Πρόοδος στην κοινή ζωή στον Εξωτερικό Κύκλο της ανθρωπότητας όπου επικρατεί συνήθεια, μηχανικότητα, ασυνεννοησία, σύγχυση και σύγκρουση, μετριέται με την αύξηση αποκτημάτων στο υλικό μα και νοητικό επίπεδο: υλικά αγαθά (πλούτος, αξίωμα, εξουσία) στο ένα, γνώσεις στο άλλο.
Πρόοδος στην πνευματική διάσταση, στην προσπάθεια (δίχως προσπάθεια) του Εσωτερισμού ή στην κατεύθυνση της Αυτογνωσίας (Αυτοσυνειδησίας) μετριέται με το αντίθετο, με μείωση προς ευθύτητα και απλότητα.
Στην κουλτούρα του Επιστημονισμού εκτός από την εξαφάνιση της ποιότητας, της νοημοσύνης, της σκόπιμης εξέλιξης ή ανάπτυξης, υπέρ της ποσότητας και μετρήσιμων φαινομένων, μεγάλη ανάπτυξη γνώρισε και η ανάλυση, χωρίς την οποία δεν θα υπήρχε πολλή πρόοδος.
Για την ώρα, τελικά, βρέθηκαν τα ατομικά στοιχεία των υλικών σωμάτων στον πλανήτη μας (οξυγόνο, υδρογόνο, φώσφορο κλπ.). Βρέθηκαν και τα υποατομικά σωματίδια και κυματισμοί ενέργειας. Βρέθηκαν ακόμα και μυστήρια σωματίδια, που είναι και “υλικά” (=ελάχιστες, αδιόρατες μάζες) μα συμπεριφέρονται και ως κυματισμοί και δονήσεις, καθώς και το μυστήριο κενό όπου εξαφανίζονται αυτά τα σωματίδια (ή δεσμίδες ενέργειας) και από όπου επανεμφανίζονται ή ξεπηδούν νέα.
Αλλά τίποτα δεν σχετίζεται με ή εξηγεί την επίγνωση (ή συνειδησία/συνειδητότητα) που έχουμε ως έμβια όντα κι έτσι παρατηρούμε και γνωρίζουμε όλα όσα παρατηρούμε και γνωρίζουμε – ή όχι.
Στο πνευματικό πεδίο, ή στην ψυχολογική μας εργασία του Εσωτερισμού δεν χρειάζεται ανάλυση καθόλου. Υπάρχουν κατηγορίες φαινομένων, λειτουργιών, ιδιοτήτων κι ενεργειών και φυσικά όλα όσα παρατηρούμε θα υπάγονται σε μια άλλη κατηγορία. Μα πέραν τούτου δεν χρειάζεται καμιά θεληματική ανάλυση ή ενδοσκόπηση.
Μερικοί θυμούνται μερικά περιστατικά ή πράγματα ή καταστάσεις από την ηλικία των 4 ή 5. Κανείς δεν θυμάται πολλά από εκείνα τα χρόνια και τίποτα (ή κάτι μα πολύ σπάνια) πριν τα 3 του. Κοιτώντας τα νήπια προσεκτικά βλέπεις πως ζουν σε έναν διαφορετικό κόσμο, μα δεν τον θυμόμαστε και τώρα δεν μπορούμε να εισδύσουμε σε κείνον. Είναι καλυμμένος από την “ωρίμανσή” μας και τη νοοτροπία μας και την ακατάπαυστη κίνηση του μυαλού μας που δημιουργεί ένα πυκνό σκέπασμα.
Πρόοδος είναι η διάλυση αυτού του (επι-)καλύμματος, μεγάλος μέρος του οποίου υφαίνεται από εγωιστικές επιθυμίες, διεκδικήσεις και προσκολλήσεις. Αυτό σχετίζεται με την τελευταία 10η Εντολή του Μωυσή – “Ουκ επιθυμήσεις”.
Η ζωή μας είναι για να τη ζήσουμε ξοδεύοντας την ενέργεια και αναπληρώνοντάς την για να την ξοδέψουμε πάλι σε δράση πολυσχιδή. Υπάρχουν απλές φυσικές, εξωτερικές λειτουργίες (αφόδευση, βάδισμα, ομιλία, χειρισμός) και ανάγκες ως απλά ένστικτα δίψας και πείνας· υπάρχει επίσης το λεπτό όργανο της διάνοιας που με τη βοήθεια των αισθήσεων παρατηρεί, αξιολογεί και διακρίνει και καθοδηγεί σε ό,τι είναι αληθινό, θρεπτικό, υγιεινό και γενικά χρήσιμο, το οποίο μας δίνει ευτυχία πέρα από την άμεση ικανοποίηση.
Καθώς ζούμε και κινούμαστε κι ενεργούμε, βρίσκουμε πως υπάρχουν πολλά που όταν τα παθαίνουμε δεν μας αρέσουν. Καίμε το χέρι μας ή σπάμε το πόδι μας ή κρυώνουμε ή μένουμε δίχως τροφή και νερό. Κι έτσι με τη διάνοια οργανώνουμε τη δράση μας ώστε να μην τα παθαίνουμε αυτά.
Υπάρχουν επίσης πολλά που θέλουμε από τους άλλους κι άλλα που δεν θέλουμε. Εδώ όμως δεν οργανώνουμε τη δική μας συμπεριφορά ώστε να μην κάνουμε σε άλλους αυτά που δεν θέλουμε οι άλλοι να κάνουν σε μας.
Υπάρχουν πάμπολλες και πολυποίκιλες επιθυμίες που συγχέονται με τις βασικές ανάγκες και λειτουργίες μας. Και όλο αυτό το πυκνό πλέγμα έχει επικαλύψει τον πρώτο εκείνο κόσμο του νηπίου που έχουμε ξεχάσει.
Δεν χρειάζεται να αναλύουμε τη ζωή και τη δράση. Μόνο να παρατηρούμε και να γνωρίζουμε το καλό και χρήσιμο. Στην παρατήρηση μπορούμε να διακρίνουμε το κίνητρο, την ενέργεια στη δράση και την κατεύθυνσή της.
Η ενσυνείδητη παρατήρηση είναι τελικά που επιφέρει όλη τη διάλυση του περιττού και παραπλανητικού, όλη την εξάγνιση, όλη την πρόοδο.
