1. Ο CS, όπως ο Rodney Colin Smith υποδηλώνεται στο Last Remembrances of a Magician, μοιάζει να είναι το πιο σπουδαίο πρόσωπο στο αφήγημα των τελευταίων ημερών του Ουσπένσκι – μα και των ετών του στην Αμερική. Γεννημένος το 1909 ήταν 32 ετών όταν τυχαία συνάντησε και συνταξίδευσε με τον Ουσπένσκι στο πλοίο για τις ΗΠΑ. Έμεινε κοντά του 6 χρόνια. Γύρισε στην Αγγλία το Πάσχα 1947 να μείνει μαζί του στο Lyne Park ως τον θάνατο του αποκρυφιστή (2 Οκτ).
Υποτίθεται πως το Last Remembrances of a Magician γράφεται από τον ίδιο και τον Δρα Φράνσις Ρόουλς, αλλά το περισσότερο, μάλλον όλο, γράφτηκε από τον Colin Smith, κατά την γνώμη μου. Όλες οι πληροφορίες στο Last Remembrances of a Magician που σχετίζονται με τη διαμονή του Ουσπένσκι στην Αμερική μπορούν να προέρχονται μόνο από τον Colin Smith αφού ο Φράνσις Ρόουλς βρισκόταν στο Λονδίνο όλη την περίοδο.
Δυστυχώς ο Colin Smith λέει ελάχιστα για την αρρώστια του Ουσπένσκι και τη συμπεριφορά του στις ΗΠΑ, κυρίως στα πρώτα 2 έτη όταν και η Μις Σίτον ήταν εκεί γραμματέας του Ουσπένσκι, έτσι που να μπορούμε να ελέγξουμε τις 2 αφηγήσεις – η μια από έναν αφοσιωμένο οπαδό, η άλλη από μια συμπαθούσα μα κάπως ανευλαβή νέα γυναίκα.
2. Ο Colin Smith δεν χάνει ευκαιρία να επιδοθεί στη δική του υποκειμενική αντίληψη των γεγονότων και ερμηνεία των λόγων και των πράξεων του Ουσπένσκι.
Έτσι, το καλοκαίρι και τον χειμώνα 1946, γράφει, καθώς «όλοι» (ποιοι;) κάθονταν με τον Ουσπένσκι στο δωμάτιο μελέτης του (στο σπίτι στις ΗΠΑ) τρώγοντας zakouska και πίνοντας Traminer με τη μεγάλη γάτα Ripples ξαπλωμένη μπροστά στο τζάκι, είχαν την εντύπωση πως «ο Ουσπένσκι αποσυρόταν όλο και πιο μακριά στην άλλη άκρη ενός μεγάλου χάσματος και η επικοινωνία γινόταν όλο και πιο δύσκολη.»
Ο Ουσπένσκι θα έλεγε «Η γάτα παρακολουθεί» ή «Ανοίξτε τα μπουκάλια» και αυτά τα λόγια ήταν, κατά τον Colin Smith, «σύμβολα βαθύτερης αλήθειας». Και η δεύτερη φράση εξηγείται πως σημαίνει «δοκιμάστε τα πάντα, μην αφήνετε τίποτα ακάμωτο, γευθείτε κάθε εμπειρία ξεκλειδώστε κάθε μυστικό». Μα «Η γάτα παρακολουθεί» δεν επεξηγείται! Θα μπορούσε να συμβολίζει τον Ανώτερο Εαυτό (ή Εγώ) που εποπτεύει τα πάντα δίχως να επηρεάζεται;…
Όλα αυτά «συμφωνούσαν με την αυξανόμενη αίσθηση του (=Colin Smith) πως ο μαθητής πρέπει να φθάσει στη δική του αλήθεια ανεξάρτητα και σχεδόν σε αντίθεση των εξηγήσεων κάθε φάσης της ζωής που όλοι έχουμε διανοητικά» (Last Remembrances of a Magician, 19)!
3. Ένα βράδυ του Νοεμβρίου που ο Colin Smith ήταν μόνος με τον Ουσπένσκι, «σε μια πολύ ήπια και ανοικτή διάθεση», ήρθε και η κα Colin Smith. Έπιναν, μα μιλούσαν ελάχιστα και ο Colin Smith «σχεδόν ποτέ δεν ένιωσε τέτοια ολοκληρωτική εμπιστοσύνη, ευσέβεια και βεβαιότητα».
