Μαρία Κατσουνάκη
Φέτος, τα κινηματογραφικά βραβεία Lux, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έχουν μια ιδιομορφία: όποια ταινία από τις τρεις φιναλίστ κι αν ανακηρυχθεί νικήτρια (στις 9 Ιουνίου), το ευρωπαϊκό σινεμά θα έχει επιδείξει μία από τις πιο μεστές, σε φόρμα και περιεχόμενο, χρονιές του. Μπορεί βέβαια το πολωνικό «Corpus Christi» του Γιαν Κομασά να είναι ταινία του 2019, όπως και το ρουμανικό ντοκιμαντέρ «Colectiv» του Αλεξάντερ Νανάου, ενώ το δανέζικο «Another round» («Ασπρο πάτο») του Τόμας Βίντερμπεργκ του 2020, όμως αυτό είναι μάλλον μικρή, τυπική, λεπτομέρεια. Η ψηφοφορία κοινού από όλες τις χώρες της Ευρώπης και των ευρωβουλευτών, όποια όψη της Γηραιάς Ηπείρου κι αν αναδείξει, θα έχει την ίδια στιγμή αναμετρηθεί με παθογένειες και προβλήματα που, παρότι είναι πολιτικά, ελάχιστα απασχολούν την πολιτική. Η ηλεκτρονική ψηφοφορία για το κοινό ολοκληρώνεται σήμερα (23 Μαΐου).
Στο «Ασπρο πάτο», μια ομάδα καθηγητών σχολείου, τέσσερις στενοί φίλοι, θέλουν να δοκιμάσουν μια καινούργια προσέγγιση στη ζωή και στη δουλειά: αποφασίζουν να πίνουν σταθερά, μόνο τις εργάσιμες ώρες, και να διατηρούν ένα ελαφρύ επίπεδο μέθης σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Σκοπός τους, να αποδείξουν, όπως πίστευαν ο Χέμινγουεϊ κι ο Τσώρτσιλ, ότι μια λίγο μεγαλύτερη περιεκτικότητα αλκοόλ στο αίμα κάνει τη σκέψη πιο παραγωγική, τα προβλήματα να φαίνονται μικρότερα και αυξάνει τη δημιουργικότητα.
Ο 20χρονος πρωταγωνιστής του «Corpus Christi» (προβλήθηκε πρόπερσι στην Ελλάδα) βιώνει μια πνευματική μεταμόρφωση κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο αναμορφωτήριο και θέλει να γίνει ιερέας, αλλά αυτό είναι αδύνατο εξαιτίας του ποινικού μητρώου του. Οταν τον στέλνουν να εργαστεί στο ξυλουργείο μιας κωμόπολης, αναλαμβάνει, με δόλο, καθήκοντα ιερέα, παριστάνοντας αυτό που θα ήθελε να είναι.
Οσο για το ρουμανικό ντοκιμαντέρ, καταγράφει, καθηλωτικά και αδιαμφισβήτητα, το απόλυτο κακό: η διαφθορά δεν διαλύει μόνο χώρες, ανθρώπους, κυβερνήσεις. Εχει στον απολογισμό της δεκάδες νεκρούς… Το 2015, μια πυρκαγιά στο κλαμπ Colectiv του Βουκουρεστίου άφησε πίσω της 27 νεκρούς και 180 τραυματίες. Στις επόμενες εβδομάδες, 37 ακόμη εγκαυματίες υπέκυψαν στα νοσοκομεία εξαιτίας μολύνσεων από βακτήρια. Η έρευνα μιας αθλητικής ρουμανικής εφημερίδας αποκάλυψε ένα ασύλληπτο κύκλωμα διαφθοράς και το χυδαίο κουκούλωμα ενός κραυγαλέου σκανδάλου: διοικητές νοσοκομείων δέχονταν νοθευμένα απολυμαντικά που παρείχε μια συγκεκριμένη εταιρεία. Συνενοχή και στυγνός χρηματισμός μιας αλυσίδας αρμοδίων. Οι διαδηλώσεις των νέων στους δρόμους προκάλεσαν την παραίτηση της κυβέρνησης, ο τεχνοκράτης, νέος, υπουργός Υγείας προσπάθησε να βάλει τάξη σε πολύ σύντομο διάστημα, γιατί οι επόμενες εκλογές ξαναέφεραν στην εξουσία το κόμμα που είχε κατηγορηθεί για διαφθορά… Φαύλος κύκλος, τυφλότητα, αδιαφορία. «Μα, σε οποιαδήποτε υγιή κοινωνία τα επιβλαβή προϊόντα θα αποσύρονταν άμεσα… Ποιος ήταν υπεύθυνος για τα βιοκτόνα; Ας τους απολύσουμε όλους», ξεσπαθώνει ο υπουργός Υγείας, που έχει μείνει άναυδος από τον τρόπο που η διαπλοκή και η διαφθορά αυτοπροστατεύονται, επιβάλλονται και πολύ δύσκολα και επίπονα ξεριζώνονται.
