1. Ο τίτλος λέει πολλά από μόνος του αλλά προέρχεται από ένα άρθρο στην Καθημερινή “Κρίση κι εύκολες λύσεις” (Κυρ. 28/12/14, σ15) του συγγραφέα Π. Μάρκαρη. Σ’ αυτό ο Π. Μάρκαρης, πολύ ορθά, επισημαίνει πως “η κατάρρευση του συστήματος αξιών ξεκινάει από την παιδεία”. Με την είσοδό μας στην ΕΕ (ΕΟΚ αρχικά) περάσαμε από την Ψωροκώσταινα στην Πλουτοκώσταινα (με τον φοβερό νεοπλουτισμό του Πασοκ του “αείμνηστου” και των δανεισμών του, στη δεκαετία 1980) – και πετάξαμε τις βαθύτερες αξίες μαζί με τη μιζέρια της Ψωροκώσταινας.
Πολύ ορθά επίσης επισημαίνει πως σήμερα (όπως και παλαιότερα) λείπει από την Ε.Ε ο πολιτικός λόγος και αναφέρει τα λόγια του Ζαν Μονέ, ο οποίος σχεδίασε και προώθησε την Ε.Ε. Λίγο πριν πεθάνει ο Γάλλος οραματιστής είπε: “Αν μπορούσα να ξεκινούσα από την αρχή την ενοποίηση της Ευρώπης, θα άρχιζα από την πολιτική και τον πολιτισμό, όχι από τις αγορές”.
Αυτό το τελευταίο δεν είναι η σύνολη αλήθεια, ούτε καν αλήθεια – ότι θα έπρεπε η ενοποίηση ν’ αρχίσει με την πολιτική και τον πολιτισμό. Ούτε είναι αλήθεια πως, όπως ισχυρίζεται ο Π. Μάρκαρης, το έλλειμμα της παιδείας ξεκινά (όχι από τα προβλήματα των Πανεπιστημίων αλλά) από τη Μέση Εκπαίδευση. Ξεκινά πολύ νωρίτερα – και αφορά εμάς τους μεγάλους!
Κανείς δεν διδάσκει τα παιδιά του να ψεύδονται, να εξαπατούν και να κλέβουν, εντούτοις το ψέμα, η κλοπή και η απάτη σε κάθε τομέα αυξάνονται και γίνονται σχεδόν αποδεχτή καθημερινή συπεριφορά!
2. Όλα τα φαινόμενα που θεωρούμε δυσκολίες ή προβλήματα ξεκινούν από το έλλειμμα παιδείας. Αλλά κακώς το εντοπίζουμε στην πανεπιστημιακή ή Μέση εκπαίδευση.
Κακώς επίσης νομίζουμε πως το έλλειμμα βρίσκεται στις ώρες και στα θέματα διδασκαλίας σε οποιαδήποτε βαθμίδα Εκπαίδευσης – κι έτσι διάφοροι εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι και πολιτικοί ξηλώνουν, μπαλώνουν και κοβοράβουν διάφορα συστήματα ακατάπαυστα.
Το πρόβλημα είναι ψυχολογικό. Η λύση επίσης είναι ψυχολογική. Χρειάζεται αλλαγή στη νοοτροπία των ενήλικων πολιτών.
Το έλλειμμα ξεκινά από τη βρεφική ηλικία με τη λειψή (έως ανύπαρκτη) αγωγή που δίνουν οι γονείς (ή κηδεμόνες) στα μικρά παιδιά.
Η ανατροφή, όπως ξέρουν όλοι οι προσεκτικοί γονείς, είναι δίπτυχη: η μια είναι η προφανής άποψη με τις διδαχές, νουθεσίες, συμβουλές, που δίνονται στα μικρά και η άλλη είναι η αφανής άποψη που πραγματώνεται από τα μικρά μέσω μίμησης. Η δε μίμηση, την οποία λίγοι γονείς προσέχουν πράγματι, έχει κι αυτή δύο απόψεις: η μια είναι μίμηση ορατών κινήσεων (σώματος και μελών του), λόγων και τρόπων συμπεριφοράς και η άλλη είναι άμεση απορρόφηση αξιών, διαθέσεων και συναισθημάτων, που δεν είναι ορατά.
Μπορείς να εντέλλεις όσο θες στο παιδί σου να μη λέει ψέμματα, όμως αν εσύ δεν λες την αλήθεια τότε ούτε το παιδί θα την λέει. Γιατί λέμε ψέματα;
Έχει παρατηρηθεί από προσεκτικούς γονείς πως, όση κατήχηση κι αν δεχθούν τα μικρά παιδιά στο σπίτι ή αλλού, δεν θα την ακολουθήσουν αν οι καθοδηγητές τους δεν εφαρμόζουν αυτά που συμβουλεύουν κι εντέλλουν. Τα μικρά παιδιά, μεχρι τα τρία τους περίπου, συνδέονται σχεδον άμεσα με τον συναισθηματικό κόσμο των γονέων ή άλλων κοντινών ενήλικων κι έτσι απορροφούν, συνήθως άθελά τους, αυτά που υπάρχουν εκεί. Οι ομοιότητες παιδιών στη συμπεριφορά και ψυχολογία τους με τους μεγάλους δεν είναι θέμα κληρονομικότητας, όπως ισχυρίζονται πολλοί, αλλά θέμα μίμησης και απορόφησης. Ας καταλάβουμε καλά εμείς οι μεγάλοι όλοι πως όντως «αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα»! Εμείς πρώτα πρέπει να αλλάξουμε αξίες, διαθέσεις και συμπεριφορές, αν είναι να σταματήσει αυτό το έλλειμμα στην παιδεία.
