Του Συμεών Ρωμύλου
Όποιον οικονομολόγο και αν ρωτήσετε θα σας διαβεβαιώσει ότι, καμία οικονομία δεν μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά, αν στις συναλλαγές δεν κυριαρχεί η εμπιστοσύνη. Τα συμφωνητικά, τα συμβόλαια και τα κάθε είδους αποδεικτικά στοιχεία είναι για τους καλόπιστους, οι κακόπιστοι πάντα βρίσκουν τρόπους να τα παρακάμπτουν. Για να γίνουν κατανοητές οι διαστάσεις του θέματος παραθέτω μερικά παραδείγματα.
Σε ένα σεμινάριο για «Διαδικασίες», ο εισηγητής φέρνει ως παράδειγμα την ΔΕΗ, για να δείξει πώς μπορεί να καταργηθεί «άχρηστη» εργασία, δηλαδή, εργασία που δεν προσθέτει αξία στο τελικό προϊόν. Κάποτε, για να μας τιμολογήσει για το προϊόν της, η ΔΕΗ έστελνε «καταμετρητές» σε όλα τα σπίτια για να καταγράφουν τις ενδείξεις των μετρητών κατανάλωσης ρεύματος, κάθε μήνα. Αργότερα έγινε κάθε δίμηνο και τώρα κάθε τέσσερες μήνες, με μία τιμολόγηση «έναντι» κάθε δίμηνο. Σύμφωνα με προσωπική εμπειρία του εισηγητή, οι Ολλανδοί εφάρμοζαν το εξής σύστημα 50-60 χρόνια πριν, ενώ για εμάς είναι αδιανόητο, ακόμη και σήμερα: Στο απόκομμα του λογαριασμού για το «Ταμείο» της εκεί «ΔΕΗ», υπήρχε ένα τμήμα όπου οι καταναλωτές έγραφαν την ημερομηνία μέτρησης και τις ενδείξεις του μετρητή τους. Mε βάση αυτή την «καταγραφή» γινόταν η επόμενη τιμολόγηση, οριστική, όχι «έναντι»! Σχόλιο: Εμπιστοσύνη!
Πολύ πριν, το 1957, Έλληνας φοιτητής στην Αμερική έβαλε τηλέφωνο (αδιανόητο για την Ελλάδα της εποχής!) κατέθεσε κάποια εγγύηση, αλλά όταν διεπίστωσαν ότι ήταν συνεπής στην εξόφληση του λογαριασμού του, μόλις επί μερικούς μήνες, του επέστρεψαν την εγγύηση (εντόκως, προς 6%, αλλά αυτό είναι μία άλλη θλιβερή ιστορία…!) Σχόλιο: Εμπιστοσύνη!
Ακόμη πιο πριν, στην Ελλάδα, για αυτούς που, ενδεχομένως, θα πουν ότι εμείς, οι Έλληνες είμαστε «διαφορετικοί». Σε ένα πεζοδρόμιο επαρχιακής πόλης μικροπωλητής έχει πάγκο με διάφορα μικροείδη, που πουλάει σε διερχόμενους. Μία περαστική, αγοράζει κάτι, δίνει χαρτονόμισμα, ο μικροπωλητής δεν έχει αρκετά ψιλά για ρέστα, και της λέει να φύγει και, όταν ξαναπεράσει να τον εξοφλήσει. Όταν ρωτήθηκε γιατί εμπιστεύεται τελείως άγνωστους, απάντησε ότι το έκανε συχνά επειδή πίστευε ότι, ελάχιστοι άνθρωποι θα προδώσουν την εμπιστοσύνη που τους δείχνεις, στην περίπτωσή του δε, που τα ποσά ήταν σχετικά μικρά, ποτέ δεν είχε χάσει δεκάρα. Μάλιστα, πολλοί που αγόρασαν κάτι μόνο μία φορά, έβγαιναν από την διαδρομή τους, ειδικά για να περάσουν από εκεί και να τον εξοφλήσουν! Σχόλιο: Εμπιστοσύνη!
