του Νίκου Βατόπουλου
Υπάρχει κοινωνική τάξη που να αναδεικνύεται με τον ΣΥΡΙΖΑ; Μπορεί κανείς να σκεφτεί πρότυπα συμπεριφοράς που να γεννώνται από το ύφος και το ήθος της κυβέρνησης; Η ιστορία της Ελλάδας περιλαμβάνει και την ιστορία των κοινωνικών της τάξεων. Κάθε περίοδος προκαλεί διασπάσεις και ανασυνθέσεις, με κριτήρια όχι μόνο οικονομικά. Οι αποχρώσεις των κινήσεων μέσα στην κοινωνία αντανακλώνται και στην ψήφο και η ίδια η ψήφος προκαλεί με τη σειρά της νέα κοινωνικά πρότυπα.
Το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 1980, σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες, με νωπή τη θεσμική ένταξη της χώρας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, επιτάχυνε την ανάδυση νέων μικροαστικών και μεσοαστικών τάξεων και δημιούργησε τη δική του, ιδιότυπη ελίτ. Εκείνη η ανακατάταξη της κοινωνίας, που εκπήγαζε ως αντίδραση (εν πολλοίς χρήσιμη) στην κυρίαρχη μεταπολεμική (1949-1974) κουλτούρα του αντικομμουνισμού, διεύρυνε κατά τρόπο πρωτοφανή τον αστικό κορμό, που βασιζόταν πλέον όχι σε κοινωνικά διακριτές συμπεριφορές αλλά σε καταναλωτική ευελιξία και αγοραστική δύναμη. Η Ελλάδα του 1990 στην αρχή της νέας παγκοσμιοποίησης είχε αφήσει έτη φωτός πίσω την Ελλάδα του 1974. Σε ορισμένα θέματα πήγε μπροστά, και σε άλλα πίσω.
Σήμερα, με την κοινωνία να διέρχεται περίοδο βαθιάς και έντονης ανακατάταξης, με διατομές λίγο–πολύ αδιανόητες έωςς μέχρι πριν από λίγα μόνο έτη, η νέα ανθρωπογεωγραφία παραμένει ρευστή. Ωστόσο, αναπόφευκτο είναι ότι ένας καινοφανής ανθρωπότυπος τείνει να αναδυθεί. Ηταν γνώριμος πριν από την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και είναι σαφές ότι ο νέος αυτός ανθρωπότυπος είναι «νέος» μόνο σε ό,τι αφορά την ταύτισή του με την κουλτούρα της νυν εξουσίας. Είναι επίσης βέβαιο ότι ο «ανθρωπότυπος» της φιλοσυριζαϊκής αισθητικής και κοσμοθεωρίας είναι ευρύτερος της δημοτικότητας του κυβερνώντος σχήματος και βαθύτερος σε ιστορική καταγωγή από την πρόσφατη αναζωπύρωση της δημαγωγίας. Συμβαίνει, όμως, αυτήν την περίοδο, ο συριζαϊκός λαϊκισμός να εκφράζεται από μία συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων με τα κοινά τους χαρακτηριστικά να είναι ανιχνεύσιμα κυρίως στην ιδιότυπη στάση τους απέναντι σε έννοιες όπως ευθύνη, ελευθερία, αξία και αυτοσεβασμός. Η νέα τάξη, που, συγκυριακά, ευνοείται, αντιλαμβάνεται τον κόσμο μέσα από εγγενείς αποκλεισμούς και αέναες συγκρούσεις.
Μπορεί το κλίμα που καλλιεργεί ο ΣΥΡΙΖΑ να ευνοεί την ανάδυση και ενθάρρυνση ενός νέου τύπου μικροαστού, που αντιδρά απέναντι στον πλούτο των άλλων και στην αυτοπραγμάτωση έξω από κρατικές δομές, αλλά αυτή η στενή αντίληψη, που έχει απλωθεί αυτήν την περίοδο, έχει, δυστυχώς, βαθιές και διαχρονικές ρίζες στην ελληνική κοινωνία. Είναι οι πολιτικές και οικονομικές συγκυρίες, απλώς, που καθορίζουν την πρόσκληση αυτής της κοινωνικής αντίληψης στο προσκήνιο. Η μελλοντική σίγασή της δεν θα σημαίνει και τη συρρίκνωσή της.
Πηγή: Καθημερινή
