1. Ο Rodney Collin Smith, λέει στο Theory of Eternal Life πως οι τελευταίες βδομάδες του Ουσπένσκι ήταν σαν ένα θεατρικό έργο, βασισμένο στο δράμα του θανάτου του Ιησού. «Για τον δάσκαλό μου μπορώ μόνο να πω μόνο πως κι εκείνος παρήγαγε ένα δράμα με τους φίλους του. Αυτοί δίχως να το γνωρίζουν έπαιξαν τους ρόλους τους τέλεια. Η πλοκή ήταν ο δικός του θάνατος».
Αυτό δεν εκπλήσσει αφού ο Ουσπένσκι είχε εμμονή με την Καινή Διαθήκη ως ένα έργο «ενσυνείδητης τέχνης» (βλ 4. Εσωτερισμός: Ουσπένσκυ και Καινή Διαθήκη, 5. Εσωτερισμός: Ουσπένσκυ και Καινή Διαθήκη (2)): η ζωή του Ιησού κυρίως τις τελευταίες μέρες όπως τις παρουσιάζει η Καινή Διαθήκη του φαινόταν ως θεϊκό δράμα που οι ρόλοι του ήταν παγιωμένοι στην Αιώνια Επανάληψη μα διαφορετικά πρόσωπα έπαιζαν διαφορετικούς ρόλους με τους κύριους μαθητές να θέλουν να παίξουν τον ρόλο του Ιησού.
Στην έντονα συγκινησιακή και μάλλον διαταραγμένη κατάσταση στο Lyne Place (τέλη Σεπτ. 1946), δεν είναι αφύσικο ο πολύ φορτισμένος Collin Smith και οι άλλοι θα έβλεπαν την σύνολη περίσταση ως επανάληψη του «θεϊκού δράματος».
2. Το ότι όλη και κάθε ζωή είναι μια δραματική παράσταση, ένα θεατρικό έργο, είναι πολύ παλαιά ιδέα – στα έργα του Σαιξπήρου, στις Διατριβές του Επίκτητου κλπ. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε μόνο ηθοποιοί σε ένα δράμα γραμμένο από άγνωστο συγγραφέα.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα του Last Remembrances of a Magician, ο συγγραφέας και σκηνοθέτης του έργου εδώ ήταν ο Ουσπένσκι που προετοιμαζόταν για «επανάληψη». Η απόφασή του να πάει στην Αμερική και μετά, λίγο πριν την επιβίβαση, να μην πάει σηματοδότησε την αρχή του τελικού δράματος ή την αρχή της τελικής πράξης ενός δράματος, κατά τον Collin Smith.
«Έτσι δημιουργήθηκε μια δοκιμασία κατανόησης και απόφασης για κάθε άτομο. Σαν αποτέλεσμα, η σκηνή αυτόματα ορίστηκε και οι χαρακτήρες διευθέτησαν ό,τι ο Ουσπένσκι πρότεινε να γίνεται» (κεφ 4, σ 30).
Ο Ουσπένσκι είπε τότε: «Ποτέ δεν σκόπευα να πάω στην Αμερική – ούτε λεπτό». Αλλά όταν γύρισαν στο Lyne το επόμενο πρωί, έστειλε τηλεγράφημα στην Mrs Q που ταξίδευε με το «Βασίλισσα Μαρία» λέγοντας πως θα πήγαινε στην Αμερική μα με «δικούς του όρους» – φράση που ο Ουσπένσκι χρησιμοποιούσε πολύ συχνά. Λίγες μέρες αργότερα επανέλαβε την απόφασή του να πάει – είπε στον Collin Smith να κάνει τις διευθετήσεις αμέσως.
3. Όλες οι διευθετήσεις μετά στο Lyne, για γεύματα στο σπίτι ή για ταξίδια στην εξοχή, γίνονταν «σάμπως και μια σκηνή είχε στηθεί αναμένοντας ηθοποιούς που είχαν χάσει το σημείο εισόδου τους»! Ιδού ένα δείγμα διαλόγου:
Μις Τι: Είπατε πως οι γάτες έχουν αστρικό σώμα;
Ουσπένσκι: Μάλιστα.
Μις Τι: Γεννιούνται με αυτό;
Ουσπένσκι: Όχι, οι μικρές δεν έχουν!
Μις Τι: Μόνο οι μεγάλες, λοιπόν;
Ουσπένσκι: Μάλιστα.
Μις Τι: Οι σκύλοι δεν έχουν;
Ουσπένσκι: Μερικοί μόνο, μα όλες οι γάτες.