Κάποτε έγινε μία μελέτη: Σε ένα εργασιακό περιβάλλον, έβαλαν προϊσταμένους που συμπεριφέρονταν σαν να μην είχαν υψηλές απαιτήσεις από τους εργαζόμενους. Δεν έλεγαν τίποτε, απλώς συμπεριφέρονταν σαν να θεωρούσαν ότι αυτοί οι εργαζόμενοι δεν ήταν αρκετά ικανοί και δεν θα μπορούσαν να είναι πιο παραγωγικοί. Στην συνέχεια άλλαξαν τους προϊσταμένους που συμπεριφέρονταν με τον αντίθετο τρόπο. Η αποδοτικότητα των εργαζομένων ήταν ακριβώς η «αναμενόμενη», κάθε φορά! Υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι αντιλαμβανόμαστε τι πραγματικά σκέφτονται οι άλλοι για εμάς, ακόμη και αν μας διαβεβαιώνουν για το αντίθετο και, αναλόγως, «βγαίνει» ο καλός ή ο κακός εαυτός μας…
Είμαστε, εμείς οι Έλληνες, διαφορετικά όντα από την φύση μας, έχουμε διαφορετικό DNA, ή φταίει κάτι άλλο; Νομίζω ότι οι πιο πάνω ιστοριούλες απεικονίζουν επαρκώς, όχι μόνο την όποια ηθική, αλλά κυρίως, την οικονομική διάσταση ύπαρξης ή απουσίας εμπιστοσύνης στις διανθρώπινες σχέσεις. Άφησα για το τέλος την μεγάλη ιστορία, την ιστορία του πώς το Ελληνικό Κράτος αντιμετωπίζει τους πολίτες του. Τι φαντάζεστε ότι σημαίνουν τα ατέλειωτα πιστοποιητικά, βεβαιώσεις, άδειες, σφραγίδες κλπ., κλπ.; Μα, προφανώς, έλλειψη εμπιστοσύνης! Κατά νόμον, είμαστε αθώοι, έντιμοι, μέχρις αποδείξεως του εναντίου, όχι, όμως, για τις σχέσεις μας με το κράτος μας, με το δικό μας Κράτος. Είμαστε ανέντιμοι, μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Δυστυχώς, όταν χτιζόταν το πελατειακό κράτος και δημιουργούνταν άχρηστες διαδικασίες για να βρίσκουν δουλειά οι εκάστοτε ημέτεροι, κανένας πολιτικός δεν είχε την ικανότητα να φανταστεί τις τραγικές, «παράπλευρες» συνέπειες.
Ας περιορίσω το θέμα μόνο στο… αγαπημένο μου ΥΠΟΙΚ. Σε τι φαντάζεστε ότι οφείλεται το φορολογικό αλαλούμ, η τρέλα, ο φαύλος κύκλος με την Εφορία; Μα, προφανώς, σε έλλειψη εμπιστοσύνης! Γίναμε φοροφυγάδες γιατί το κράτος, όπως οι πιο πάνω προϊστάμενοι, περιμένει ότι θα φερθούμε σαν φοροφυγάδες! Όλοι μας γνωρίζουμε τουλάχιστον έναν έντιμο επιχειρηματία, γιατρό ή δικηγόρο που, κάποτε, θέλησε να είναι συνεπής και υπέβαλλε ειλικρινή δήλωση. Και όλοι γνωρίζουμε την συνέχεια.
Τώρα, πλέον, έχουμε υπερβεί κάθε όριο, όλοι θεωρούμε ότι αυτή είναι η φυσιολογική κατάσταση των πραγμάτων! Το είπε ξεκάθαρα ο ρεαλιστής κύριος Στουρνάρας: «Σε μία χώρα όπου η φοροδιαφυγή είναι τόσο εκτεταμένη, θεωρώ δίκαιη τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, που αποκτήθηκε -άκουσον, άκουσον!- με φοροδιαφυγή».
Σίγουρα υπάρχει πολύ μεγάλη δόση αληθείας σε αυτό. Όμως, αυτή η θλιβερή, η τραγική πραγματικότητα, δικαιολογεί την καταδίκη και την τιμωρία αθώων, έστω και αν είναι λιγότεροι από τους ενόχους; Στα περισσότερα «πολιτισμένα» κράτη έχει καταργηθεί η ποινή εις θάνατον και ξοδεύονται αδιανόητα ποσά για να συντηρούνται ζωντανοί οι πιο στυγνοί εγκληματίες, επειδή υπάρχει η πιθανότητα της δικαστικής πλάνης.
Σκεφτείτε το για λίγο. Το μέγεθος της τραγωδίας μας είναι ασύλληπτο! Είμαστε εγκλωβισμένοι σε έναν φαύλο κύκλο, που δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα μπορούσε να σπάσει…
* Ο κ. Συμεών Ρωμύλος είναι οικονομολόγος, πρώην ανώτατο στέλεχος επιχειρήσεων
Πηγή: Capital.gr
