1. Έχω γράψει, το ξαναλέω, πολλά αντικομουνιστικά άρθρα και δεν τρέφω συμπάθεια για την αριστερή ιδεολογία – παρότι κάποτε την ενστερνίστηκα.
Ένας αιώνας κομμουνιστικής δράσης και προπαγάνδας δεν απέδωσε καμιά πραγματική ελευθερία κι ευημερία σε κάποια κοινωνία. Παντού πάντα ο κομμουνισμός κατέληξε σε δικτατορία που φτωχοποιεί, καταπιέζει τις ελευθερίες κι εξαθλιώνει.
Η πραγματική επαναστατική αξία δεν είναι απεριόριστη ελευθερία, αδελφοσύνη και ισότητα, δημοκρατία, ταξική πάλη και παρόμοια.
Είναι η «ανθρωπιά» που πρακτικά σημαίνει αλήθεια και δικαιοσύνη. Η αλήθεια είναι η εντιμότητα, η ευθύτητα από σκέψη και διάθεση σε λόγια και αντίστοιχη πράξη, όχι στρέβλωση, δολιότητα και απάτη. Και η δικαιοσύνη είναι ο καθένας να παίρνει αυτό που του αναλογεί, αυτό που του αξίζει.
Μόνο όταν αυτές οι δυο αξίες ισχύουν στην Πολιτεία θα υπάρχει ελευθερία.
2. Ο Πέτρος Ανταίος είναι κι αυτός έντιμος και συνεπής κομμουνιστής, μα δεν βλέπει τους περιορισμούς που του επέβαλε η προσκόλληση στην ιδεολογία του (σ 61-82, στο Μαρτυρίες για τον Εμφύλιο… Εστία, 2005).
Βλέπει “αγίους” και “αγνούς” ανθρώπους σε κομμουνιστές όπως ο Φιλίνης, Φαράκος και Κύρκος (σ 62). Μα “άγιος” είναι ο χριστιανός που έχει απαρνηθεί τον εγωισμό του και στρέφεται ολοκληρωτικά στον Θεό ζώντας με καλοσύνη, αλήθεια, δικαιοσύνη. (“Δικαιοσύνην μάθατε οι ενοικούντες επί της γης”.)
Όταν οργάνωνε την ΕΠΟΝ ως γραμματέας των εαμιτών νεολαίων, από την αρχή δόθηκε (με συμβουλή του καθοδηγητή του Μυλοβδά) “ο τόνος μιας ενιαίας οργάνωσης όχι αποκλειστικά κομμουνιστικής” (σ 63).
Τέτοια προσέγγιση δεν ήταν εντελώς έντιμη. Ήταν η πρακτική εφαρμογή της ντιρεκτίβας της Κομιντέρν (=Κομμουνιστική Διεθνής, Μόσχα) από το 1934, οπότε το ΚΚΕ έπρεπε να υιοθετήσει ευρύτερα λαϊκά μέτωπα σε συνεργασία με σοσιαλιστικά και φιλελεύθερα κόμματα (όπως τους βενιζελικούς) για την απώτερη κατάκτηση της εξουσίας. Δολιότης!
3. Η πρωτογενής αιτία του Εμφυλίου, γράφει (σ 68) ήταν “η βία και το όργιο τρομοκρατίας που ξέσπασε μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας” (Φεβ 1945).
Ναι, υπήρξαν βία, διώξεις, δολοφονίες – μια τρομοκρατία επαίσχυντη και απαράδεκτη για μια δήθεν φιλελεύθερη χώρα της Δύσης. Μα αυτά δεν ήταν τα αίτια – ήταν η αφορμή.
Η πραγματική αιτία βρίσκεται στο ιδρυτικό κείμενο του ΕΑΜ όπου ο 2ος στόχος του ήταν- “Ο σχηματισμός προσωρινής κυβερνήσεως του ΕΑΜ αμέσως μετά την εκδίωξιν των ξένων κατακτητών…”. Πίσω από το ΕΑΜ ήταν το ΚΚΕ με το όραμα κομμουνιστικής κυβέρνησης.
