απόσπασμα από συνέντευξη του Λεωνίδα Καβάκου στη Ματούλα Κουστένη
Εσείς, ο Γιάννης Κόκκος, ο Θόδωρος Κουρεντζής θα έλεγε κανείς πως αποτελείτε ευσεβή πόθο εκείνων που αναζητούν την εξιλέωση προκειμένου να ξεχάσει ο κόσμος τον τρόπο που χειρίζονται τον πολιτισμό. Ακούγονται φήμες πως σας έχουν γίνει προτάσεις για διάφορες θέσεις…
«Καλή επιτυχία εύχομαι σε όποιον δεχθεί, αλλά εγώ δεν έχω καμία επιθυμία να μπλέξω. Ο Κουρεντζής, για παράδειγμα, δεν ζει εδώ εγώ όμως που ζω και ξέρω πρόσωπα και συνθήκες δεν θα το τολμούσα. Ξέρετε, δεν κατοικώ στην Ελλάδα επειδή δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Είναι συνειδητή η επιλογή μου. Με τη χώρα μου με δένουν πολύ ισχυροί οικογενειακοί, πνευματικοί κι συναισθηματικοί λόγοι. Πραγματικά σε μια άλλη συνθήκη και στιγμή θα ήθελα να βοηθήσω με όποιο τρόπο μπορώ. Θα ήθελα να καταφέρω κάτι με το οποίο κάποιοι άνθρωποι θα χαίρονται. Ομως για να συμβεί αυτό, θα πρέπει κατ’ αρχήν το εγχείρημα να μην έχει αποτύχει πριν ακόμα το αναλάβω. Εκανα τέτοια λάθη νέος και θεωρώ τραγωδία να μην διδάσκεσαι από τα παθήματά σου».
Δεν αποτελεί δέλεαρ για έναν καλλιτέχνη η πιθανότητα διάκρισης σε επιτελικές θέσεις;
«Οχι διότι είμαστε τόσο υποανάπτυκτοι που κανείς δεν πείθεται ότι μπορεί να έχει σοβαρούς συνομιλητές σε οτιδήποτε ελέγχεται από το κράτος. Ακόμα κι ο πλέον άσχετος καταλαβαίνει ότι θα είναι έρμαιο των πολιτικών. Γιατί να μπλεχτώ με ένα μικροπολιτικό σύστημα λειτουργίας όταν αφενός έχω πολυεπίπεδες επαγγελματικές δεσμεύσεις σε όλον τον κόσμο οι οποίες εκτείνονται σε διάστημα δύο και τριών ετών, αφετέρου εκείνοι που κρατούν τον πολιτισμό στα χέρια τους δεν έχουν την παραμικρή σχέση με το αντικείμενο –για την ακρίβεια ποτέ δεν είχαν. Επίσης δεν μου εμπνέει κανένα σεβασμό ένας άνθρωπος που ως προϊστάμενος του πολιτισμού στη χώρα έχει δηλώσει κατά της αριστείας. Δεν συμβιβάζομαι, δεν συγχρονίζομαι, δεν συντονίζομαι ποτέ με όποιον εκφράζει κάτι τέτοιο. Πόσο μάλλον όταν απαξίωσε την αριστεία ως υπουργός Παιδείας και επιβραβεύτηκε από τον πρωθυπουργό με το χαρτοφυλάκιο του Πολιτισμού. Τι σιχτίρ μήνυμα να εισπράξω από αυτό; Εγώ προσπαθώ για το μέγιστο και δεν είμαι ποτέ ικανοποιημένος. Προσπαθώ για το άριστο χωρίς να ξέρω καν ποιο είναι. Και έρχεται ο κύριος χ, ψ να απαξιώσει το ιδανικό μου;».
