταχυτήτων και διαφορετικών προσανατολισμών. Δύσκολο να εξηγήσεις σε έναν 20άχρονο ότι στη δεκαετία του ’70, το κατά κεφαλήν εισόδημα της Ελλάδας ήταν κατά πολύ υψηλότερο της Πορτογαλίας και σχεδόν ίσο με αυτό της Ισπανίας. Σήμερα, σε ό,τι αφορά τις κοινωνικές αντιλήψεις, οι Ελληνες ανήκουν στους πιο οπισθοδρομικούς λαούς της Δύσης. Η απόσταση από την καινοτομία, την ενθάρρυνση της δημιουργικότητας, την ιδιωτική πρωτοβουλία και την έκθεση στη σύνθετη γνώση, έχει κάνει τεράστια ζημιά στον τρόπο με τον οποίον βιώνεται η καθημερινότητα σε αυτή τη χώρα.
Η απόσχιση της Ελλάδας από την ανεπτυγμένη Δύση μεγαλώνει επί της ουσίας λόγω ενός διευρυμένου πολιτισμικού ρήγματος. Το ρήγμα βαθαίνει και από τις διεθνείς εξελίξεις που ενισχύουν τις φωνές της αυτοαναφορικής αντισυστημικής διαμαρτυρίας και της καλλιέργειας νησίδων με «θρησκόληπτες» πολιτικές συσπειρώσεις. Σε έναν κόσμο στον οποίον αμφισβητούνται οι βασικές αρχές της ανοικτής κοινωνίας, χώρες σαν την Ελλάδα, με χαλαρούς θεσμικούς πυλώνες, γενικευμένη ανομία και υποτίμηση της ουσιαστικής παιδείας, υφίστανται τις επιπτώσεις μιας κοινωνικής δίνης. Ιεραρχίες καταλύονται, γνώσεις χλευάζονται, εικασίες και μυθεύματα αποθεώνονται.
Ο νωπός ιστορικά χρόνος της μεταπολεμικής Ευρώπης μοιάζει εξαιρετικά μακρινός. Για την Ελλάδα, η ενίσχυση του πολωτικού λαϊκισμού, η δημιουργία ανύπαρκτων διλημμάτων και η κατασκευή εχθρών είναι η πιο επικίνδυνη επιλογή που, δυστυχώς, είναι η βασική επιλογή της κυβέρνησης.
Πηγή: Καθημερινή
