Γιάννης Κοτόφωλος
Η μεγάλη και παρατεταμένη πλέον κρίση που μαστίζει την Ευρώπη, καταδεικνύει ότι το πρόβλημα της οικονομίας είναι αλληλένδετο με το ζήτημα της δημοκρατίας και του τρόπου που λαμβάνονται ή θα έπρεπε να λαμβάνονται οι αποφάσεις για τα κρίσιμα θέματα που αφορούν το σύνολο των λαών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η έλλειψη ενός ισχυρού κέντρου αποφάσεων, το οποίο θα έχει την απόλυτη νομιμοποίηση, θα λογοδοτεί στους πολίτες και θα λειτουργεί με γνώμονα τα πανευρωπαϊκά συμφέροντα και όχι τις εθνικές πολιτικές σκοπιμότητες των ισχυρότερων κρατών-μελών, είναι σήμερα περισσότερο εμφανές από ποτέ και απολύτως αναγκαίο για να υπάρξει προοπτική επιβίωσης και μέλλον για την Ευρώπη. Ας σκεφθεί κανείς ότι η κρίση χτύπησε το ίδιο ανελέητα το 2008 και τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Η Αμερική όμως στάθηκε γρήγορα στα πόδια της και πατάει σήμερα γερά, ενώ από την άλλη μεριά η Ευρώπη κινδυνεύει να διαλυθεί…
Το μέγα ζητούμενο για την Ευρώπη είναι το πολιτικό θέμα, προκειμένου να ξεπεραστούν τα οικονομικά προβλήματα και να μπορέσει να διατηρηθεί η ενιαία ευρωπαϊκή οντότητα. Η ανικανότητα των πολιτικών ηγεσιών –για πολλά χρόνια– είναι που οδήγησε τα πράγματα εδώ όπου βρίσκονται τώρα, ότι δηλαδή η πολιτική τάξη πραγμάτων και οι ηγέτες των ισχυρότερων κρατών-μελών δεν πήραν τις σωστές αποφάσεις σε υπερεθνικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να οξυνθούν οι ανισότητες από την κρίση. Κατ’ αρχάς μεγάλωσαν οι κοινωνικές ανισότητες μεταξύ των πλουσιότερων κοινωνικών ομάδων και της πλειονότητας του πληθυσμού, που είδε τα εισοδήματά της χρόνο με τον χρόνο να μειώνονται και να χάνονται άπειρες θέσεις εργασίας. Παράλληλα μεγάλωσαν οι ενδοευρωπαϊκές ανισότητες μεταξύ των πλουσιότερων και των ασθενέστερων χωρών-μελών της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Δηλαδή, μεταξύ των χωρών του Βορρά και των χωρών του Νότου ή, διαφορετικά, μεταξύ των πλεονασματικών και των ελλειμματικών οικονομικά κρατών-μελών.
Ταυτόχρονα, με την έξαρση του λαϊκισμού και του εθνικισμού που προκάλεσε η οικονομική κρίση, αναπτύχθηκε μία ακόμη αντίθεση με επίκεντρο το πρόβλημα της μετανάστευσης. Οι κυβερνήσεις της Ευρώπης χωρίστηκαν στα δύο, δημιουργώντας ένα σχίσμα μεταξύ του δυτικού και του ανατολικού κομματιού του ευρωπαϊκού χάρτη, ανάλογα με την πολιτική που ευαγγελίζονταν για τα εθνικά τους ακροατήρια, όσον αφορά στο μεταναστευτικό πρόβλημα.
Και σε όλα αυτά τα καυτά για τους λαούς και τους πολίτες μέτωπα της Γηραιάς Ηπείρου, λύσεις δεν μπόρεσαν να βρεθούν… Αντιθέτως, τα προβλήματα και το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη επιδεινώθηκαν, επιτείνοντας αγωνίες και αβεβαιότητες. Οι ηγεσίες στάθηκαν πολύ κατώτερες των περιστάσεων, ειδικότερο όσον αφορά στην αντιμετώπιση του κεντρικού προβλήματος, που είναι το οικονομικό και αναλυτικότερα η διαρκής μείωση των εισοδημάτων, η κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, η μετατόπιση και η συγκέντρωση του πλούτου σε μια μικρή μειοψηφία, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και παράλληλα η πτώση των επενδύσεων με βάση τις αλλαγές και τις ανάγκες που διαμόρφωσε η παγκοσμιοποίηση. Οι πολιτικές που χρειάζονται, συνεπώς, για να έχει μέλλον η Ευρώπη, είναι κολοσσιαίου βάρους και προπάντων υπερεθνικού χαρακτήρα. Είναι αδύνατον να παραχθούν από περιορισμένου βεληνεκούς ηγεσίες, χωρίς δημοκρατική νομιμότητα και ευρύτερη κοινωνική αποδοχή.
Πηγή: Καθημερινή
