1. Αυτή είναι η πρωταρχική κατάσταση, η βάση της μελέτης της Πολιτικής Οικονομίας και Ιστορίας.
Ο άνθρωπος είναι μέρος του Σύμπαντος, φυσικά, μα τον ξεχωρίζουμε γιατί αυτός και τα έργα του είναι το ουσιαστικό αντικείμενο της μελέτης μας. Επίσης έχει τη δική του φύση που, παρότι παραμένει συστατικό της συμπαντικής Φύσης, ωστόσο διαφέρει και ξεχωρίζει από τη φύση όλων των άλλων όντων.
Ανά πάσα στιγμή ο άνθρωπος βρίσκεται σε συγκεκριμένο μέρος του Σύμπαντος, σε συγκεκριμένη περιοχή με συγκεκριμένες ουσίες πάνω στον πλανήτη Γη, και ζει και κινείται σε συγκεκριμένες συνθήκες: με κρύο ή ζέστη, πυκνό ή αραιό αέρα, εύφορο ή βραχώδες έδαφος, αρκετή ή λίγη βροχόπτωση κλπ. Αυτές οι διαφορές ανήκουν, βέβαια, στον πλανήτη, μα είναι συνθήκες ανεξάρτητες από τη στέρεη επιφάνειά του.
Συνθήκες είναι όμως και οι σχέσεις των ανθρώπων στην κοινότητά τους: μπορεί να έχουν φιλικές σχέσεις, βασισμένες στο αίσθημα δικαιοσύνης, αλληλεγγύης και συνεργασίας ή να είναι ανταγωνιστικές, παρωθούμενες από απληστία, φθόνο, συμφέρον, μοχθηρία και άλλες εγωιστικές τάσεις.
2. Πιο συγκεκριμένη και πιο άμεση είναι η ζωή του ανθρώπου πάνω στον πλανήτη Γη και η φυσική του ανάγκη να ζει πάνω στη γη, τη στερεή επιφάνεια.
Μα ο άνθρωπος ζει επίσης στον δικό του ανθρωπο-πλασμένο κόσμο σε κοινότητες με κατοικίες, σύνεργα, ρούχα, έπιπλα και τροφές που παράγει ο ίδιος με την εργασία του. Και αυτός είναι ο υλικός πλούτος του.
«Η εργασία είναι ο πατέρας και η γη η μητέρα του υλικού πλούτου» έγραψε ο Μαρξ ακολουθώντας τον Άγγλο Ουίλιαμ Πέτι (1623-1687) στο έργο του Κεφάλαιο (Α΄ Τόμος, 1.1.).
Και όντως όλα τα αγαθά που αναφέρθηκαν αμέσως πιο πάνω παράγονται από την εργασία πάνω στα υλικά του γήινου περιβάλλοντος που είναι οι φυσικοί πόροι – ορυκτά, φυτά, ζώα…. Μέρος αυτού του κόσμου είναι και το πολιτικο-οικονομικό καθεστώς με τους θεσμούς και νόμους, τα έθιμα και τις παραδόσεις του έθνους.
3. Αυτή είναι μια φανερή εικόνα. Μα όλη την ώρα λειτουργούν άλλες, όχι και τόσο φανερές δυνάμεις.
Ο άνθρωπος είναι προικισμένος με νοημοσύνη που αντιλαμβάνεται, αξιολογεί, διακρίνει, συλλογίζεται και σχεδιάζει. Αυτή του δίνει επίγνωση και του εσωτερικού του ψυχισμού και του εξωτερικού του περιβάλλοντος. Στη Γερμανική Ιδεολογία, ο Μαρξ την αναφέρει πολύ ορθά ως «συνείδηση».
Με τη συνείδηση ο άνθρωπος έχει επίγνωση των αναγκών του για να επιβιώσει και να ευτυχήσει και των κατάλληλων υλικών στο φυσικό περιβάλλον που προϋπάρχουν και μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες του για τροφή, ρουχισμό, στέγαση κλπ.
4. Αλλά, όπως όλοι γνωρίζουμε, δεν εργαζόμαστε για να ικανοποιήσουμε μόνο τις βιοτικές μας ανάγκες. Μαζί και γύρω από τις ανάγκες μας έχει ξεφυτρώσει πυκνή βλάστηση επιθυμιών που κάποτε μερικές αποδεικνύονται πολύ βλαβερές όταν εκπληρώνονται.
Είναι οι επιθυμίες, οι οποίες περιλαμβάνουν και τις ανάγκες μας, που μας ωθούν σε εργασία πάνω στο περιβάλλον.
Τελικά, εργασία είναι η νοημοσύνη μας σε δράση.
Αυτή ωθεί και καθοδηγεί το σώμα και τα όργανά του (αισθητήρια και δραστικά όπως μάτια ή αυτιά και χέρια ή πόδια) να κινηθούν και να φτιάξουν τα κατάλληλα εργαλεία για να μετατρέψουν τους φυσικούς πόρους σε αγαθά που ικανοποιούν τις επιθυμίες μας.
5. Οι συνθήκες (ή τρόποι παραγωγής) στο πλαίσιο των οποίων η εργασία συναντά τη γη και το φυσικό περιβάλλον καθορίζουν τουλάχιστον δυο πράγματα.
Το ένα είναι η φύση, η μορφή και δομή, του ανθρωπο-πλασμένου κόσμου και κατά πόσο διέπεται από αρμονία, δικαιοσύνη, ευμάρεια κι ευτυχία.
Το άλλο είναι η ευχαρίστηση ή δυσαρέσκεια στην ίδια την εργασία. Όπου οι συνθήκες επιτρέπουν στον άνθρωπο να χρησιμοποιεί τις έμφυτες δυνάμεις και τα ταλέντα του και να απολαμβάνει τη φυσική αμοιβή της εργασίας του, ο άνθρωπος νιώθει ευχαρίστηση κι ευτυχία.
Όπου αυτά τα ζητούμενα δεν ικανοποιούνται οι άνθρωποι νιώθουν δυσαρέσκεια που μπορεί να μετατραπεί σε κατάθλιψη ή καταστροφική οργή.
Η γενική κατάσταση σε όλο τον κόσμο σήμερα είναι μάλλον αρνητική, δίχως αρμονία και δικαιοσύνη. Πάρα πολλοί άνθρωποι δεν απολαμβάνουν την εργασία που κάνουν και πάρα πολλοί δεν παίρνουν τη φυσική αμοιβή της εργασίας τους.
Υπάρχει κάποιο σοβαρό σφάλμα στη βάση που διαφεύγει της προσοχής μας ενώ εμείς καταπιανόμαστε συνεχώς με μερεμέτια στο εποικοδόμημα – το οποίο γέρνει επικίνδυνα λόγω σφαλμάτων στη βάση.
