του Θοδωρή Γεωργακόπουλου
Πριν από λίγες μέρες, ο Τζέιμς Χάνσεν και 16 άλλοι επιστήμονες δημοσίευσαν μια μελέτη που υποστηρίζει ότι οι ως τώρα εκτιμήσεις για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι λανθασμένες. Ο Χάνσεν ήταν ο επικεφαλής μιας ομάδας επιστημόνων της NASA, που τη δεκαετία του ’80 παρουσίασε για πρώτη φορά στον κόσμο τις συνέπειες της συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, οπότε η τοποθέτησή του έχει σημασία. Και η τοποθέτησή του είναι πως η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας κατά 2 βαθμούς Κελσίου από την εποχή πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, θα είναι καταστροφική για τον πλανήτη και τον ανθρώπινο πολιτισμό.
Μέχρι τώρα οι επιστήμονες πίστευαν πως αν καταφέρουμε να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς μέχρι το τέλος του αιώνα, θα ήμασταν εντάξει. Θα τη βγάζαμε καθαρή. Μάλλον. Είναι ούτως ή άλλως δύσκολος στόχος, και για να τον πετύχουμε θα πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές καυσαερίων κατά πολύ -όπως πάμε τώρα, υπολογίζεται ότι μέχρι το 2100 η μέση θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 3,7 ως 4,8
βαθμούς. Αλλά τώρα ο Χάνσεν και η νέα ομάδα του λένε πως οι υπολογισμοί έχουνυποτιμήσει το ρυθμό με τον οποίο λιώνουν οι πάγοι όταν αυξάνεται η θερμοκρασία των ωκεανών. Υπολογίζουν πως μέχρι το τέλος του αιώνα που ζούμε, ακόμα κι αν πετύχουμε το στόχο των 2 βαθμών, η στάθμη των ωκεανών μπορεί να αυξηθεί ως και πέντε μέτρα.
Πέντε μέτρα.
Τι συνέπειες θα έχει αυτή η αλλαγή -που θα είναι και σταδιακή, άρα οι συνέπειές της θα γίνουν αντιληπτές πολύ νωρίτερα- σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, στην οποία το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει σε παράκτιες πόλεις και η οποία έχει κοντά διακόσια κατοικημένα νησιά;
Ποιος ξέρει.
Καθώς βουλιάζουμε στις καταστροφικές συνέπειες της χρεοκοπίας, κανείς εδώ δεν ασχολείται με το μέλλον, με τον κόσμο που αλλάζει, με κινδύνους, εξελιξεις και προκλήσεις που αφορούν όλες τις χώρες του πλανήτη. Εδώ ο κόσμος (μας) χάνεται, λέμε, πού να τρέχουμε να ασχολούμαστε με τον κόσμο (όλων) που χάνεται παραπέρα.
Την ώρα που εμείς πνιγόμαστε στα μνημόνια, στις αντιμνημονιακές υστερίες, στην πρωτοφανή ανικανότητα και κωμικοτραγική ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού καιστη μιζέρια και την κατάθλιψη, ο κόσμος απ’ έξω αλλάζει με πρωτοφανή ταχύτητα και μη αναστρέψιμες συνέπειες. Όχι μόνο αρνητικές.
Έχετε πάρει χαμπάρι τι συμβαίνει στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, ας πούμε; Τινάζεται στον αέρα. Ο ΟΠΕΚ διαλύεται. Η τεχνολογική επανάσταση του fracking νίκησε, επιβιώνει, το κόστος του μειώνεται συνέχεια, η απόδοσή του βελτιώνεται ολοένα. Οι τιμές του πετρελαίου παραμένουν χαμηλά, και οι παραδοσιακές πετρελαιοπαραγωγές χώρες αντιμετωπίζουν την καταστροφή: Η Σαουδική Αραβία, η οποία εδώ και 50 χρόνια
δεν έχει βρει καμία εναλλακτική οικονομική δραστηριότητα και εξακολουθεί να στηρίζεται κατά 90% στις εξαγωγές πετρελαίου, αντιμετωπίζει τον απολύτως ρεαλιστικό κίνδυνο της πτώχευσης μέσα στα επόμενα χρόνια. Η Βενεζουέλα, που έχει τα πλουσιότερα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο, προσπάθησε να δοκιμάσει τον κομμουνισμό, και έτσι τώρα το νόμισμά της δεν έχει πρακτική αξία, δεν μπορεί να παράγει ή να εισάγει βασικά προϊόντα, και οι πολίτες εισβάλλουν στα σούπερ μάρκετ για πλιάτσικο.
