Κώστας Καλλίτσης
Οι δυσκολίες δεν φαίνονται παροδικές και επισωρεύονται – οι ιδεοληπτικοί των αυτορρυθμιζόμενων αγορών οδήγησαν την κυβέρνησή τους σε καθυστερημένες και ατελέσφορες αντιδράσεις. Η Ελλάδα, άλλωστε, δεν θα μπορούσε να είναι η εξαίρεση: ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα διατηρηθεί στα ύψη τους επόμενους μήνες και η οικονομική μεγέθυνση θα είναι αδύναμη –προεξόφλησε η Κρ. Λαγκάρντ προχθές, στη Φρανκφούρτη. Θα αναθεωρήσουμε προς τα κάτω τις προβλέψεις μας για 143 χώρες που έχουν το 86% του παγκοσμίου ΑΕΠ, είπε την ίδια ημέρα η Κρ. Γκεοργκίεβα, του ΔNT. Ορισμένες συνέπειες του πολέμου έχουν φανεί, όχι όλες και όχι σε όλη την έκτασή τους – πολλά εξαρτώνται από τη διάρκειά του. Που προβλέπεται ότι θα είναι μακρά, με κατά κύματα επιδράσεις σε όλο τον κόσμο.
Εμείς έχουμε και ιδιαιτερότητες. Η χώρα βγήκε από μια υπερδεκαετή κρίση, όπου άφησε το 25% του ΑΕΠ της και μια κατεστραμμένη γενιά, μπήκε εξασθενημένη στην πανδημία, έτσι συναντιέται με τις επιπτώσεις του πολέμου. Με διευρυμένες ανισότητες και πολύ αρνητικούς δείκτες κοινωνικής δικαιοσύνης (στις τελευταίες ευρωπαϊκές θέσεις, πίσω κι από βαλκανικές χώρες) και την κοινωνική κινητικότητα να επιβραδύνει. Με καθυστερημένο κράτος και διχοτομημένη οικονομία: από τη μια, λίγες ισχυρές, σύγχρονες επιχειρήσεις, από την άλλη ένα αρχιπέλαγος μικροεπιχειρήσεων, πολλές εκ των οποίων επιβιώνουν σε βάρος της μισθωτής εργασίας, των Ταμείων και των δημοσίων εσόδων – δεν είναι βιώσιμες. Και με περιορισμένα δημοσιονομικά περιθώρια, λόγω «χαλαρής» διαχείρισης στη διετία, υψηλού χρέους και χαμηλής αξιολόγησης – «σκουπίδια». Δεν είμαστε στα καλύτερά μας.
Ούτε στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα: πολλά από τα παθήματα δεν έγιναν μαθήματα – ώρες ώρες, λες δεν περάσαμε 10 χρόνια διά πυρός τριών μνημονίων. Και η δημαγωγία, ο ποικιλόμορφος λαϊκισμός που στα καθ’ ημάς ποτέ δεν πεθαίνει, βρίσκει γόνιμο κοινωνικό έδαφος: απ’ την απόγνωση στα «χαμηλά», η δυσφορία κι η απαισιοδοξία ανεβαίνουν προς τα «πάνω»: ένας στους τέσσερις είναι περίπου στο όριο της φτώχειας, αλλά πολύ περισσότεροι, ένας στους δύο, νιώθουν ότι το «σύστημα» δεν τους ακούει, δεν ενδιαφέρεται γι’ αυτούς, θα τους αφήσει σχεδόν αβοήθητους σε ό,τι κακό τους συμβεί. Το «σύστημα» είναι κάτι ξένο κι εχθρικό. Κι αφού ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου, ακόμα κι αν αυτός είναι ο Πούτιν, το 34% των Ελλήνων δηλώνει ότι «κατανοεί» την εισβολή στην Ουκρανία. Δεν πάμε καλά. Στην κοινωνία μας (αυτή τη φορά, όχι μόνο σε αυτήν…) μαζεύεται, πάλι, πολύ προσάναμμα.
Το στοιχειώδες θα ήταν να παραδεχθούμε με ειλικρίνεια ότι δεν πρόκειται να περάσουμε το ποτάμι της νέας κρίσης χωρίς να βραχούμε, να διατυπωθούν και να συγκρουστούν εναλλακτικές για την κατανομή του κόστους και να υπάρξει γενναία φροντίδα για τα ευάλωτα νοικοκυριά, με την εξάντληση των δημοσιονομικών περιθωρίων – να μη μείνει κανένας πίσω, αβοήθητος. Δεν αρκεί. Οι τρέχουσες δυσκολίες, ας μη συσκοτίζουν την αλήθεια ότι δεν υπάρχει επιστροφή στην κανονικότητα που ξέραμε. Η κλιματική κρίση, τα μετέωρα βήματα της Ευρώπης, η ενίσχυση των στρατιωτικών σε βάρος των κοινωνικών δαπανών της, η σύγκρουση αυταρχισμού – δημοκρατίας και η διαφαινόμενη ανακοπή της παγκοσμιοποίησης, η ενίσχυση του ρόλου του κράτους και οι νέες απαιτήσεις για την ποιότητά του, όλα οδηγούν σε ανατροπές αξιών και προτεραιοτήτων, σε πορεία σε αχαρτογράφητες περιοχές. Πυξίδα θα ήταν ένα φιλόδοξο και με ορίζοντα σχέδιο για τη χώρα. Που θα μπορούσε να είναι η βάση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου. Έτσι, θα αποκτούσαν μεγάλη αξία και οι επόμενες εκλογές.
Πηγή: Καθημερινή
