Νίκος Κωνσταντάρας
Ο φρικτός θάνατος τόσων ανθρώπων στο Μάτι δεν πρέπει να ξεχνιέται μέσα στη ροή της καθημερινότητας. Ούτε η «έξοδος» από τα μνημόνια, ούτε η ρουτίνα της πολιτικής αντιπαράθεσης, ούτε οι φόροι, τα χρέη, οι αγωνίες, οι ελπίδες και η φυγή των νέων πρέπει να αποσπούν την προσοχή μας από τα λάθη στη νοοτροπία και στις πρακτικές που οδήγησαν στον θάνατο τόσων ανθρώπων. Εάν δεν επιμείνουμε, εάν δεν κρατηθεί η τραγωδία αυτή στην κορυφή της ειδησεογραφίας και της πολιτικής ατζέντας, θα συνεχίσουμε να ζούμε σε μια κοινωνία όπου η επιβίωσή μας θα είναι απλώς θέμα τύχης. Δηλαδή, θα είμαστε τυχεροί εάν δεν αναγκαστούμε ποτέ να βασιστούμε στις κρατικές υπηρεσίες για την προστασία μας – πράγμα αδύνατο.
Τα γεγονότα ακόμη δεν μας αφήνουν να ξεχάσουμε την τραγωδία, αλλά όσο περνάει ο καιρός ολοένα και λιγότερο απασχολεί την επικαιρότητα. Ο θάνατος μιας νέας κοπέλας πριν από λίγες ημέρες ανέβασε τον αριθμό των νεκρών στους 99 και υπενθύμισε για λίγο το ανθρώπινο κόστος της κρατικής αστοχίας. Το πόρισμα της επιτροπής υπό τον καθηγητή και μέλος της Ακαδημίας Κώστα Συνολάκη, που παρουσιάστηκε σε εκδήλωση της Νέας Δημοκρατίας την Τετάρτη, ανέδειξε με ψύχραιμο και επαγγελματικό τρόπο τα προβλήματα στην αντιμετώπιση των κρίσεων γενικώς στην Ελλάδα, και ιδιαιτέρως στην περίπτωση της 23ης Ιουλίου στο Μάτι. Η καταγραφή των προβλημάτων, των χαμένων ευκαιριών να σωθούν ζωές, οι προτάσεις για τη βελτίωση της κατάστασης που συμπεριλαμβάνονται στο πόρισμα της επιτροπής Συνολάκη δείχνουν ότι υπάρχει τρόπος για να λειτουργούμε πέρα από αυτόν της προχειρότητας, της ευθυνοφοβίας και της αδράνειας. Το πόρισμα, προϊόν συνεργασίας επιστημόνων από πέντε πανεπιστήμια (Πολυτεχνείο Κρήτης· University of California, Los Angeles· University of Southern California· Oregon State University· Waseda University της Ιαπωνίας), αναδεικνύει την πολύτιμη συνεισφορά των επιστημόνων όταν κινητοποιούνται στην υπηρεσία του δημοσίου συμφέροντος.
Πριν από μία εβδομάδα σημειώσαμε τη λεπτομερέστατη έρευνα για τη διαφθορά που διεξήχθη από ομάδα πανεπιστημιακών στη Νότιο Αφρική και η οποία συνέβαλε στην πτώση του Τζέικομπ Ζούμα από την προεδρία. Εκείνη η περίπτωση, μαζί με την επιτροπή Συνολάκη, αναδεικνύει τη χρησιμότητα της επιστημονικής μεθόδου όταν αυτή δεν περιορίζεται είτε από τα στενά όρια των πανεπιστημίων είτε από την προσκόλληση σε κάποιον πολιτικό φορέα. Η μελέτη της επιτροπής Συνολάκη εκπονήθηκε ύστερα από αίτημα του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκου Μητσοτάκη και παρουσιάστηκε σε εκδήλωση της Ν.Δ. Αυτό, για την κυβέρνηση και τους φανατικούς οπαδούς της, θα σημαίνει ότι όχι μόνο δεν οφείλουν να δώσουν σημασία στη μελέτη, αλλά και ότι η εκπόνησή της είναι εχθρική προς αυτούς. Και αυτό είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα της δημόσιας ζωής μας: περισσότερη σημασία δίνεται στο ποιος λέει κάτι παρά σε αυτά που λέει. Το κύρος του κ. Συνολάκη και των συνεργατών του, η άρτια αποτίμηση των γεγονότων, η βαθιά γνώση του αντικειμένου και η σοβαρότητα και υπευθυνότητα με την οποία αντιμετώπισαν το ζήτημα πριν φθάσουν στα συμπεράσματά τους θα όφειλαν να ανοίξουν τον δρόμο σε περισσότερες τέτοιες κινήσεις.
