του Πάνου Λαζαράτου*
Δεν θα αργήσει η ώρα που η προκήρυξη του διαγωνισμού για τις τέσσερις και μόνο άδειες τηλεοπτικής εκπομπής γενικού περιεχομένου θα προσβληθεί στο ΣτΕ με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων και αίτηση ακυρώσεως. Με το άρθρο αυτό θα ήθελα να ενημερώσω τους αναγνώστες για τα βασικά ενδεχόμενα επιχειρήματα των πληττομένων ενδιαφερομένων ως προς την αντισυνταγματικότητα της «ακαλαίσθητης» –υπό καβαφική έννοια– τροπολογίας του άρθρου 2Α ν. 4339/2015. Ο πρώτος λόγος ακυρώσεως θα αφορά την αντίθεση της τροπολογίας στο γράμμα και τον σκοπό του άρθρου 15§2 Συντ., λόγω παρακάμψεως του ΕΣΡ, με τις ακόλουθες αιτιάσεις: α) Ο έλεγχος της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ. Ο άμεσος έλεγχος και στα τρία εδάφια της συνταγματικής διατάξεως είναι ο αυτός. Ολα τα άλλα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις. β) Το θεμελιωδέστερο στοιχείο αμέσου ελέγχου είναι πάντα κατά το Σύνταγμα η χορήγηση τηλεοπτικής άδειας. γ) Το ΕΣΡ είναι όργανο του κράτους. Δεν είναι ΝΠΔΔ. Διάκριση μεταξύ κρατικού ελέγχου και ελέγχου του ΕΣΡ θα ήταν λαθεμένη. δ) Το άρθρο 15§2 δεν κάνει καμία διάκριση μεταξύ ενός πυρήνα αρμοδιοτήτων ελέγχου του ΕΣΡ και άλλων αρμοδιοτήτων «εκτός πυρήνα» που ανήκουν κάπου αλλού. Ολες οι αρμοδιότητες του άρθρου 15§2 Συντ. ανήκουν εν πάση περιπτώσει σε αυτόν τον πυρήνα. ε) Το πρόβλημα «ανωτέρας βίας» που επικαλείται η Αιτιολογική Εκθεση, ήτοι η διαπιστωθείσα αδυναμία της Διασκέψεως των προέδρων της Βουλής να εκλέξει νέα μέλη του ΕΣΡ, δεν μπορεί να δικαιολογήσει παράβαση του άρθρου 15§2 Συντ. Μια τέτοια θεωρία ανωτέρας βίας που δικαιολογεί συνταγματικές εκτροπές δεν έχει ποτέ υποστηριχθεί από κανένα και δεν έχει καμία τύχη στο ΣτΕ.
Ενας δεύτερος λόγος θα αφορά την αντίθεση της «ακαλαίσθητης» ρυθμίσεως στο άρθρο 14§9 εδ. β΄ Συντ. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, ο νόμος προβλέπει τα μέτρα και τους περιορισμούς που είναι απαραίτητοι για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της πολυφωνίας στην ενημέρωση. Πρώτιστη υποχρέωση του κράτους είναι να ευνοεί την πολυφωνία και όχι να την περιορίζει. Τέτοιος περιορισμός της κρατικής υποχρεώσεως διασφαλίσεως πολυφωνίας θα ήταν δυνατός μόνο για άκρως ορισμένους λόγους δημοσίου συμφέροντος, αναγομένους σε άλλη συνταγματική αρχή. Που όπως θα δειχθεί στη συνέχεια κάθε άλλο παρά τεκμηριώνονται στην Αιτιολογική Εκθεση.
Ο τρίτος λόγος θα αφορά την παράβαση του άρθρου 10§§1,2 της ΕΣΔΑ. Η κυβέρνηση θα έπρεπε να γνωρίζει ότι περιορισμοί στον αριθμό των τηλεοπτικών αδειών, ήτοι στην ελευθερία εκφράσεως, την οικονομική ελευθερία και τον πλουραλισμό επιτρέπονται κατά την ΕΣΔΑ μόνο για λόγους που αφορούν κυρίως την εδαφική ακεραιότητα, την ασφάλεια της χώρας, την υγεία και το απόρρητο. Καμία απολύτως σχέση με την Αιτιολογική Εκθεση. Οσο για τα τρία επιχειρήματα της Εκθέσεως, είναι τόσο αδύναμα που δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ότι μπορούν να δικαιολογήσουν την αδιαμφισβήτητη προσβολή των άρθρων 15§2, 14§9 εδ. β΄ Συντ. και 10§2 ΕΣΔΑ.
Συνοπτικά: α) Το κράτος δεν έχει δικαίωμα να κλείνει επιχειρήσεις για να καταστήσει οικονομικά βιώσιμες τις υπόλοιπες. Ούτε κουρεία, ούτε δικηγορικά γραφεία, ούτε τηλεοπτικούς σταθμούς. Στα συντάγματα των δυτικών δημοκρατιών αυτά τα ρυθμίζει η αγορά και όχι το κράτος. β) Ο πίνακας της Αιτιολογικής Εκθέσεως είναι μεροληπτικός, ακατανόητος, ανακριβής και λαθεμένος. Πάντως, το επιχείρημα ότι η Ελλάδα πρέπει να το κάνει όπως η «Τσεχία» δεν έχει πιθανότητα στο ΣτΕ. Εκτός και εάν κάποιοι ονειρεύονται στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο την Τσεχία του «Αστείου» του Κούντερα. γ) Το επιχείρημα ότι τάχα οι εξελίξεις της τεχνολογίας επιβάλλουν περιορισμό του ψηφιακού φάσματος προκειμένου το «υπόλοιπο» να δοθεί υποχρεωτικά στην κινητή τηλεφωνία είναι αόριστο και μη πειστικό, αν δεν καθοριστεί: 1) Πόσο ακριβώς μέρος του φάσματος θα δοθεί στην κινητή τηλεφωνία και ποια κινητή τηλεφωνία; 2) Από ποια ακριβώς διάταξη διεθνούς συνθήκης επιβάλλεται η διάθεση του συγκεκριμένου μέρους του φάσματος στην κινητή τηλεφωνία; 3) Γιατί το υπολειπόμενο μέρος του φάσματος, μετά την αφαίρεση, αρκεί μόνο για 4 τηλεοπτικές άδειες γενικού περιεχομένου; 5) Γιατί να μην περιοριστούν οι 4 άδειες κρατικής τηλεοράσεως προκειμένου να απελευθερωθεί φάσμα;
Μία Αιτιολογική Εκθεση που δεν δίδει σαφείς απαντήσεις σε αυτά τα εύλογα ερωτήματα απλώς συσκοτίζει, με υψιπετές ψευδοτεχνοκρατικό ύφος, αλλά δεν ξεγελάει έμπειρους δικαστές.
Ταπεινή συμβουλή από έναν καθηγητή του διοικητικού δικαίου και δικηγόρο στο ΣτΕ για ένα τέταρτο του αιώνα. Η κυβέρνηση να πάρει πίσω την «ακαλαίσθητη» και πρόδηλα αντισυνταγματική ρύθμιση. Πρόκειται για το χρονικό προαναγγελθέντος, βέβαιου και δίκαιου θανάτου.
* Ο κ. Πάνος Λαζαράτος είναι καθηγητής Διοικητικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Πηγή: Καθημερινή
