της Εύας Καραμανώλη
Στο ξεκίνημα της διακυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου το 2009, ο Θεόδωρος Πάγκαλος επιχείρησε να καταγράψει τους οργανισμούς και τους φορείς του Δημοσίου προκειμένου αφενός να υπάρχει μια σαφής «εικόνα» –πόσοι είναι, ποιο είναι το αντικείμενό τους, πόσους υπάλληλους απασχολούν– και αφετέρου να καταργηθούν όσοι δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Το εγχείρημα κατέληξε σε αποτυχία, ουδέποτε υπήρξε συνολική καταγραφή τους, και το θέμα έκλεισε με το «κλείσιμο» περίπου 70 οργανισμών.
Το 2011 το ζήτημα της χαρτογράφησης των φορέων και οργανισμών του Δημοσίου συμπεριελήφθη στις μνημονιακές δεσμεύσεις και η υλοποίησή του ήταν επιτακτική. Μεσολάβησαν αρκετοί υπουργοί και αρκετά χρόνια. Σήμερα, εν έτει 2015 –και σε λίγο 2016– το ερώτημα «τελικά πόσοι είναι οι φορείς και οι οργανισμοί του Δημοσίου» παραμένει αναπάντητο.
Επιχειρώντας, όπως άλλωστε και οι προκάτοχοί του, να δώσει ένα τέλος σε αυτό το σίριαλ, ο αναπληρωτής υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Χριστόφορος Βερναρδάκης εξέδωσε στις αρχές του προηγούμενου μήνα εγκύκλιο με την οποία ζητούσε μέχρι το τέλος Νοεμβρίου από τους γενικούς διευθυντές των οικονομικών υπηρεσιών να αποστείλουν αναλυτικό κατάλογο με όλους τους φορείς που δεν έχουν απογραφεί στο Μητρώο Ανθρώπινου Δυναμικού του ελληνικού Δημοσίου και επιχορηγούνται τουλάχιστον κατά 50% από κρατικούς πόρους. Στην εγκύκλιό του αναφέρεται αναλυτικά η διαδικασία, η οποία όπως επισημαίνεται αφορά ακόμα και τους φορείς ή τους οργανισμούς που δεν έχουν προσωπικό, διαθέτουν μόνο αποσπασμένους υπαλλήλους ή εξυπηρετούνται διοικητικά από άλλους φορείς. Εν συνεχεία τα νομικά πρόσωπα θα πρέπει να ενταχθούν στο σύστημα της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών.
Τυπικά, η προθεσμία που δόθηκε από το υπουργείο έχει λήξει, ωστόσο και αυτή η προσπάθεια φαίνεται να αποβαίνει άκαρπη καθώς υπάρχει ένας σταθερός αριθμός περίπου 500 – 600 φορέων που αρνούνται να απογραφούν. Στο σημείο αυτό αναμένεται το «επόμενο βήμα» από πλευράς του υπουργείου, δεδομένου ότι στην επίμαχη εγκύκλιο ο κ. Βερναρδάκης επεσήμαινε ότι «τίθενται αυστηρές κυρώσεις για τα νομικά πρόσωπα που θα παρεκκλίνουν από την υποχρέωση απογραφής». Σημειωτέον ότι μεταξύ των προβλεπόμενων κυρώσεων είναι η αναστολή της κρατικής χρηματοδότησής τους, καθώς και η διακοπή μισθοδοσίας του προσωπικού τους, μέτρα πάντως που έχουν ληφθεί και στο παρελθόν… προφανώς χωρίς αποτέλεσμα.
Οχι απολύσεις
Ζητούμενο της όλης διαδικασίας είναι η ακριβής αποτύπωση των φορέων και του έργου τους, του αριθμού των υπαλλήλων που απασχολούν καθώς και η οικονομική επιβάρυνση που υφίσταται από την ύπαρξή τους ο κρατικός προϋπολογισμός. Τα στοιχεία αυτά θα χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο της κινητικότητας και της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων, ενώ, όπως άλλωστε έχει επισημάνει ο κ. Βερναρδάκης, όσοι οργανισμοί είναι «ανενεργοί» ή άνευ αντικειμένου θα καταργηθούν ή θα συγχωνευθούν, χωρίς ωστόσο να υπάρξουν απολύσεις. Σύμφωνα πάντως με τις εκτιμήσεις του υπουργείου, ο συνολικός αριθμός των οργανισμών και των φορέων (ΝΠΙΔ – ΝΠΔΔ κ.λπ.) ανέρχεται περίπου στους 1.500.
