Μιχάλης Τσιντσίνης
Τι συνέβη τον εικοστό αιώνα; Αυτή ήταν μια ερώτηση που έμοιαζε απαντημένη – σχεδόν παρωχημένη. Οι μεγάλες ιδέες που γέννησαν τους μεγάλους ολοκληρωτισμούς, οι μεγάλοι πόλεμοι και ο Εμφύλιος, οι ερπύστριες και τα κονσερβοκούτια ήταν αντικείμενα της Ιστορίας.
Ηταν, μέχρι που αναζωπυρώθηκαν ως συνθήματα της πλατείας. Η Ελλάδα της δεύτερης δεκαετίας του εικοστού πρώτου αιώνα παριστανόταν με αφηγηματικά και συμβολικά δάνεια από τις μεγάλες περιπέτειες του 20ού – και κυρίως από τη δεκαετία του ’40. Η Βάρκιζα και η Καισαριανή, οι γερμανοτσολιάδες και οι γερμανικές αποζημιώσεις, η αντίσταση και η χούντα, χρησιμοποιούνταν ως μέσα «αναμυθολόγησης» της δημόσιας ζωής. Ως μέσα προπαγανδιστικής ανακατασκευής του παρόντος.
Αγωγός αυτής της φόρτισης ήταν και ο Μανώλης Γλέζος, ο οποίος στη δέκατη δεκαετία της ζωής του σταδιοδρόμησε ξανά ως πολιτικά ενεργός μύθος και κομματικά στρατευμένο σύμβολο. Το ταμπεραμέντο του δεν του επέτρεψε να μείνει εκτός της αρένας – να αυτοπροστατευθεί στο βάθρο του εθνικού κεφαλαίου. Διέθεσε αυτό το κεφάλαιο υπέρ του αντιπολιτευόμενου ΣΥΡΙΖΑ. Και το απέσυρε όταν ο ΣΥΡΙΖΑ αναμετρήθηκε επιτέλους με την πραγματικότητα μιας χώρας που δεν αντιστοιχούσε στο φαντασιακό της δεκαετίας του ’40· που, πριν χρεοκοπήσει, είχε ζήσει σαράντα χρόνια οικονομικής ανάπτυξης και πολιτικής ελευθερίας.
Ούτε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έμεινε αδρανής στην κρίση – κάθε άλλο. Δεν έφτασε μέχρι το σημείο να ξαναπολιτευθεί, αλλά βγήκε στα media και κατέβηκε μέχρι και το πεζοδρόμιο, στη συγκέντρωση του «Μένουμε Ευρώπη».
Η προχθεσινή χειρονομία του Γλέζου, να αφήσει ένα λουλούδι και δύο στίχους από την Ιλιάδα στη μνήμη ενός πολιτικού του αντιπάλου, θα είχε μόνο συναισθηματική αξία. Της δίνει όμως βάρος το πολιτικό περιβάλλον. Της δίνει σημασία το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η φρονηματική κατάχρηση του παρελθόντος απειλεί να διαβρώσει το δημοκρατικό κεκτημένο.
Την ώρα που ο Γλέζος χτυπούσε το κουδούνι του Κυριάκου Μητσοτάκη για να παραδώσει το συμφιλιωτικό μήνυμά του, λίγα μέτρα μακριά, στον Ευαγγελισμό, κάποιοι πετούσαν φέιγ βολάν που έγραφαν «Παπαδήμο ψόφα να κάνουμε γιορτή».
Ο Γλέζος θυμήθηκε ότι στη χούντα βρέθηκε στην ίδια φυλακή με τον Μητσοτάκη. Η ανάμνηση ήταν και μια παραβολή για τη μοίρα αυτής της γενιάς, που κατέληξε κοινή. Δεξιοί και αριστεροί, ακόμη κι όταν ιδεολογικά έμεναν ισοβίως ασυμφιλίωτοι, ήταν βιωματικώς εξοπλισμένοι για να βάζουν το παρόν στις σωστές ιστορικές αναλογίες.
Είχαν, όχι αναίμακτα, αποκτήσει εκείνη την καλοήθη ιστορική πρεσβυωπία που σου επιτρέπει να βλέπεις τη μεγάλη διάρκεια. Να θυμάσαι τόσο καλά, ώστε να μπορείς να ξεχνάς ό,τι πρέπει να ξεχαστεί.
Πηγή: Καθημερινή
