Δεν είμαστε ευτυχισμένοι για πολύ, επειδή αγνοούμε τον εσώτερο Εαυτό μας!
Από πανάρχαιους χρόνους οι άνθρωποι επιδιώκουν την ευτυχία. Στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, μάλιστα, αναφέρεται στα τρία “αναπαλλοτρίωτα Δικαιώματα” – Ζωή, Ελευθερία, επιδίωξη της Ευτυχίας.
Σύντομα κι επιπόλαια ίσως “ευτυχία” είναι η χαρμόσυνη κατάσταση του ψυχισμού μας που όμως οφείλεται στην “καλή (=ευ-) τύχη”. Παλαιότερα λεγόταν “ευδαιμονία” διότι, πίστευαν οι αρχαίοι, οφειλόταν στον καλό δαίμονα μέσα μας που μας φρόντιζε. Η “δυστυχία” είναι η μίζερη κατάσταση του ψυχισμού μας και οφείλεται σε “κακή (=δυσ-) τύχη”.
Με τη δυστυχία έχουμε και τη συναφή κατάσταση “στεναχώρια”, που υποδηλώνει πως νιώθουμε να βρισκόμαστε πιεσμένοι σε “στενό χώρο”.
Αμφιβάλλω αν οι δύο καταστάσεις οφείλονται στην εξωτερική θεότητα Τύχη ή οποιαδήποτε άλλη εξωτερική αιτία. Αν υπάρχουν νόμοι και δικαιοσύνη στο σύμπαν, τότε οι δύο αντίθετες καταστάσεις οφείλονται σε δικές μας παρελθοντικές πράξεις. Θερίζουμε, με άλλα λόγια, κάτι που σπείραμε.
Μα το ενδιαφέρον έγκειται στην ιδέα του χώρου στη “στεναχώρια” (και κατ’ επέκταση στη “συγ-χώρε-ση”).
Στην Σανσκριτική η ευτυχία είναι su-kha (ουδέτερο). Το πρώτο μόριο su- σημαίνει “καλό”, όπως το δικό μας “ευ-”. Το δεύτερο λεξίδιο kha σημαίνει βασικά “χώρος, κενό, τρύπα, σπήλαιο, όργανο όπως το στόμα, το ρουθούνι (και άλλα 7 συνολικά)”. Sukha, λοιπόν, είναι “καλός χώρος, δίχως πίεση, ευρυχωρία”. Αν το πάρουμε σε σχέση με όργανο (indriya) σημαίνει “καλή κατάσταση οργάνων”.
Η δυστυχία duḥkha είναι αντίθετη καθώς το duḥ- είναι συναφές με το δικό μας “δυσ-” και η λέξη υπονοεί δυσ-χωρία* (= στενο-χώρια) ή “κακή κατάσταση οργάνων”.
Στην Katḥa Ουπανισάδα (2.1.1.) λέγεται :
“Ο αυθύπαρκτος Κύριος τρύπησε τ’ ανοίγματα (khā-ni) [των αισθητήριων και δραστικών οργάνων] προς τα έξω.
Γι’ αυτό ο άνθρωπος κοιτάει προς τα έξω, όχι εντός προς τον Εαυτό! Γι’ αυτό δεν είμαστε ευτυχισμένοι για πολύ, επειδή αγνοούμε τον εσώτερο Εαυτό μας!