Τι σημαίνει αυτό για την γεωπολιτική θέση της Ελλάδας; Τι θα συμβεί στη Μέση Ανατολή το αμέσως επόμενο διάστημα και πώς θα μας επηρεάσει; Και εκείνα τα θεωρητικά κοιτάσματα που υποτίθεται ότι κρύβονται στο Αιγαίο για να τα επικαλούνται οι ψεκασμένοι όποτε τους συμφέρει; Πόσο εκτός θέματος είναι;
Κανείς δεν ξέρει, και κανείς δεν ασχολείται.
Παράλληλα, η οικονομία της Κίνας οδεύει προς την αναπόφευκτη επιβράδυνση, κι αυτό θα έχει επίσης ανυπολόγιστες συνέπειες. Αλλού, φιλόδοξοι επιχειρηματίες και φορείς προσπαθούν να αλλάξουν τη φυσιογνωμία των χρηματιστηριακών αγορών χρησιμοποιώντας την τεχνολογία που γέννησε το Bitcoin. Η τεχνολογία επίσης αλλάζει τη δομή και τη μορφή της εργασίας και της παραγωγής, δημιουργώντας αυτό που οι Financial Times αποκαλούν “gig economy” -μια οικονομία στην οποία όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, όχι μισθωτοί. Παράλληλα, οι δημογραφικές τάσεις αλλάζουν ραγδαία τον τρόπο με τον οποίο ο δυτικός κόσμος αντιμετωπίζει θέματα όπως η συνταξιοδότηση και η μετανάστευση, πράγματα που επίσης μας αφορούν άμεσα.
Αυτά τα θέματα δεν είναι απλά εκτός του εγχώριου πολιτικού διαλόγου. Είναι εκτός της σφαίρας ενδιαφερόντων σχεδόν του συνόλου του πολιτικού προσωπικού. Δεν τα ξέρουν, δεν τα μαθαίνουν, δεν ασχολούνται, δεν τους απασχολούν. Αν αυτή είναι η πραγματικότητα στον κόσμο μας σήμερα, το πολιτικό μας προσωπικό είναι εκτός πραγματικότητας. Ασχολείται μόνο με τα τρέχοντα εγχώρια (και μ’ αυτά είδαμε πόσο καλά τα πάνε), και με το πότε θα γίνουν εκλογές.
Τα τεκμήρια περί αυτού είναι πολλά, αλλά επιτρέψτε μου να στρέψω την προσοχή σας σε ένα, το οποίο διάβασα πρόσφατα. Πρόκειται για ένα άρθρο που συνυπογράφει ο σημερινός υπουργός οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος. Όχι, δεν εννοώ εκείνο που δημοσίευσε χρησιμοποιώντας εξ’ ολοκλήρου τη γραμματοσειρά comic sans. Είναι ένα άλλο, που συνυπογράφει με τον άλλο γνωστό οικονομολόγο του ΣΥΡΙΖΑ, το Γιάννη Μηλιό, και με τον Χρήστο Λάσκο, που είναι καθηγητής Λυκείου και μέλος της Κ.Ε. τουκόμματος. Λέγεται “Κομμουνιστικά διλήμματα για την ελληνική Ευρω-κρίση: Να βγει ή ναμην βγει;”.
Είναι ένα πολύ περίεργο κείμενο, που αξίζει να διαβάσετε ολόκληρο, αν αντέξετε. Γράφτηκε πριν από λίγα χρόνια, λίγο πριν ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει αξιωματική αντιπολίτευση, καιπροσπαθεί να αναλύσει τη στάση που πρέπει να κρατήσει η “Αριστερά” απέναντι στην ιδέα του Grexit. Είναι ένα χαμηλών τόνων κείμενο, το οποίο υποστηρίζει μια θολή στάση αναμονής, αλλά το πιο ενδιαφέρον σ’ αυτό είναι το ύφος και το λέξιλόγιο, που υποδηλώνουν μια θέαση του κόσμου μέσα από ένα έντονο και προφανές φίλτρο.