3. Τα αίτια για το έλλειμμα στην παιδεία, για τις κακοδαιμονίες σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος, βρίσκονται στις αξίες και συμπεριφορές των γονέων και των ενηλίκων γενικότερα (εκπαιδευτικών, πολιτικών, εκκλησιαστών κλπ).
Δεν υπάρχει καλό δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα και στις τρεις βαθμίδες διότι δεν το θέλουν οι ενήλικοι πολίτες. Αυτοί που θέλουν καλό σύστημα φροντίζουν, πληρώνοντας όσο αδρά χρειάζεται, να το έχουν, όσο καταλαβαίνουν και όσο γίνεται, στον ιδιωτικό τομέα.
Η εγκληματικότητα αυξάνεται, η χρήση ναρκωτικών αυξάνεται, η χρήση βίας και κακοποίησης κάθε είδους αυξάνεται, εδώ και πολλά χρόνια, στη χώρα μας – αλλά και παγκοσμίως. Γιατί;… Γιατί απλούστατα το θέλει μια μεγάλη μερίδα του λαού με τη συναίνεση των αναρχοαριστερών και σοσιαλιστικών κομμάτων, που αμέσως ξεσηκώνονται σε διαδηλώσεις και άλλες ταραχές, μόλις η κυβέρνηση κάνει να επιβάλει σταθερά τους υφιστάμενους νόμους. Αλλά το θέλει με τον τρόπο της και η ηλίθια κυβέρνηση. Οι θύτες συνήθως προστατεύονται τώρα, πολύ περισσότερο από τα θύματα – εκτός όταν αυτά ανήκουν στην αναρχοαριστερά, οπότε αυτά θεωρούνται «ήρωες» και γιορτάζονται επέτειοι.
Στη μακρινή Μαλαισία επεβλήθη η θανατική ποινή σε κάθε έμπορο ναρκωτικών. Ακόμα και ξένοι εκτελέστηκαν. Σε δυο χρόνια η εμπορία σταμάτησε. Στην Αμερική η εμπορία αυξάνεται διότι πολλοί υψηλά ιστάμενοι, ακόμα και στα σώματα ασφαλείας και στην κυβέρνηση, την προστατεύουν.
4. Η απλή αλήθεια είναι πως το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών ψηφοφόρων δεν θέλουν καλή παιδεία, διότι αυτή συνεπάγεται πολλή εργασία κι ευθύνη. Οι γονείς και δάσκαλοι πρέπει να φροντίζουν τα παιδιά δίνοντας οι ίδιοι το καλό παράδειγμα με τις αξίες, τις πράξεις, τη συμπεριφορά και τη ζωή τους γενικότερα. Μόνο έτσι θα υπάρξει καλή παιδεία.
Τι σημαίνει καλή παιδεία; Η καλλιέργεια προϋποθέτει ήσυχο νου!
Σημαίνει πάνω από όλα παραγωγή καλών, καλλιεργημένων ανθρώπων – δηλαδή δίκαιων, έντιμων, συμπονετικών και φιλαληθών. Πρώτιστα, πολύ πριν ο φοιτητής γίνει ένας ειδικός επιστήμων στην Αρχαιολογία, τη Βιολογία, την Ιατρική, τα Νομικά, τα Οικονομικά, τη Φιλολογία, τη Φυσική και Χημεία, ή ό,τι άλλο, είναι άνθρωπος – με νοημοσύνη και την ικανότητα να παρατηρεί τον κόσμο στον οποίο ζει και να διακρίνει το καλό για όλους από το κακό. Και παραμένει άνθρωπος για όλη του τη ζωή ακόμα κι όταν αποσυρθεί από τον ρόλο του αρχαιολόγου, ιατρού, νομικού, φυσικού κλπ.
Έτσι προέχει να καλλιεργηθούν πρώτιστα οι ιδιότητες που τον κάνουν καλό άνθρωπο. Διότι αν δεν είναι καλός άνθρωπος, δεν θα είναι ούτε καλός επιστήμων, επιχειρηματίας, καλλιτέχνης ή πολιτικός. Αυτό σημαίνει στροφή εντός κι εκλέπτυνση του ψυχισμού μας από παιδιά!
Πολύ λίγοι όμως θέλουν να είναι καλοί άνθρωποι. Οι πολλοί νομίζουν πως ήδη είναι καλοί και ζουν ευχαριστημένοι με την κατάστασή τους. Σχεδόν όλοι θέλουν οικονομική άνεση άσχετα με τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν, φήμη, εξουσία – επιτυχία, με μια λέξη. Σχεδόν όλοι έχουν σαν πρώτες αξίες στην καρδιά του νου τους την εύκολη και ανεύθυνη ευχαρίστηση (ατέρμονες διακοπές με σεξ και φαγοπότι) και γρήγορο, εύκολο και άκοπο πλουτισμό. Είναι γελοίο να νομίζουμε πως θα ευδοκιμήσει ποτέ καλό σύστημα παιδείας όταν εμείς επιδιώκουμε, κρυφά έστω, τέτοιους σκοπούς.
Αλλά το σπουδαιότερο είναι – ποιοι και πώς θα μας διδάξουν έτσι που να αναπτύξουμε τις ιδιότητες του καλού ανθρώπου;…