Ο ίδιος ο Ανταίος γράφει (σ 69): “Ο Ζαχαριάδης έχασε μια χρυσή ευκαιρία με τις εκλογές του Μαρτίου του 1946… Αν συμμετείχε το ΚΚΕ σε κείνες τις εκλογές θα έβγαζε 40 ή 30 [βουλευτές]. Έτσι όμως θα μπαίναμε στο παιχνίδι της πολιτικής ομαλότητας. Θα είχαμε ίσως μερικές ακόμα δολοφονίες, μερικά καψίματα και βιασμούς. Θα είχαμε όμως μια Βουλή που θα συνεδρίαζε κάθε μέρα, θα είχαμε ελεύθερο τύπο και δεν θα φτάναμε στον Εμφύλιο…” Και βέβαια δεν έφταιγε μόνος ο Ζαχαριάδης…
4. Ο Ανταίος συνόδεψε (σ 70-73) 1.300 νέους και νέες 14-20 ετών από την Ευρυτανία ως τον Γράμμο για τις μεγάλες μάχες του 1948 και 1949.
Ο σύντροφος Γούσιας εκτέλεσε μερικά παιδιά που ήθελαν να φύγουν!
Ο Γούσιας είχε φουσκώσει με ελπίδες που του έδωσε ο Ζαχαριάδης κι ήθελε να “φάει τον Μάρκο” (=Βαφειάδη). Έτσι έμπαινε στα χωριά “και μάζευε αγόρια και κορίτσια”. Περνώντας τη λίμνη Κάρλας πάγωσαν τα παιδιά σαν νούφαρα “κι έμειναν στη λίμνη”! Μετά, στην κορφή των Πιερίων σε υψόμετρο 1.100, “κάθε 2-3 βδομάδες πεθαίνανε 40-50 παιδιά”.
Από τα 1.300 “έφτασαν πάνω στον Γράμμο γύρω στα 300. Σακατεύτηκαν δηλαδή 1.000 παιδιά, ο ανθός της νεολαίας της Ρούμελης” (σ 72).
5. Γράφει ακόμα ο Ανταίος (σ 81): “Αν δεν έπαιρνε μέρος στον πόλεμο η Σοβιετική Ένωση, με το τότε καθεστώς της, κανείς δεν ξέρει που θα πήγαινε το πράγμα. Αυτή είναι μια τεράστια υπηρεσία του κομμουνισμού…”
Αναμφίβολα! Μα η Σοβιετία ήταν εντελώς απροετοίμαστη κι εκλιπαρούσε βοήθεια από τους Δυτικούς σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. Ο Στάλιν είχε καθαρίσει με τις στημένες δίκες της δεκαετίας 1930 τους έμπειρους αξιωματικούς των στρατευμάτων του.
Κι εξίσου αναμφίβολα το τότε καθεστώς του κομμουνισμού, τον Αύγουστο 1939 έκανε το κατάπτυστο σύμφωνο μη-επίθεσης με τον Χίτλερ (το διαβόητο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ σύμφωνο) και κατασπάραξαν μαζί την Πολωνία! Και η Σοβιετική Ένωση μπήκε στον πόλεμο αναγκαστικά μόνο διότι τον Ιούνιο του 1941 οι ναζήδες εισέβαλαν στη χώρα σκοτώνοντας ανελέητα Εβραίους και κομμουνιστές. Ο Στάλιν κώφευε όταν οι Βρετανοί τον προειδοποιούσαν!
Να λείπουν λοιπόν τέτοιοι έπαινοι. Μπορεί να υπήρξαν κάπου έντιμοι κομμουνιστές, μα δεν έμειναν για πολύ: ο κομμουνισμός είναι από τη φύση του μια ιδεολογία κατά βάση εξουσιομανίας και συνεπώς ανεντιμότητας.