Κάθε φράση έμοιαζε να αναφέρεται στους ίδιους και στην δυνατότητα όλοι τους να δημιουργήσουν καινούργιο σώμα – το μεγαλύτερο μυστήριο από όλα!!!
Αλλά το δράμα δεν είναι απλώς θεατρικό έργο, μα ένα δράμα σαν εκείνο των Ευαγγελίων. Διότι όταν ένας φόνος αναφέρθηκε η λέξη «φόνος» συνδέθηκε «με τον θάνατο της παλιάς προσωπικότητας του ανθρώπου – μόνο που δεν το ήξεραν τότε αυτό» (κεφ 6, σ 43, δικά μου τα πλάγια καθώς οι λέξεις απηχούν τα Ευαγγέλια).
4. Κι άλλες φράσεις που απηχούν τα Ευαγγέλια βρίσκονται στο κεφ 6.
Ο Ουσπένσκι καθόταν στο αμάξι, ανάμεσα στον Δρ Ρόουλς και τον Collin Smith: «Και τους μίλησε με τέτοιο τρόπο που ο καθένας άκουσε μόνο ότι απευθυνόταν στον ίδιο και όχι ό,τι απευθυνόταν στον άλλο».
Και το κεφάλαιο κλείνει με την ακόλουθη πρόταση: «Έτσι όλοι πήγαν να αναπαυθούν και να θυμούνται όλα όσα έγιναν».
Μα οι ανταλλαγές μεταξύ των ηθοποιών είναι μπερδεμένες, ή πεζές, ή προσποιήσεις. Ο Ουσπένσκι μιλά (φαινομενικά για «επανασύσταση»κατά τον Collin Smith) δείχνοντας μια εικόνα της Μόσχας στον τοίχο και λέγοντας πως ο ίδιος και η γιαγιά του και η κα Ουσπένσκι ήταν όλοι εκεί κι ένας μυστήριος γνωστός, ο Εβρεμόφ, που μπορεί να ήταν από το 1916 ή από την εποχή του Μεγάλου Πέτρου!
Μετά ο Ουσπένσκι λέει: «Οι άνθρωποι της Μαντάμ [έχουν] διαφορετικό δρόμο. Ο δικός μου [είναι] της Θεοσοφίας. Πήγα σε πολλά μέρη στην Ινδία και στην Κεϋλάνη. Δεν [ήταν] θρησκευτικές λέξεις, πάντως, [ήταν] ίδιες».
5. Στο κεφ 8 «Άρχισαν να κατανοούν πράγματα που ο Ουσπένσκι ήθελε να μεταβιβάσει μα χωρίς να τους λέει. Ή ήταν φράσεις και προτάσεις όπου έβλεπαν πολύ λεπτές και διαφωτιστικές έννοιες και ήξεραν πολύ καλά πως δεν θα μπορούσαν ποτέ οι ίδιοι να είχαν επινοήσει. Επιπλέον, άρχισαν να νιώθουν κάθε χειρονομία και περίσταση να είναι γεμάτη σημασία όπως στο θέατρο, όπου τίποτα δεν συμβαίνει που δεν σχετίζεται άμεσα με την πλοκή… Και σε όλη αυτή την κατάσταση ο Ουσπένσκι, με ασύλληπτο τρόπο έκανε διάφορα – κινώντας, διευθετώντας, συνδυάζοντας και πειραματιζόμενος με ανθρώπινο υλικό δίχως ορατή ή ακουστική καθοδήγηση » (κεφ 8, σ 57).
Στο τέλος του απόρρητου κεφ 14 έχουμε πάλι θέατρο, καθώς ο Collin Smith νιώθει πως είχε «ξανακούσει αυτά τα λόγια στο παρελθόν. Ήταν τα λόγια ενός ρόλου. Και είπε λέγοντας τα λόγια του ρόλου του: “Προδότη, άπιστε, φύγε από το δωμάτιο!” Απευθυνόταν στον Δρα Ρόουλς, φίλο και συμμαθητή!
Μετά, στο κεφ. 15, αφού κλείστηκε σε ένα δωμάτιο μια ολόκληρη εβδομάδα και αφού ο Ουσπένσκι είχε πεθάνει και θαφτεί στο κεφ 14, ο Collin Smith βγαίνει από την απομόνωσή του και στις 4 Οκτωβρίου, δυο μέρες μετά τον θάνατο του Ουσπένσκι, πάει “στο δωμάτιο του Ουσπένσκι και ήταν άδειο”. Και η περιγραφή θυμίζει τις γυναίκες που πάνε στον τάφο του Ιησού και τον βρίσκουν άδειο, μετά την ανάστασή του!
Τόση προσπάθεια για μια φαντασίωση.