Αν περιγράφουμε εκτενέστερα το ντοκιμαντέρ, σε βάρος των δύο άλλων ταινιών μυθοπλασίας, είναι γιατί, παρότι και οι τρεις ταινίες έχουν συζητηθεί και διακριθεί διεθνώς, η ρουμανική καταγραφή της ιστορίας του Colectiv δεν αφήνει περιθώρια για υπαρξιακά ερωτήματα, ηθικά διλήμματα, στοχαστικές αναλύσεις. Είναι η πλευρά της Ευρώπης (στη Ρουμανία η ίδια συνθήκη μοιάζει να είναι ασυνήθιστα ισχυρή και εκτεταμένη) που αν δεν εξαλειφθεί, θα προκαλεί καταστροφές και τραγωδίες.
Ενας παραβατικός και παραστρατημένος μπορεί να κερδίσει, έστω και οδυνηρά, τον εαυτό του· ένας αλκοολικός μπορεί να αναζητήσει την εσωτερική ελευθερία μέσα από άλλες διαδρομές. Ο εαυτός του καθενός χάνεται και ξαναβρίσκεται, διαλύεται και ανασυντίθεται ή απλώς επιβιώνει, ακόμη και αυτοκαταστροφικά. Ο Κομασά και ο Βίντερμπεργκ ανατέμνουν χειρουργικά την ανθρώπινη φύση. Η διαφθορά, όμως, δεν εξαντλείται ως εξαιρετικό θέμα για έναν ικανό ντοκιμαντερίστα. Είναι η φωτιά που αφαιρεί ζωές και συνεχίζει να σκορπίζει τον θάνατο και μετά την κατάσβεσή της. Γιατί είναι βακτήριο ανθεκτικό στα αντιβιοτικά, πόσο μάλλον σε αραιωμένα βιοκτόνα…
Πηγή: Καθημερινή
– – –
Όλα τα σχόλια των αναγνωστών είναι ευπρόσδεκτα, εφόσον δεν χρησιμοποιούν προσβλητικούς ή υβριστικούς χαρακτηρισμούς. Επίσης σχόλια στα οποία έχει επιλεγεί η “Υποβολή ως Ανώνυμος/η – Unknown” δεν θα δημοσιεύονται. Μπορείτε να επιλέξετε να υποβάλετε ένα σχόλιο είτε με το προφίλ σας στο Google (1η επιλογή), είτε το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο (2η επιλογή: “Όνομα/URL“), συμπληρώνοντας μόνο το πεδίο “Όνομα” (όνομα ή ψευδώνυμο της αρεσκείας σας). Όλα τα σχόλια πριν τη δημοσίευσή τους πρέπει να εγκριθούν από τον Διαχειριστή (comment moderation), γι’ αυτό πιθανόν να υπάρξει μια μικρή καθυστέρηση.