Η τελευταία προσπάθεια απογραφής έγινε επί Κυριάκου Μητσοτάκη. Εκτιμάται ότι τότε περίπου 400 φορείς δεν απεγράφησαν και μέχρι σήμερα αυτά τα ίδια νομικά πρόσωπα παραμένουν άγνωστα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσπάθεια απογραφής των φορέων από τον κ. Μητσοτάκη υπήρξε εξαιρετικά επίμονη καθώς ο τότε γ.γ. του υπουργείου Δημήτρης Στεφάνου είχε ανανεώσει δύο φορές τις σχετικές προθεσμίες, επισημαίνοντας ότι όσοι οργανισμοί δεν απογραφούν θα τεθούν εκτός κρατικής χρηματοδότησης. Ως προς το… αριθμητικό αποτέλεσμα της όλης διαδικασίας, τελικά απεγράφησαν 930 νομικά πρόσωπα που απασχολούσαν περίπου 33.000 δημοσίους υπαλλήλους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που υπήρχαν τότε, εκτός απογραφής έμειναν περίπου 400 φορείς με περίπου 1.000 εργαζομένους. Στην πλειονότητά τους οι «απείθαρχοι» φορείς ήταν δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης καθώς και γενικοί ή τοπικοί οργανισμοί εγγείων βελτιώσεων. Η διαδικασία έληξε τελικώς με την κατάργηση 23 φορέων.
Για την ιστορία, θα πρέπει να σημειωθεί ότι και επί υπουργίας Αντώνη Μανιτάκη επιχειρήθηκε «χαρτογράφηση» των φορέων του Δημοσίου. Τότε ο λόγος βέβαια ήταν διαφορετικός, καθώς στόχος της διαδικασίας ήταν η «άντληση» μέρους των απολύσεων από τις καταργήσεις και τις συγχωνεύσεις. Το όλο εγχείρημα απέβη και σε αυτή την περίπτωση άκαρπο, με απτό αποτέλεσμα την κατάργηση και τη συγχώνευση 17 φορέων και 46 δημοτικών επιχειρήσεων.
Ζητείται η βοήθεια του πρωθυπουργού
Η «χαρτογράφηση» του Δημοσίου θα αποτελέσει ένα από τα αντικείμενα εργασίας του νεοσύστατου Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης, το οποίο θα συνεδριάζει υπό τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Οι καταργήσεις και οι συγχωνεύσεις φορέων που θα αποφασιστούν –εφόσον τελικά υλοποιηθεί η απογραφή– αλλά και η ανακατανομή του προσωπικού θα γίνουν με συλλογική κυβερνητική απόφαση επισφραγισμένη από τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Η καταγραφή των φορέων και κυρίως των εργαζομένων σε αυτούς είναι πολύ σημαντική για την υλοποίηση της συνολικότερης μεταρρύθμισης που σχεδιάζεται στη δημόσια διοίκηση. Στην κατεύθυνση αυτή όλοι οι εποπτευόμενοι φορείς των υπουργείων, ΟΤΑ, ΝΠΙΔ και τα ΝΠΔΔ καλούνται να αποστείλουν μέχρι το τέλος του έτους οργανογράμματα προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία για τον μόνιμο μηχανισμό κινητικότητας και για την περιγραφή θέσεων εργασίας. Με αυτό τον τρόπο, θα υπάρξει συγκεκριμένη εικόνα για τις ακριβείς ανάγκες κάθε φορέα και κάθε υπηρεσίας σε ανθρώπινο δυναμικό.
Πάντως, ήδη σημειώνονται καθυστερήσεις, παρά το γεγονός ότι ο κ. Βερναρδάκης έχει ξεκαθαρίσει ότι όσοι φορείς δεν παραδώσουν οργανόγραμμα εντός προθεσμίας, δεν θα συμμετάσχουν στην κινητικότητα. Ως μέσο περαιτέρω πίεσης μάλιστα το υπουργείο εξετάζει το ενδεχόμενο να εντάξει στα πειθαρχικά αδικήματα την ασυνέπεια διοικήσεων και φορέων των οργανισμών.
Πηγή: Καθημερινή
