Στα αγγλικά (και Αμερικάνικα) υπάρχει το επίθετο smart και το όνομα smartness (και άλλα παράγωγα). Σημαίνει “κομψός, εμφανίσιμος” και συχνότερα “έξυπνος, οξυδερκής” – όχι όπως το δικό μας “εξυπνάκιας” (smarty, smartass).
Ο πραγματικά έξυπνος και οξυδερκής είναι ο “ευφυής”, μόνο που πολύ σπανιότερα χρησιμοποιείται αυτό το επίθετο, ίσως επειδή θυμίζει καθαρεύουσα.
Ο έξυπνος διαβλέπει τι είναι απαραίτητο, ουσιαστικό και χρήσιμο. Ο εξυπνάκιας ακολουθεί μια παλαβή “πολιτική ορθότητα” και κάνει τον έξυπνο όπου και όσο μπορεί – έστω και αν γίνεται γελοίος για τους πραγματικά έξυπνους.
Η πραγματική εξυπνάδα δεν ενδιαφέρεται για εξυπνακισμό.
Η πρώτη της και αδιάκοπη φροντίδα και θέση είναι η λογική: κατά πόσο κάτι στέκει λογικά με αντιστοιχία στην πραγματικότητα. Τα χειροκροτήματα των πολλών και “πράσινα άλογα” την αφήνουν εντελώς αδιάφορη. Συζητήσεις ή προτάσεις περί “ανέμων και υδάτων” και της ύπαρξης του θεού ή αλήθειας του μαρξισμού επίσης την αφήνουν αδιάφορη.
Πάντα διακρίνει αμέσως το ψέμα, τη συγκάλυψη, τη δικαιολογία την αυτοδικαίωση και, φυσικά, ουδέποτε χρησιμοποιεί τέτοιες πρακτικές.
Γρήγορα ξεχωρίζει το αληθινό και χρήσιμο από την μπαρούφα, τη δεξιότητα από την επίδειξη, τη γνησιότητα από την επικάλυψη και υποκρισία.
Η ίδια η εξυπνάδα/ευφυΐα γεννοβολά, όχι επαναλαμβανόμενες μηχανικές αντιλήψεις, μα συνεχώς ιδέες, που δείχνουν δημιουργικότητα, έμπνευση. Και αναγνωρίζει χρήσιμες πρακτικές ιδέες σε οποιαδήποτε περίσταση.
Αναγνωρίζει και προωθεί το δίκαιο, το σωστό, το αληθινό και δεν θα μεροληπτήσει θεληματικά υπέρ συγγενών και φίλων σε τέτοια θέματα.
Θα αναγνωρίσει το καινούριο, νέο, φρέσκο, και θα το στηρίξει φτάνει να είναι αληθινό, ζωντανό, χρήσιμο.
Θα διακρίνει κρυμμένες ιδέες και κρυμμένα μοτίβα που άλλοι ούτε καν υποψιάζονται πως υπάρχουν σε συγκεχυμένες ή περίπλοκες καταστάσεις. Οι μεγάλοι επιστήμονες διατυπώνουν νόμους μέσω αυτής της εξυπνάδας.
Θα διακρίνει επίσης ευκαιρίες εκεί που οι άλλοι βλέπουν μόνο αδιέξοδο και αποτυχία και δεν θα διστάσει να πάρει ρίσκο έχοντας ζυγίσει μια κατάσταση.
Αγαπά την αλήθεια και απεχθάνεται κάθε μορφή αναλήθειας – ψέμα, υποκρισία, ορθότητα (δίχως αλήθεια), κομψότητα (δίχως ωραιότητα και σεμνότητα), υπεκφυγές και αερολογίες.
Μαθαίνει από κάθε περίσταση – συμφορά, επίκριση, δυσκολία, ατύχημα. Δεν κολλά σε καταστάσεις ή πρόσωπα και δεν θρηνεί για απώλειες, ούτε χαίρεται για κέρδη διότι ξέρει πως όλα στο σύμπαν μεταβάλλονται – εκτός από το Αμετάβλητο που είναι η Πρωταρχή, Πρωταιτία και Πρωτουσία.
Πραγματική εξυπνάδα ή, ευφυΐα είναι σε τελευταία ανάλυση η εκδήλωση της οικουμενικής νοημοσύνης.
