Γιώργος Παγουλάτος
Ο υπουργός Παιδείας κ. Γαβρόγλου παρουσίασε τις προτάσεις του στο σχέδιο νόμου «Ρυθμίσεις για την Ανώτατη Εκπαίδευση…», που κατέθεσε προς δημόσια διαβούλευση. Η διάρκειά της ορίστηκε έως 12 ημέρες – ο νόμος 4009/2011 είχε τεθεί σε διαβούλευση πάνω από 12 μήνες. Αλλά δεν είναι η βραχύτατη διάρκεια διαβούλευσης το κύριο πρόβλημα των προτάσεων του υπουργού. Είναι η σκόνη του αναχρονισμού και το «όπισθεν ολοταχώς» που αναδίδουν.
Ο ν. 4009/2011 (με υπουργό Α. Διαμαντοπούλου και συντάκτη τον αείμνηστο Βασίλη Παπάζογλου) ήταν η σημαντικότερη μεταρρύθμιση των ΑΕΙ, και ψηφίστηκε από 250+ βουλευτές. Αυτό το πλαίσιο επιχειρεί εμμονικά να ξεριζώσει αυτή η κυβέρνηση, ξεκινώντας από τις προσπάθειες του ολετήρα προκατόχου υπουργού κ. Μπαλτά.
Το ν/σ Γαβρόγλου δείχνει να επαναφέρει τη φοιτητική συμμετοχή στη διοίκηση των ΑΕΙ, καθώς και την προστασία του ασύλου στο καθεστώς του 1982. Η οπισθοδρόμηση αυτή εξασφαλίζει τη διαιώνιση της ανομίας, βίας και παραβατικότητας, που είχαν καταστήσει τα πανεπιστήμια μια «μαύρη τρύπα» στο κράτος δικαίου. Η εκλογή πρύτανη και αντιπρύτανη με διαφορετικό ψηφοδέλτιο υπονομεύει την αναγκαία συνοχή στη διακυβέρνηση, μετατρέποντάς την σε πεδίο παραταξιακής σύγκρουσης και αλληλοϋπονόμευσης. Αλλωστε, κατά τον κ. Γαβρόγλου, το πανεπιστήμιο ως θεσμός εκφράζει μια «συγκρουσιακή συνύπαρξη».
Αυτές και άλλες διατάξεις πείθουν όχι μόνο για τις ιδεοληψίες που στεγάζονται στο ν/σ του υπουργού, αλλά και για τη στενά παραταξιακή πελατεία στην οποία απευθύνεται. Ομως το 3ο μνημόνιο προβλέπει υποχρέωση προσαρμογής της εκπαίδευσης «με βάση τις βέλτιστες πρακτικές του ΟΟΣΑ». Πόσο συμβατή είναι η επιχειρούμενη οπισθοδρόμηση με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές; Η απάντηση περιττεύει.
Ο νόμος Διαμαντοπούλου είχε ενισχύσει αποφασιστικά την αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ απαξίωσε τα Συμβούλια Διοίκησης και ταπείνωσε τους ανθρώπους που είχαν σπεύσει ανιδιοτελώς να τα στελεχώσουν – μεταξύ τους λαμπροί ακαδημαϊκοί του εξωτερικού. Τώρα τα αντικαθιστά με «περιφερειακά συμβούλια» κυβερνητικά διορισμένων μελών.
Το ν/σ Γαβρόγλου παραχωρεί στον υπουργό μεγάλες εξουσίες συγκεντρωτικού ελέγχου και αυθαίρετης παρέμβασης στην οργάνωση και διοίκηση των ΑΕΙ. Εγκαθιδρύει ένα δυσκίνητο γραφειοκρατικό πλαίσιο, περιφρονώντας την ανάγκη ευελιξίας που οι συνθήκες απαιτούν. Παντού στον κόσμο (πλην της Τουρκίας του Ερντογάν) η τάση βαίνει προς ενίσχυση της αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ. Εδώ πάμε ανάποδα.
Η Ελλάδα θα κέρδιζε πολλά από την καλλιέργεια της ακαδημαϊκής εξωστρέφειας. Πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας δείχνει τα μεγάλα αναπτυξιακά οφέλη εάν εκμεταλλευόμασταν τα φυσικά πλεονεκτήματα της χώρας για την προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών. Στοχευμένες μεταρρυθμίσεις, στη βάση του πλαισίου 4009/2011, θα μπορούσαν να μετασχηματίσουν την Ελλάδα σε οικονομία έντασης γνώσης, αυξάνοντας τον δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης κατά πάνω από μία ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ ετησίως για την πρώτη δεκαετία (ωφέλεια άνω των 20 δισ. ευρώ σε ορίζοντα δεκαετίας).
Στο διάσημο ντανταϊστικό έργο του 1917, ο Μαρσέλ Ντισάν αντέστρεψε έναν πορσελάνινο αντρικό ουρητήρα μετατρέποντάς τον σε κρήνη. Η ανώτατη εκπαίδευση θα μπορούσε, διευρύνοντας το πλαίσιο του 2011, να λειτουργήσει ως κρήνη αναπτυξιακής εκκίνησης, ποτίζοντας μια διψασμένη κοινωνία και μια αφυδατωμένη οικονομία με την αναγκαία εξωστρέφεια, τη μαζική εισροή ανθρωπίνων πόρων και χρηματοδότησης, τον επαναπατρισμό επιστημόνων, την προσέλκυση δεκάδων χιλιάδων αλλοδαπών φοιτητών, την αναζωογόνηση της εκπαίδευσης και της έρευνας, τις πολύτιμες συνέργειες με την παραγωγή. Αντ’ αυτών, ο υπουργός Παιδείας, ως νέος αντι-Μαρσέλ Ντισάν του νταντά της παρωχημένης γραφειοκρατικής Αριστεράς, παρέλαβε την κρήνη για να την μετατρέψει ξανά σε πορσελάνινο ουρητήρα. Με κάτι από κιτς της δεκαετίας του ’80.
* Ο κ. Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Πηγή: Καθημερινή
