1. Ο “στρατάρχης” Στάλιν, Ιωσήφ Τζουκασβίλι, ήταν γιος φτωχού τσαγκάρη στη Γεωργία. Γεννήθηκε 18/12/1878 και πέθανε 5/3/1953. Προοριζόταν για το ιερατείο μα νωρίς ένιωσε βαθύτατη δυσπιστία προς τους ανθρώπους κι έχασε κάθε όραμα και ψευδαίσθηση μετά τον θάνατο της πρώτης του γυναίκας (1907, Αικατερίνη Σβανίντζε). Ο κυνισμός του είχε μια άκαμπτη λογική κι έγινε μίσος για τους ανθρώπους μετά τον θάνατο της δεύτερης γυναίκας τους Ναντέζντα Αλιλούγιεβα το 1932. Την είχε παντρευτεί το 1918 και είχαν κάνει τον Βασίλη και τη Σβετλάνα. Η Ναντέζντα αυτοκτόνησε και ο Στάλιν το θεώρησε “προδοσία” εναντίον του!
Ως δόκιμος στην ιερατική σχολή γνώρισε τον μαρξισμό και προσχώρησε στο επαναστατικό κίνημα, εξορίστηκε στη Σιβηρία 3-4 φορές και τελικά έγινε σκληροτράχηλος ακόλουθος του Λένιν, κομισάριος, ειδικός για τις μειονότητες μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση.
2. Ο έξυπνος μα ξιπασμένος Τρότσκι αποκαλούσε τον Στάλιν “έξοχο δείγμα μετριότητας” και δεν του έδινε καμιά σημασία. Ήταν μοιραίο λάθος.
Ο Τρότσκι έγινε δημοφιλής αρχηγός του Κόκκινου Στρατού της Επανάστασης κι ένα από τα 5 μέλη του πρώτου Πολιτμπιρό (=ανώτατο υπουργικό συμβούλιο). Γύρω στο 1920, ως έξοχος ρήτορας, οργανωτής και νικηφόρος επαναστάτης, θεωρούνταν γενικά ως αυτονόητος διάδοχος του Λένιν.
Μα ενώ ο Τρότσκι έπαιρνε τη διαδοχή ως δεδομένη και σπάνια συμμετείχε στις κομματικές συγκεντρώσεις, ο Στάλιν ελισσόταν και ανέβαινε στον κομματικό μηχανισμό σε ολοένα υψηλότερη θέση εξουσίας. Τον Απρίλιο 1922 μετά από πρόταση του Λένιν η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής τον επέλεξε Γενικό Γραμματέα του Κόμματος. Από αυτή τη θέση μπορούσε τώρα να κινεί τα νήματα της εξουσίας.
3. Ο Στάλιν εκδηλωνόταν όλο και πιο πολύ ως αγενής, βάναυσος, άκαμπτος και ανυπόφορος, κατά τον Λένιν, και στην Πολιτική Διαθήκη του (τέλη 1922) ο μέγας ηγέτης πρότεινε την απομάκρυνσή του.
Μα ήταν αργά. Ο ίδιος ο Λένιν, μετά τη σφαίρα που δέχθηκε από μια αντεπαναστάτρια, Φάνια Κάπλαν (αν δεν ήταν στημένη υπόθεση), είχε το πρώτο εγκεφαλικό του λίγους μήνες νωρίτερα και η κατάσταση του όλο το 1923 χειροτέρευσε τόσο που με δυσκολία μιλούσε και ακόμα μεγαλύτερη μπορούσε να κινηθεί.
Ο Λένιν πέθανε τον Ιανουάριο 1924 και ο Στάλιν απέκρυψε την Πολιτική Διαθήκη για μεγάλο διάστημα.
Στο μεταξύ ο Τρότσκι είχε χάσει τη μεγάλη δημοτικότητά του αφού μετά το τέλος του Εμφυλίου το 1921, τα δύο τρίτα του Κόκκινου Στρατού διαλύθηκαν και οι στρατιώτες πήγαν στα σπίτια τους.
4. Τον Ιανουάριο του 1925 ο Στάλιν ένιωθε αρκετά ισχυρός και καθαίρεσε τον Τρότσκι από την αρχηγία του Κόκκινου Στρατού. Μετά, στο Κόμμα και γενικότερα εκδηλώθηκε μια καμπάνια κατασυκοφάντησης ενάντια σε “τροτσκιστικούς σχισματικούς”. Έτσι στον αγγελικό κόσμο των Μπολσεβίκων παρουσιάστηκαν τα πρώτα ορθόδοξα και σχισματικά δόγματα της κομμουνιστικής θεολογίας μα ταυτόχρονα άνοιγαν οι πόρτες της κόλασης για τους ίδιους.
Τον Ιούλιο του 1926 ο Τρότσκι απομακρύνθηκε από το Πολιτμπιρό. Τον Οκτώβριο απομακρύνθηκαν δυο άλλοι κολλητοί του Λένιν, ο Καμένεφ και ο Ζινοβίεφ, αφού ο Στάλιν συμμάχησε με τον τρίτο κολλητό, τον Μπουχάριν και μερικούς άλλους υψηλόβαθμους – Πιατακόφ, Προμπραζίνσκι, Ρίκοβ.
Τον Νοέμβριο του 1927 οι Τρότσκι και Ζινοβίεφ κάλεσαν τον λαό σε διαδηλώσεις στη Μόσχα και στο Λένινγκραντ για να σταματήσουν τον Στάλιν. Η μυστική αστυνομία τους διέλυσε και ο Τρότσκι εξορίστηκε στην Άλμα-Άτα. (Η σειρά του Ζινοβίεφ και των άλλων θα ερχόταν αργότερα.)
Μετά ο Τρότσκι απελάθηκε (1929) στην Τουρκία και αφού ταξίδεψε στη Γαλλία και τη Νορβηγία κατέληξε στο Μεξικό (1936). Εκεί, στο Κογιοακάν, στις 21/8/1940 ένας πράκτορας της NKVD του άνοιξε το κεφάλι με παγοκόφτη. Η γυναίκα του, ο γαμπρός και ο γιός του πέθαναν στη Σιβηρία.
Ο Στάλιν έγινε κυρίαρχος της ΕΣΣΔ, μα απόλυτος δικτάτορας έγινε το 1938 μετά τις δίκες κι εκκαθαρίσεις εκείνης της χρονιάς.