1. Πρώτα μια ιστοριούλα. Νομίζω πως την είπε ο Κρισναμούρτι.
Κάποτε ο Διάβολος κι ένας βοηθός του σεργιάνιζαν σε μια λεωφόρο μιας μεγαλούπολης. Ξάφνου ο βοηθός σκουντά τον Αφέντη του:
«Είδες;», είπε με κομμένη ανάσα. «Λίγο πιο κάτω ένας άγγελος έριξε στον δρόμο ένα μικρό κομμάτι Αλήθειας κι ένας σοβαρός νέος το πήρε κι έφυγε τρέχοντας. Τι θα κάνουμε;».
«Ω μην ανησυχείς!», είπε σαν βαριεστημένος ο Διάβολος. «Αυτό γίνεται συνεχώς εδώ στη Γη. Μην ανησυχείς. Μόλις πάρουν την Αλήθεια, οι άνθρωποι αμέσως την οργανώνουν, την θεσμοθετούν, την κάνουν σύστημα διδασκαλίας, φιλοσοφία, θεωρία και δόγμα. Έτσι η επόμενη κιόλας γενιά θα έχει μια καλά οργανωμένη μα απατηλή διδασκαλία. Πάλι δική μας θα είναι…».
2. Στα Ευαγγέλια (και στα Γνωστικά κείμενα) δεν αναφέρεται η λεγόμενη Αγία Τριάδα – Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Απεναντίας, στον Κατά Μάρκον 12.29 ο Ιησούς είπε: «Κύριος ο Θεός ημών Κύριος εις εστίν (=Κύριος ο Θεός μας Κύριος ένας [=μόνος] είναι)!». Δεν υπάρχει αναφορά σε άλλο πρόσωπο – Υιό ή Άγιο Πνεύμα. Και 20, 30 έτη αργότερα, ο Παύλος γράφει στους Κορινθίους Α’ (8.6) «αλλ’ ημῖν εις θεός ο πατήρ (=αλλά για μας ένας [είναι] ο Θεός Πατέρας)». Στο Κατά Ιωάννη 14. 29, επιπλέον, ο Ιησούς λέει – «Ο πατήρ μου μείζων μου εστί».
Υπάρχει το Σύμβολο [Πίστης] των Αποστόλων που ορισμένοι το τοποθετούν στο 120, άλλοι όμως (και τώρα επίσημα) πολύ αργότερα, στον 6ο ή 7ο αιώνα κάπου στη Νότια Γαλλία. Η Ελληνορθόδοξη θεολογία δεν το γνώρισε ως το 1438 στην Ενωτική Σύνοδο της Φερράρας (!) αν και δεν επιτεύχθηκε η ενότητα (μεταξύ Ελλήνων και Ρωμαίων). Όπως και να έχει, παρότι αναφέρονται ξεχωριστά και τα τρία πρόσωπα (ο Θεός Πατήρ των πάντων, ο Υιός αυτού και το Άγιο Πνεύμα), δεν έχει σαφή τριαδολογική διατύπωση και είναι αποδεκτό ως Σύμβολο Πίστης από αρκετούς αντιτριαδιστές!
Πολλοί Πατέρες στη συνέχεια όπως ο Κλήμης της Ρώμης (τέλος 1ου αιώνα) αποδέχονται τον Ένα Θεό μόνο.
3. Η Τριάδα πρωτοπαρουσιάζεται σε χριστιανικά κείμενα γύρω στο 170 κε σε γραπτό του Θεόφιλου Αντιοχείας: «τύποι εισίν της τριάδος, του θεού και του λόγου αυτού και της σοφίας αυτού» (προς Αυτόλυκον 2.15 [101]). Μα κι εδώ δεν υπάρχει αναφορά στον Υιό και στο Άγιο Πνεύμα.
Στον Τερτυλιανό στη Δυτική Εκκλησία παρουσιάζεται γύρω στο 200 στο δοκίμιο του Περί Σεμνότητας στα Λατινικά ως trinitas.
Αλλά υπάρχουν πολλοί αντιφρονούντες όπως ο Σαβέλιος και άλλοι («Ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα είναι τρία ξεχωριστά ονόματα για τον ίδιο Θεό»).
Το 260-65 ο Γρηγόριος ο Θαυματουργός γράφει ένα απλοϊκό κείμενο ως Σύμβολο Πίστης όπου αναφέρει τον Θεό Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα «τριάς τελεία… μη μεριζόμενη μηδέ απαλλοτριούμενη».
Λίγο αργότερα, το 280 ο Ωριγένης στο Κατά Κέλσου (Contra Celsum) 5.4, εναντιώνεται στις προσευχές προς τον Χριστό!
Μετά το 360 όμως γίνονται αναγκαστικές οι προσευχές στην Αγία Τριάδα.
4. Το 325 ορίζεται το Σύμβολο Πίστης (του Αγίου Αθανασίου) στην 1η Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας στο οποίο τονίζεται η θεϊκότητα του Ιησού Χριστού – «Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού».
Το 370 συντάσσεται η Δοξολογία και πρώτος Καταστατικός Χάρτης του Χριστιανισμού.
Το 381 συνέρχεται η Β’ Οικουμενική Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη, όπου ανασυντάσσεται το Σύμβολο Πίστης και στα πέντε εδάφιά του Συμβόλου Νίκαιας προστίθενται άλλα επτά. Εδώ διατυπώνεται το τριαδολογικό δόγμα «Τρία πρόσωπα σε έναν θεό». (Όπως βλέπουμε η Αγία Τριάδα είναι επινόηση εκκλησιαστικών που αποδίδουν στον εαυτό τους την ιδιότητα του Αγίου και Θεόπνευστου).
Το 388 ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος απειλεί με τιμωρία όλους όσους δεν λατρεύουν και δεν προσεύχονται στην Αγία Τριάδα.
Το 519 ορίζεται να ψέλνεται η Δοξολογία σε όλες τις εκκλησίες.
Το 669 ορίζεται όλοι οι κληρικοί να γνωρίζουν και να αποστηθίσουν το Σύμβολο Πίστης, όπως αναπτύχθηκε από τον Αθανάσιο Αλεξανδρείας κι επικυρώθηκε στην 2η Σύνοδο (381).
Το 826 ο επίσκοπος Βασίλειος επέβαλε στους κληρικούς να απαγγέλλουν το Σύμβολο Πίστης κάθε Κυριακή στις εκκλησίες (A Critical History of the Athanasian Creed, 1870, Cambridge University Press).
Έτσι εδραιώθηκε το δόγμα περί Αγίας Τριάδας!