Η ανάμειξη του κράτους, λοιπόν, καθιστά αδύνατη την απόφασή σας;
«Δεν είναι ανάμειξη, είναι εξάρτηση. Ολόκληρη η ύπαρξη του πολιτισμού –εξαιρώντας φυσικά το σπουδαίο έργο των Ιδρυμάτων- εξαρτάται από το κράτος. Δεν θα είχα πρόβλημα να είναι ένας οργανισμός κρατικός διότι παγκοσμίως υπάρχουν σπουδαία παραδείγματα. Αλλά εδώ, δεν μιλάμε για οποιοδήποτε κράτος αλλά για αυτό που έχει συνάψει ένα ψεύτικο κοινωνικό συμβόλαιο με τον λαό. Τα ψέματα έχουν κοντά ποδάρια, όπως λέει η λαϊκή σοφία. Θα σπάσει το φαύλο συμβόλαιο και όσο το συντομότερο, τόσο το καλύτερο. Η ζημιά είναι δεδομένη και πολυεπίπεδη, αλλά δεν θεωρώ το οικονομικό κόστος το σημαντικότερο από όλα. Το ηθικό κόστος από την εξαπάτηση είναι αυτό που δεν σου επιτρέπει να παλέψεις. Δεν έχει νόημα να μην αποδεχόμαστε την αλήθεια. Οσο περισσότερο προσπαθείς να παρατείνεις μια σαθρή σχέση, τόσο το απόστημα θα μεγαλώνει και το σπάσιμό του θα είναι εκρηκτικό, ανεξέλεγκτο και θα πονέσει περισσότερο. Υφιστάμεθα τις συνέπειες μιας εξαπάτησης που προκαλέσαμε εμείς. Η ψήφος δεν είναι δικαίωμα, όπως έχω ξαναπεί, είναι ευθύνη. Τώρα λοιπόν, είμαστε ενώπιον των ευθυνών μας, όπως εμείς τις προσδιορίσαμε. Επιτέλους ίσως ήρθε η στιγμή για τίμιες εξηγήσεις και ρεαλιστικές προσδοκίες».
Μήπως τώρα εσείς υπερβάλλετε με τις προσδοκίες. Τέτοιο έντιμο συμβόλαιο δεν έχουμε υπογράψει με τους πολιτικούς μας.
«Οντως, ποτέ. Με μία όμως σημαντική διαφορά: η κατάσταση πλέον δεν είναι στα χέρια μας. Τον μάγκα με τα χρήματα του άλλου δεν μπορούμε να τον κάνουμε πια και φάνηκε από τον τρόπο και την ταχύτητα με την οποία κατέρρευσαν οι υποσχέσεις. Εάν πλέον και τώρα δεν δείξουμε την απαραίτητη ωριμότητα σαν λαός, δεν θα υπάρχει κανείς να λυπηθεί για τα όσα υφιστάμεθα. Αλλά δυστυχώς, την βλέπεις την γελοιότητα με κάθε ευκαιρία. Από την μια οι πολιτικοί που έμπλεξαν τα ιδανικά με την πραγματικότητα. Κι από την άλλη, εκείνοι που εσχάτως κόπτονται για τον πολιτισμό και την ελευθερία της έκφρασης».
Επρεπε να ανέβει το έργο με τα κείμενα του Σάββα Ξηρού στο Εθνικό ή όχι;
«Μιλάμε για την απόλυτη υποκρισία. Είναι αηδιαστικό να συνειδητοποιείς πως όλοι αυτοί οι κύριοι που δηλώνουν δημοκράτες και κόπτονται για την ελευθερία της έκφρασης σε μια αντίστοιχη πρωτοβουλία που ενδεχομένως είχε πάρει ένα άλλο απόλυτο άκρο θα είχαν πέσει να τον κατασπαράξουν. Με ενοχλεί που δεν έχουν την ειλικρίνεια να παραδεχτούν: «Εμείς ανήκουμε σε αυτόν τον χώρο και αυτόν θέλουμε να εκφράζουμε». Επικαλούνται μια ελευθερία που στην πραγματικότητα δεν υφίσταται. Ποιος είναι ελεύθερος; Είμαι εγώ να πω ό,τι θέλω; Ποιος τους είπε ότι στην έκφραση, τη συμπεριφορά, τις δυνατότητες δεν υπάρχουν όρια; Με αυτήν την ανειλικρίνεια πορευόμαστε σε κάθε επίπεδο. Θα σας έλεγα ότι καλά έκανε κι ανέβηκε το έργο μόνο αν μπορούσατε να μου αποδείξετε ότι η τέχνη δεν συνδέεται με την κοινωνία και την πολιτική. Η ελευθερία είναι υπέροχη αρκεί να γνωρίζεις τα όριά της. Οταν τα καταπατάς θεωρώντας ότι είσαι πιο ελεύθερος από το σύμπαν το οποίο υπόκειται σε νόμους, τότε πλανάσαι πλάνην οικτράν. Το λάθος στο Εθνικό ξεκινά στο ανέβασμα, το κατέβασμα είναι το αποτέλεσμα. Το κατέβασμα δείχνει σύγχυση και συνθηκολόγηση, το δε ανέβασμα πολιτικοποίηση της αξίας της ανθρώπινης ζωής. Θα δεχόμουν οτιδήποτε αρκεί να είχα από την διεύθυνση μια έντιμη εξήγηση που να δεσμευόταν ότι θα ανέβαζε με την ίδια ευκολία οποιαδήποτε άλλη ακραία φωνή κατέθετε πρόταση για θεατρική παράσταση. Οτι θα τολμούσε να κάνει, για παράδειγμα, παράσταση για την υπόθεση της Μαρφίν».
Πηγή: Protagon.gr