Προσπάθησα να μεταφράσω για εσάς (είναι γραμμένο στα εγγλέζικα) μια παράγραφο: “Μια τέτοια προσέγγιση αντικαθιστά ένα κυρίαρχο στοιχείο της προβληματικής του Μαρξ, το ότι η πάλη των τάξεων είναι η κινητήρια δύναμη της ιστορικής εξέλιξης, με ένα μπουρζουά θεωρητικό σχήμα, σύμφωνα με το οποίο συγκρούσεις και σχέσεις εκμετάλλευσης μεταξύ των καπιταλιστικών κοινωνικών σχηματισμών κινούν την Ιστορία.
Δεν αντιλαμβάνεται το κράτος ως την πολιτική συμπύκνωση ταξικών σχέσεων επιβολής, τον παράγοντα που υπογραμμίζει τη συνοχή της καπιταλιστικής κοινωνίας”. Αυτό είναι μόνο ένα απόσπασμα από ένα κείμενο το οποίο έχει γραφτεί τον 21ο αιώνα και προσπαθεί να αναλύσει την ελληνική οικονομική κρίση. Όχι την κρίση του 1893, τη σημερινή. Οι δύο από τους ανθρώπους που το υπογράφουν αργότερα βρέθηκαν ανάμεσα στα 109 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ που υπέγραψαν και ένα άλλο κείμενο, εκείνο που απορρίπτει την τρέχουσα συμφωνία της κυβέρνησης (τους, πλέον) με τους δανειστές ως “πραξικόπημα”, αλλά ο τρίτος, “ένας από τους σοβαρούς”, είναι αυτός που έχει τώρα αναλάβει να διαπραγματευτεί με τους δανειστές, και να σώσει την ελληνική οικονομία από την φαινομενικά αναπόφευκτη ολοκληρωτική καταστροφή, σε έναν κόσμο που αλλάζει και καλπάζει και εξελίσσεται (όχι με “πάλη των τάξεων”) δεκαετίες μετά τον τελεσίδικο θάνατο του κομμουνιστικού πειράματος προς κατευθύνσεις που, όπως φαίνεται, το ελληνικό πολιτικό προσωπικό δεν έχει καν το λεξιλόγιο για να περιγράψει, πόσω μάλλον να αντιληφθεί, να καταλάβει ή να προβλέψει. Αυτό το κενό βεβαίως δεν υπάρχει μόνο στη σημερινή κυβέρνηση. Υπήρχε και σε όλες τις προηγούμενες, κι αυτό είναι το πρόβλημα. Γι’ αυτό βρισκόμαστε εδώ. Επειδή δεν καταλαβαίνουμε, ως χώρα, πού βρισκόμαστε, σε πιο περιβάλλον υπάρχουμε, πώς αυτό το περιβάλλον αλλάζει, πώς μας επηρεάζει και τι πρέπει να κάνουμε για να προσαρμοστούμε.
—Παραπομπές:
Η μελέτη του Τζέιμς Χάνσεν και άλλων 16 επιστημόνων για τις νέες εκτιμήσεις των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής:
http://www.atmos-chem-phys-discuss.net/15/20059/2015/acpd-15-20059-2015.pdf
IPCC Climate Change 2014 Synthesis Report: http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/syr/AR5_SYR_FINAL_SPM.pdf
“Communist Dilemmas on the Greek Euro-Crisis: To Exit or Not to Exit?” των Ευκλείδη
Τσακαλώτου, Γιάννη Μηλιού και Χρήστου Λάσκου.
http://www.workersliberty.org/system/files/milios.pdf
“Greek Economic Crisis” του Ευκλείδη Τσακαλώτου. Σε comic sans.
http://www.iippe.org/wiki/images/c/c6/CONF_GREEKCRISIS_Tsakalotos.pdf
“Saudi Arabia may go broke before the US oil industry buckles”
“Overstock CEO uses bitcoin tech to spill Wall Street secret”
http://www.wired.com/2015/08/overstock-ceo-uses-bitcoin-tech-loan-stocks-directly/
“New ‘gig’ economy spells end to lifetime careers” http://www.ft.com/cms/s/0/ab492ffc-3522-11e5-b05b-b01debd57852.html#axzz3i2CINvB9
Πηγή: Καθημερινή