Η περιγραφή είναι πλήρως υποκειμενική. Ένας άντρας γύρω στα 37 με λιγοστή προηγούμενη πειθαρχία, μελέτη κι εργασία, δύσκολα γίνεται αντικειμενικός σε αντίληψη κι έκφραση και καθώς η αφήγηση προχωρεί, ιδίως στα «απόρρητα» κεφάλαια (π.χ. 12,13) ο Colin Smith μοιάζει να αλλάζει διαθέσεις πιο συχνά κι εύκολα από τα εσώρουχά του. Το βρίσκω πολύ δύσκολο να εμπιστευτώ πλήρως τα όσα ερμηνεύει ο Colin Smith.
Στο προηγούμενο άρθρο είδαμε πως ο Colin Smith έβλεπε «απίστευτη εντιμότητα» στον Ουσπένσκι καθώς εκείνος αρνούνταν πως είχε δώσει κάποτε διδασκαλία και βοήθεια σε ανθρώπους ή πως είχε πει πως οι άνθρωποι είναι «μηχανές» (πράγματα τα οποία ο Ουσπένσκι είχε κάνει επί μια εικοσαετία!). Στον Colin Smith φαινόταν τόσο «ασυνήθης εντιμότητα» που έμοιαζε με «χαρακτηριστικό του υπερανθρώπου» ενώ «οι μισοί ακροατές έμειναν μπερδεμένοι». Ο Colin Smith βέβαια δεν ήταν με τον Ουσπένσκι στη δεκαετία 1930.
Ήταν ένας τρόπος, συνεχίζει απτόητος ο Colin Smith, με τον οποίο ο Ουσπένσκι «ξέσκισε την ψευδαίσθηση του κοινού σκοπού που κρύβεται πίσω από πολλές υποκρισίες» (σ17). Ο συγγραφέας μοιάζει να βρίσκεται συνεχώς σε έπαρση νομίζοντας πως μόνο ο ίδιος καταλαβαίνει τι λέγεται και τι γίνεται!!!
Μα κι εδώ, ο Ουσπένσκι τόνιζε (όταν δίδασκε) την ανάγκη να διατυπώσει κάθε μαθητής τον δικό του σκοπό.
4. Στην επάνοδό του, ο Ουσπένσκι άρχισε τη δεύτερη συνάντησή του ανακοινώνοντας πως είχε μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση στη Νέα Υόρκη. Σε αυτήν είχαν έρθει «πολλοί άνθρωποι τους οποίους γνώριζε από παλιά… άνθρωποι από την Αγία Πετρούπολη». Μετά από μια άσχετη ερώτηση από το ακροατήριο, ο Ουσπένσκι συνέχισε «Συνάντησα πολλούς ανθρώπους που δεν περίμενα. Μερικοί [ήρθαν] αναπάντεχα χωρίς να ξέρουν ο ένας τον άλλο – και συναντήθηκαν όλοι μαζί.
Τους περισσότερους τους είχα γνωρίσει στην Αγία Πετρούπολη. Διάφοροι τύποι. Ή μόνο 2 ή 3. Τέλος πάντων, ήθελα να ξεκινήσω με αυτόν τον τρόπο.» [Καμιά εξήγηση δεν δίνεται για το επεισόδιο και για τους «πολλούς» ή «2 ή 3»].
Κανείς δεν θυμόταν τέτοια συνάντηση στη Νέα Υόρκη. Ούτε ο ίδιος ο Colin Smith. Αργότερα θυμήθηκε πως, πίσω στις ΗΠΑ, ο Ουσπένσκι είχε πει κάτι παρόμοιο – πως «όλοι οι παλιοί του φίλοι ήρθαν να τον δουν, κάθισαν στο τραπέζι, άνθρωποι από όλες τις περιόδους της ζωής του από την Πετρούπολη και τη Μόσχα, και του μιλούσαν».
Τώρα αυτό μου ακούγεται σαν προχωρημένη γεροντίαση όπου ο ηλικιωμένος αναπολεί με νοσταλγία το παρελθόν του που ήταν ίσως πιο ευτυχισμένο από το παρόν, ή τουλάχιστον έτσι το βλέπει. Ο συγγραφέας μας μου φαίνεται δεν είχε συνειδητοποιήσει ακόμα τα φανταστικά τερτίπια του κατώτερου κινητικού νου και βλέπει εδώ «μια σίγουρη άσκηση προετοιμασίας για “επανάληψη”» (=recurrence, επανάληψη ενσωμάτωσης, επόμενη ζωή.)
Πώς είναι δυνατόν η αναπόληση με φαντασιώσεις να είναι άσκηση για επανάληψη της ενσωμάτωσης είναι πέρα από την περιορισμένη μου αισθηματική και διανοητική κατανόηση.