Είναι φανερό εδώ και καιρό ότι όλοι πρέπει να συμβάλουμε, με τον τρόπο που ο καθένας μπορεί, στην αφύπνιση της κοινωνίας. Το Μάτι έπρεπε να είχε διαλύσει και την τελευταία ψευδαίσθηση, αποδεικνύοντας πόσο επικίνδυνη είναι η μακρόχρονη αδράνεια. Ασφαλώς, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ θα κάνει ό,τι μπορεί για να ξεχαστούν και το μέγεθος του εγκλήματος και τα αίτιά του – και η επιτροπή Συνολάκη ασφαλώς δεν εξαιρείται από τη γενική προσπάθεια απαξίωσης του κάθε «αντιπάλου». Ευθύνη όλων των άλλων, όμως, από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα μέσα ενημέρωσης έως την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τον κάθε πολίτη, είναι να απαιτούμε συνεχώς την αναβάθμιση των κρατικών υπηρεσιών. Δεν αρκούν οι δικαιολογίες του παρελθόντος. Βλέπουμε και τον κίνδυνο και τις λύσεις που δεν εφαρμόζονται. Δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά από μια κυβέρνηση που μονίμως αποποιείται τις δικές της ευθύνες σε κάθε τομέα, προβάλλοντας συνεχώς το «τι έκαναν οι άλλοι». Ο,τι και αν συνέβη στο παρελθόν, καιρός είναι να καταλάβουμε ότι μεγαλύτερη σημασία έχουν το σήμερα και το αύριο. Τα παιδιά που ξενιτεύονται δεν φεύγουν για όσα έγιναν στο παρελθόν, αλλά επειδή δεν έχουν εμπιστοσύνη σε αυτό που βλέπουν στην Ελλάδα σήμερα.
Κάποιοι ελπίζαμε ότι η μεγάλη κρίση θα ξυπνούσε τους Ελληνες, θα τους έδειχνε ότι τα λάθη δεν μπορούσαν να αναπαράγονται συνεχώς χωρίς να οδηγήσουν στην καταστροφή. Κι όμως, και στην κρίση καταφέραμε να πιστέψουμε (οι περισσότεροι) ότι για όλα έφταιγαν άλλοι. Ετσι, αφήναμε τις ευθύνες για όλα σε άλλους. Ετσι κυριάρχησαν τα κόμματα που έλεγαν με τον μεγαλύτερο στόμφο ότι έφταιγαν άλλοι. Ο φρικτός θάνατος τόσων ανθρώπων στο Μάτι –και ό,τι ακολούθησε– μας έδειξε τι συμβαίνει όταν αυτοί που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης έχουν ως μοναδικό μέλημα την αναζήτηση των ευθυνών άλλων, ποτέ των δικών τους. Ας δούμε, λοιπόν, την επιτροπή Συνολάκη ως πολύτιμη συνεισφορά στη συζήτηση για την αναβάθμιση της πολιτικής προστασίας. Οι κρατικές υπηρεσίες θα βελτιωθούν όταν οι λειτουργοί τους θα αισθάνονται ότι τους κρίνει όλη η κοινωνία, ότι αξιολογούνται και από ανθρώπους που γνωρίζουν το αντικείμενό τους, όχι μόνον από αυτούς που τους τοποθέτησαν στις θέσεις τους.
Πηγή: Καθημερινή
