1. Εκτός από τους ίδιους τους Λιθουανούς και μερικούς εξειδικευμένους ιστορικούς, κανείς άλλος δεν θα ξέρει πως αυτή η χώρα ήταν κάποτε μια μεγάλη αυτοκρατορία της Βαλτικής.
Στα ανατολικά συνορεύει με τη Λευκορωσία, στα βόρεια με τη Λετονία και στα νότια με την Πολωνία. Στα δυτικά είναι η Βαλτική Θάλασσα. Σήμερα έχει περίπου 3 εκμ πληθυσμό.
Ήταν η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που ασπάστηκε τον Ρωμαιοκαθολικισμό στα τέλη του 14ου αιώνα. Ένα 75% είναι καθολικοί, 4,1% είναι ορθόδοξοι (Ρώσοι), 1% περίπου στην ύπαιθρο έχουν ακόμα παγανισμό και οι υπόλοιποι δηλώνουν άλλες χριστιανικές σέχτες και άθεοι.
Ανήκει φυσικά στην Ευρωζώνη και είναι μια από τις προηγμένες οικονομίες εξάγοντας διυλισμένο πετρέλαιο, τρόφιμα, υφάσματα, μηχανές και ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Ο τουρισμός έχει αυξηθεί μα τα δυο πέμπτα του ΑΕΠ είναι υπηρεσίες. Οι τηλεπικοινωνίες και το Διαδίκτυο είναι από τις καλύτερες στην ΕΕ.
2. Οι πρώτοι κάτοικοι έφθασαν στη 10η χιλιετία ΠΚΕ με το λιώσιμο των πάγων. Ήρθαν από δυο κατευθύνσεις και ήταν διαφορετικές φυλές νομάδων κυνηγών. Στην 8η χιλιετία εγκαταστάθηκαν σε οικισμούς. Στην 6η χιλιετία άρχισαν να εξημερώνουν ζώα και στην 3η άρχισε η γεωργία. Τότε, υποθέτουν οι ειδικοί, ήρθαν και οι Ινδοευρωπαίοι που έγιναν κυρίαρχη φυλή.
Η γλώσσα διαχωρίστηκε στη Λετονική και Λιθουανική (πιο συντηρητική) στον 7ο αιώνα ΚΕ.
Παρότι διάφορες φυλές αναφέρονται σε αρχαίες πηγές (π.χ. Τάκιτου Γερμανία) η πρώτη αναφορά στους Litua είναι στα χρονικά της Μονής Quedlinburg 1009 Κ.Ε.
Η επέκταση των Βαλτών (Λιθουανών και άλλων φυλών, Yotvingian, Salonian κλπ. ) έφταναν ανατολικά ως τη Μόσχα. Και από τον 12ο αιώνα υπήρχε και οργανωμένος στρατός Λιθουανών που έκανε επιδρομές ανατολικά και νότια και βαθμιαία ιδρύθηκε το Δουκάτο Λιθουανίας στον 13ο αιώνα.
3. Στον 13ο αιώνα, παρά τις πιέσεις των Τευτόνων Ιπποτών στα νοτιοδυτικά (σημερινή Πολωνία) και των Αδελφοτήτων της Λιβονίας από βορρά (Λετονία, Εσθονία) οι φυλές ενώθηκαν υπό τον Mindaugas. Αυτός επεκτάθηκε ανατολικά. Μα δολοφονήθηκε το 1263 και ακολούθησαν ταραχές.
Υπό τον Traidinis επανήλθε ενότητα και τάξη (1269 – 82). Μα τότε άρχισαν οι εισβολές των Μογγόλων. Ο Vytenis (1215- 1315) και μετά ο Gediminas κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν νέες εισβολές και να επεκτείνουν την κυριαρχία του Δουκάτου καταλαμβάνοντας εκτάσεις της Ρουθενίας (Λευκορωσίας και Ουκρανίας).
Παρότι η κόρη του Gediminas Aldona παντρεύτηκε τον διάδοχο της Πολωνίας Casamir κι έγινε βασίλισσα, οι διενέξεις με Πολωνία συνεχίστηκαν – και μάλιστα ως την ένωση των δύο χωρών τον Ιούλιο 1569 «ως Δημοκρατία των Δύο Εθνών».
Υπήρξε και άλλος Εμφύλιος με ταραχές (1389 -92) ενώ το 1385 ο Jaguila αποδέχθηκε τον Ρωμαιοκαθολικισμό, παρότι πολλοί αριστοκράτες είχαν ασπασθεί τη Ρωσορθοδοξία.
Η κορύφωση της επέκτασης του Μεγάλου Δουκάτου επετεύχθη με τον Vytautas που κατέλαβε όχι μόνο τις εκτάσεις νοτιοανατολικά ως τη Μαύρη Θάλασσα μα και την περιοχή Σμολενσκ ως το Δουκάτο της Μόσχας. (Αυτός πέθανε το 1430).
Στον χάρτη φαίνεται η έκταση της Λιθουανικής Αυτοκρατορίας στο 1400 κε.
4. Η κατοπινή Ιστορία είναι μια από τα ίδια. Ακολούθησαν πόλεμοι και εισβολές κι εξεγέρσεις και το 1791 η Δημοκρατία χωρίστηκε. Στο μεταξύ η Ρωσία είχε δυναμώσει και κατέλαβε το 90% της Λιθουανίας ενώ το 10% πήγε στο βασίλειο της Πρωσίας.
Την ίδια εποχή περίπου άρχισε δειλά μα σίγουρα η έγερση του εθνικισμού με τον Simonas Daukantas (1763 – 1864), ιστορικό, γλωσσολόγο, που δημοσίευσε μόνο στα Λιθουανικά, και τον Πολωνο- Λιθουανό ποιητή Adam Mikiewitz, «Σλάβο τροβαδούρο».
Η Λιθουανία ελευθερώθηκε το 1989 μετά την κατάρρευση της Σοβιετίας.
