1. Υπάρχουν πολλές δημοσιεύσεις, αρχαίοι στοχασμοί και σύγχρονες αναπαραγωγές τους ή διασκευές τους σε μοντέρνα μορφή από καλούς, μέτριους και κακούς στοχαστές από το 1600 ας πούμε ως τώρα. Πολλές ρήσεις ή γνωμικά αναπαράγονται και διαδίδονται τώρα και στο Διαδίκτυο. Μερικές ρήσεις σε μορφή συμβουλής είναι πράγματι αξιοθαύμαστες.
Μια ρήση που παρουσιάστηκε συχνά σε διάφορα ιστολόγια στο Ίντερνετ τους τελευταίους μήνες του 2021 λέει: “Έχεις δύναμη να ελέγχεις τον νου σου μα όχι τις εξωτερικές συνθήκες. Αν το κατανοήσεις αυτό, θα έχεις σθένος.” Η ρήση προέρχεται από Στωικούς – τον Μάρκο Αυρήλιο ή τον Επίκτητο. Αλλά την ίδια σκέψη με πολύ μικρές διαφορές στη διατύπωση την απαντάμε και στον Βεδισμό ή Ταοϊσμό και αλλού. Μπορείς, λέει, να ελέγχεις ή να αλλάξεις τον νου, τη νοοτροπία σου, μα όχι (πάντα σε μεγάλο βαθμό) τις εξωτερικές συνθήκες, περιστάσεις και καταστάσεις (καιρός, πόλεμος κλπ.)
2. Μα πώς; Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Και πρώτα πρώτα, ποιος ή τι είναι αυτός που θα έχει δύναμη, έλεγχο, εξουσία πάνω στον νου του; Οπωσδήποτε μπορούμε να αλλάξουμε μερικές προτιμήσεις (σταφύλι αντί αχλάδι, διακοπές σε βουνό αντί θάλασσα κλπ.), μα μπορούμε να ερωτευτούμε οποιοδήποτε πρόσωπο επιλέξουμε ή να ξε-ερωτερυτούμε; Ούτε μπορούν πολλοί να σταματήσουν το κάπνισμα. Οπότε μένουν τα ερωτήματα.
Ή πάρτε τη ρήση του Χέμινγουεϊ: “Δεν υπάρχει τίποτα το μεγαλόπρεπο στο να είσαι ανώτερος από άλλους συνανθρώπους σου. Αληθινή μεγαλοπρέπεια βρίσκεται στο να ξεπερνάς τον πρότερο εαυτό σου.” Με άλλα λόγια, με το να γίνεσαι καλύτερος, ωριμότερος, ανώτερος, από αυτό που ήσουν. Αλλά κι εδώ εγείρονται διάφορα ερωτήματα. Τι είναι αυτή ή “αληθινή μεγαλοπρέπεια” (true nobility); Ποιος είναι αυτός ή τί είναι αυτό που ξεπερνά τον πρότερο εαυτό; Είναι δύο διαφορετικές οντότητες, ή μία που αλλάζει ωριμάζοντας προς το καλύτερο; Και τι είναι το καλύτερο; Καλοσύνη, σοφία, σθένος, σταθερότητα, ευτυχία; (Είναι μάλιστα ειρωνική η ρήση αφού ο Χέμινγκγουέι αυτοκτόνησε το 1961 στα 62 του.)
3. Υπάρχουν εκατοντάδες ρήσεις, πολλές σε μορφή συμβουλής, για την ηθική συμπεριφορά, για την βελτίωση του χαρακτήρα, για ορθές σχέσεις και παρόμοια. Παραθέτω μερικές που παρουσιάζονται συχνά.
“Μέσα μου υπάρχουν δυο σκύλοι. Ο ένας είναι μοχθηρός κακός· ο άλλος είναι καλός. Και όλη την ώρα πολεμούν ο ένας τον άλλον. Νικά εκείνος τον οποίο τρέφω περισσότερο.” Καθιστός Ταύρος, μεγάλος ερυθρόδερμος ηγέτης του 19ου αιώνα.
“Κάποτε πρέπει απλώς να πεθάνεις λίγο μέσα σου για να ξαναγεννηθείς και να σηκωθείς σε μια δυνατότερη και σοφότερη εκδοχή του εαυτού σου.” Άγνωστη πηγή μα η σκέψη είναι κοινή. Τι άραγε είναι αυτός ο “λίγος θάνατος” και πώς σηκώνεσαι (ή ανασταίνεσαι) ξαναγεννημένος;
“Το εγώ λέει – Μόλις διευθετηθούν όλα, θα βρω ειρήνη. Το πνεύμα λέει – Βρες ειρήνη και όλα θα διευθετηθούν” Ναι πολύ σωστό και αναγνωρίσιμο. Μα πώς βρίσκεις ειρήνη/ γαλήνη;
“Γαλήνη είναι αποτέλεσμα της επιμόρφωσης του νου σου έτσι που να διαχειρίζεσαι τη ζωή έτσι όπως είναι. Όχι έτσι όπως εσύ νομίζεις πως πρέπει να είναι”. Αυτή από κάποιον WW Dyer. Πώς Ακριβώς είναι η “ζωή έτσι όπως είναι”; Και πώς επιμορφώνεις ή μετεκπαιδεύεις τον νου σου ώστε να βλέπει τη ζωή ως είναι;
4. Η παράδοση Ζεν συστήνει – Παράτα τις συγκρίσεις, τον ανταγωνισμό, κρίσεις, οργή, άγχος, ενοχές, φόβο κλπ.
Ναι, είμαι σίγουρος πως όλοι θα ήθελαν αυτό το παράτημα και την ελευθερία από αυτά όλα. Μα πάλι έχουμε το αμείλικτο ερώτημα “Πώς;” Είναι τόσο εύκολο να τα παρατήσεις; Αν ήταν, όλοι θα το έκαναν! Και το ίδιο ισχύει για πάμπολλες άλλες όμοιες ρήσεις.
Όπως – Τα αρχικά του THINK πριν μιλήσεις:
T=True (είναι αλήθεια αυτό που θα πω;). H=Helpful (βοηθάει;). I=Inspiring (εμπνέει;). N=Necessary (είναι αναγκαίο;) K=Kind (είναι καλοσυνάτο;). Πολύ σωστή συμβουλή και πανάξια πρακτική. Μα πώς θα γίνει;
“Ίσως στο ταξίδι της ζωής δεν γινόμαστε κάτι. Ίσως έχει να κάνει με το να ξεγίνουμε, να πάψουμε να είμαστε όλα όσα στην πραγματικότητα δεν είμαστε έτσι που τελικά να είμαστε αυτοί που υποτίθεται θα ήμασταν ευθύς εξαρχής”. Και αυτή πολύ ωραία ιδέα. Σίγουρα κουβαλάμε πολλά ξένα στοιχεία, πολλά βαρίδια. Το νιώθουμε συχνά, μα πώς τα ξεχωρίζουμε από την αληθινή φύση, τον αληθινό εαυτό μας;
Ο Χρυσός κανόνας “Μην κάνετε σε άλλους ό,τι δεν θέλετε οι άλλοι να κάνουν σε εσάς” είναι διατυπωμένος σε κάθε παράδοση, κάθε κουλτούρα, μα ποιος του δίνει σημασία και ποιος μπορεί όντως να ζει σύμφωνα με αυτόν;
Πώς, λοιπόν; Με ποιο τρόπο μπορούν αυτές οι χρυσές συμβουλές να γίνουν καθημερινή πρακτική;
