Ψ267: Άγχος και θεραπείες

1.

Ο χάρτης με τα στατιστικά είναι από άρθρο του Γ. Ρομπόλα, Καθημερινή 14/5/24.

2. Είναι πασίγνωστο πως το άγχος αυξάνεται χρόνο με το χρόνο λόγω των αυξανόμενων πιέσεων που έφερε η αυξανόμενη ελευθεριότητα του ατομικισμού με όλα όσα συνεπάγεται αυτή.

Ο Γ. Ρομπόλας ομολογεί πως και ο ίδιος υποφέρει από επισκέψεις αυτής της πάθησης που προσβάλλει κάθε ηλικία, ακόμα, και παιδιά νηπιαγωγείου.

Σε μια συζήτηση δε με τον Κίμωνα Προμπονά, ψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή, ανιχνεύουν μαζί την αιτία που προκαλεί το φαινόμενο του άγχους και μάλλον θα συνεχίσει. Λέει ο ψυχίατρος-

«Κατά την άποψή μου, αυτό δεν πρόκειται να σταματήσει, αλλά θα πηγαίνει ολοένα και χειρότερα, αφού ο τρόπος που εξελίσσονται οι δυτικές κοινωνίες είναι τέτοιος ώστε να προάγει το άγχος. Ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος· ζούμε, επί της ουσίας, εντός ενός τρομερά ανταγωνιστικού μοντέλου όπου πρωταγωνιστεί η ατομικότητα. Φτάνουμε στο σημείο ν’ ανταγωνιζόμαστε ακόμα και φίλους μας, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε ποτέ να περάσουμε καλά και να χαλαρώσουμε. Μάλιστα, ενώ πριν από μία δεκαετία η Ελλάδα ‘καυχιόταν’ πως είχε από τα χαμηλότερα ποσοστά στρες στην Ευρώπη, δεν είναι έτσι πια».

3. Ο Γ. Ρομπόλας επισημαίνει πως υπάρχουν διάφορα απ-αγχοτικά και σε φαρμακεία και σε σουπερμάρκετ ή παντοπωλεία. Οι δε πωλήσεις αυξάνονται προς όφελος των πωλητών και παραγωγών. Κατά πόσο ωφελούνται και οι αγχωμένοι άνθρωποι είναι αμφισβητούμενο.

Όπως λέει ο ψυχίατρος στον Γ. Ρομπόλα – «Οι πωλήσεις στα συμπληρώματα διατροφής που βοηθούν στην αντιμετώπιση του άγχους είχαν αύξηση της τάξεως του 14% για το 2023 σε σχέση με το 2022. Και μολονότι είναι νωρίς ακόμα, φαίνεται ότι η συγκεκριμένη κατηγορία μπορεί ν’ αγγίξει και αύξηση της τάξεως του 20% για το έτος 2024 σε σχέση με το 2023».

4. Υπάρχει αντίδοτο για το άγχος;

Ποτέ άλλοτε δεν ήμασταν τόσο αγχωμένοι, συνεχίζει ο Γ. Ρομπόλας, ούτε όμως και τόσο εφευρετικοί στην καταπολέμηση του στρες. Είναι όμως πραγματικές λύσεις τα ζουληχτά μπαλάκια, τα ροφήματα και οι εφαρμογές με χαλαρωτική μουσική;

«Προφανώς αυτές οι ‘μηχανικές’ λύσεις μπορούν να βοηθήσουν», αναφέρει κ. Προμπονάς. Ξεκαθαρίζει, όμως, ότι αυτές οι λύσεις προσφέρουν επί της ουσίας μόνο στιγμιαία εκτόνωση. Χρειάζεται λοιπόν κάποιος να παραδεχτεί το πρόβλημά του και να φτάσει μέχρι το κατώφλι κάποιου ψυχολόγου ή ψυχιάτρου, έτσι ώστε ν’ αντιμετωπίσει ουσιαστικά αυτό που του προκαλεί το άγχος. «Δεν θα γίνεις ποτέ εντελώς καλά λύνοντας σουντόκου», εξηγεί.

5. Η αιτία για το άγχος που παρουσιάζουν ο δημοσιογράφος και ο ψυχίατρος είναι «ο τρόπος που εξελίσσονται οι δυτικές κοινωνίες και πιο συγκεκριμένα ο «ο τεράστιος ανταγωνισμός» ακόμα και με «φίλους μας».

Μα σίγουρα και τα δύο αυτά φαινόμενα είναι συμπτώματα πρώτα και μετά αίτια γι’ άλλα φαινόμενα. Ποια είναι η βασική αιτία που λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη;

Ανταγωνισμός είναι εκδήλωση δράσης. Πίσω από κάθε δράση υπάρχει «σκέψιμο» – σχεδιασμός, υπολογισμοί, αποφάσεις. Το «σκέψιμο» προκαλείται από επιθυμία για επιτυχία που είναι η εκπλήρωση της.

Οπότε η βασική αιτία του ανταγωνισμού είναι η επιθυμία.

Μα η επιθυμία, είτε για μικρά είτε για μεγάλα, είτε για χρήσιμα είτε για άχρηστα, ποτέ δεν ενεργεί στο μυαλό και από εκεί στα όργανα δράσης (να μιλήσουμε, να πιάσουμε, να τρέξουμε, να κάνουμε αυτό ή το άλλο), εντελώς ανεξάρτητη σαν αυθύπαρκτη. Λίγη προσοχή δείχνει πως χρωματίζεται, παίρνει ενέργεια και δύναμη, από τον εγωισμό μας και τις αξίες μας-όπου πρώτη αξία έχει το «εγώ».

6. Το άγχος φαίνεται, λοιπόν να εγείρεται από την πίεση της (απλουστευμένα) αισθηματικής διατύπωσης «εγώ θέλω και πρέπει να επιτύχω, να εκπληρώσω την επιθυμία μου, πριν από άλλα άτομα, που επίσης θέλουν».

Εδώ είναι το ψυχολογικό πρόβλημα. Κι εδώ είναι και η λύση. Ας δεχτούμε πως μπορεί να μην εκπληρωθεί η επιθυμία μας, πρώτη και όπως ακριβώς εμείς τη θέλουμε.

Ας αναγνωρίσουμε επίσης πως μας ταλανίζουν πάρα πολλές επιθυμίες. Όχι μόνο για υλικά αγαθά και εγκόσμιες επιτυχίες, μα και για αγαθά στον πνευματικό κόσμο ή ακόμα πιο πέρα, στον ουρανό.

Έτσι ας μειώσουμε όσο μπορούμε τις επιθυμίες μας για τα πάντα!