Κοπιάρω από το “Εν αρχή” του Ηλία Μαγκλίνη (Καθημερινή, 4/6/24) και αναρωτιέμαι μήπως κάνω λάθος που το παίρνω στα σοβαρά. Να τι γράφει:
«Πλέον έχει περάσει ένα δευτερόλεπτο χρόνου». Η πρόταση αυτή βρίσκεται στη σελίδα 35 του βιβλίου «Η αρχή. Δεκατέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια κοσμικής εξέλιξης» (μτφρ. Χριστόδουλος Λιθαρής) των αστροφυσικών Νιλ Ντεγκράς Τάισον και Ντόναλντ Γκόλντσμιθ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Λέγοντας «ένα δευτερόλεπτο χρόνου» εννοείται εδώ το πρώτο πρώτο δευτερόλεπτο της ζωής του σύμπαντός μας μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.
Προσέξτε: Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου («Εν αρχή») ξεκινάει στη σελίδα 23. Άρα, για να περιγράψουν το πρώτο μόλις δευτερόλεπτο της ζωής του σύμπαντος, οι συγγραφείς χρειάστηκαν σχεδόν δώδεκα σελίδες (η προαναφερθείσα πρόταση βρίσκεται στο μέσον της σελίδας 35).
Είναι τρομακτικές οι χημικές και φυσικές διεργασίες που συμβαίνουν στο σύμπαν κατά το πρώτο δευτερόλεπτο της ύπαρξής του. Η μεγαλύτερη –και πιο λογική, εύλογη και μάλλον αναπόφευκτη– παρεξήγηση με τη Μεγάλη Έκρηξη είναι ότι με το φτωχό μας το μυαλό την κατανοούμε σαν μια όντως τεράστια έκρηξη που συνέβη σε κάποιο σημείο του χώρου όπως τον καταλαβαίνουμε.
Λάθος. Η Μεγάλη Έκρηξη συνέβη παντού και πουθενά. Όλα όσα βλέπουμε (και όσα δεν βλέπουμε στο απώτερο Διάστημα ή στον μικρόκοσμο των σωματιδίων) αποτελούν κομμάτια του Μπιγκ Μπανγκ. Ο ίδιος ο χρόνος αποτελεί κομμάτι του. Γι’ αυτό και δεν έχει νόημα να ρωτήσει κάποιος «τι υπήρχε πριν από το Μπιγκ Μπανγκ», απλούστατα επειδή ΔΕΝ υπήρχε «πριν», χρόνος δεν υφίστατο.
Όλα, τα πάντα, ξεπήδησαν μέσα από μια αδιανόητα μικρή συμπυκνωμένη τελεία, μια κουκκίδα ασύλληπτης πυκνότητας, γνωστή ως Μοναδικότητα ή Ιδιομορφία ή Ανωμαλία (και οι τρεις αυτές έννοιες μεταφράζονται ως Singularity στα αγγλικά).
Για λόγους που δεν γνωρίζουμε (O Magnum Mysterium!) αυτό το απειροελάχιστο σημείο εξερράγη, έσκασε.
Μήπως πρόκειται για ένα ύπουλο τεστ της νοημοσύνης μας;
Διότι αφού η Έκρηξη είναι ιστορικό γεγονός, ένα συμβάν πριν από 14 δισ. έτη, εμπίπτει στον χρόνο (και στον χώρο: “παντού και πουθενά”).
Αφού η Μοναδικότητα εξερράγη, πρέπει να ήταν μια υλική οντότητα. Από που προήλθε; Υπήρχε πάντοτε; Πού βρισκόταν, αν όχι στον χωρόχρονο; Τι περιείχε για να εκραγεί και να εμφανιστούν τέτοιες ενέργειες και ουσίες και ιδιότητες.
Γιατί εξερράγη τότε που εξερράγη και όχι νωρίτερα;
Πώς και δεν υπήρχε χρόνος (και χώρος) πριν την έκρηξη, μα υπήρξε μετά;
Να μερικά ερωτήματα που δεν βρίσκουν απάντηση στην περιγραφή που τόσο εύκολα και απλοϊκά μας δίνει ο κ. Μαγκλίνης. Και η εκφώνησή του O Magnum Mysterium! δεν με πείθει καθόλου….
Νομίζω πως δεν μας τα λένε καλά ούτε οι εμβριθείς επιστήμονες ούτε ο κ. Μαγκλίνης, μένοντας τόσο μονοκόμματα στο υλικό επίπεδο…. Διότι, Ναι, η εμπειρία μας περιλαμβάνει και λεπτότερα επίπεδα, μη μετρήσιμα.
