1. Όπως έγραψα στο προηγούμενο 13. Εσωτερισμός: Τι είναι Εσωτερισμός; (2), ο κύριος Kṛṣṇa (=Krishna) λέει στη Μπχαγκαβάντ Γκίτα: «Αυτή [η διδασκαλία μου] δεν πρέπει ποτέ να δίνεται σε κάποιον που δεν αφοσιώνεται, δεν θέλει να ακούσει, δεν επιδίδεται σε πνευματικές πρακτικές και μιλά κακόβουλα για τον Ύψιστο» (18-27).
Αυτή η ρήση περικλείει τους λόγους, έκδηλους και άδηλους, για τους οποίους η εσωτερική διδασκαλία πρέπει να μην κοινοποιείται και να δίνεται προφορικά μόνο στους μαθητές που όντως την θέλουν.
Δεν υπάρχει καμιά μυστικοπάθεια. Αυτή η γνήσια παραδοσιακή πρακτική ακολουθείται για να προστατεύσει τόσο τους ενδιαφερόμενους και μη όσο και την ίδια τη διδασκαλία από διαστρεβλώσεις. Επίσης, χρειάζεται χρόνος για να κατανοηθούν στην εμπειρία η θεωρητική άποψη και η πρακτική της και το κάθε στάδιο εφαρμογής.
2. Κανένα βιβλίο δεν μπορεί να την αποδώσει και αυτό φαίνεται στις διάφορες δημοσιεύσεις του 20ού αιώνα – κυρίως για το σύστημα ή την Εργασία που συνδέεται με τους Γκουρτζίεφ και Ουσπένσκυ. Θα εξετάσω παρακάτω ένα σύγχρονο βιβλίο καταδείχνοντας τα σφάλματα που περιέχει και τις συνακόλουθες παραπλανητικές διατυπώσεις του.
Δυστυχώς δόθηκε άδεια σε πολλούς ανάξιους ανθρώπους και να διδάξουν και να γράψουν βιβλία. Πολλοί άλλοι, βέβαια, έδρασαν αυτόβουλα, δίχως καμιά άδεια.
Σε κάθε περίπτωση, ευτυχώς, η εσωτερική διδασκαλία καθαυτή παραμένει απρόσβλητη. Μόνο οι άνθρωποι παραπλανούνται, προσβάλλονται και υποφέρουν.
Υπάρχουν από την άλλη τα Βεδικά κείμενα (Ύμνοι, Ουπανισάδες, Μπχαγκαβάντ Γκίτα, Γιόγκας του Πατάντζαλι), που διαβάζονται. Μα κι αυτά θα βοηθήσουν μόνο αν μελετηθούν με καθοδήγηση κι εποπτεία από κάποιον που έχει προχωρήσει αρκετά.
3. Γράφει ένας Γάλλος χειρουργός, Jean Vaysse (Ζαν Βες), που επιδόθηκε πολλά έτη στην Εργασία του Γκουρτζίεφ κι αποφάσισε να δημοσιεύσει μια εισαγωγή Το εσωτερικό Ξύπνημα (ελληνική μετάφραση 2005, Ζήτρος): «η λανθασμένη πεποίθηση ότι γνωρίζουμε τους εαυτούς μας είναι το κατ’ εξοχήν εμπόδιο να αρχίσουμε την εργασία… Εάν έχουμε καταλάβει κάπως την κατάσταση… συνειδητοποιούμε πως χρειάζεται να μάθουμε να στρέφουμε τον εαυτό μας προς τον εαυτό μας» (σ. 59). Εδώ έχουμε τρεις εαυτούς!
Αυτή είναι μια παράξενη, περίπλοκη και παραπλανητική διατύπωση από κάποιον μάλιστα που ήδη έχει δηλώσει (σ. 52) πως ο άνθρωπος έχει αναπτύξει πολλά διαφορετικά «εγώ» για τις διάφορες περιστάσεις της ζωής και «δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ τους»!
Στην παραπάνω διατύπωση, ποιος εαυτός στρέφει ποιον εαυτό προς ποιον εαυτό για την εξέταση και γνωριμία του «εαυτού»;… Και ποιος παρατηρεί τη σύνολη διαδικασία ώστε να την περιγράφει;
4. Ούτε στον Γκουρτζίεφ ούτε στον Ουσπένσκυ ούτε στους κατά τόπους συνεχιστές (εκτός του Δρ. Φ. Ρόουλς) βρήκα μια ικανοποιητική απάντηση. Νομίζω πως το σφάλμα έλλειψης είναι μάλλον εγγενές στο σύστημα. Ορισμένα σημεία του συστήματος είναι ορθά, χρήσιμα και βοηθητικά, μα το σύνολο έχει σφάλματα και κενά στη διατύπωσή του.
Στον Πρόλογο (ελληνικής έκδοσης) ο επιμελητής/μεταφραστής (;) γράφει πως ο Γκουρτζίεφ «είχε μελετήσει εις βάθος τις πρακτικές κάθε εσωτερικής παράδοσης» (σ. 17). Αυτό αποκλείεται. Αν τις είχε μελετήσει όλες, το σύστημά του δεν θα ήταν «θραύσματα μιας άγνωστης διδασκαλίας» και θα είχε διαφορετική συστηματοποίηση και διατύπωση.
Πιο κάτω (σ.18) γράφει: «η ελεγχόμενη προσοχή δεν συμβαίνει ποτέ αυτόματα και είναι το ακριβώς αντίθετο της ‘υπερδραστήριας’ προσοχής που είναι χαρακτηριστικό της σύγχρονης καθημερινής ζωής, όπου η προσοχή έλκεται υπνωτισμένη προς τον εξωτερικό κόσμο». Ναι, όντως η προσοχή έλκεται σπασμωδικά και πυρετικά σε αντικείμενα και περιστατικά του περίγυρου. Μα «έλκεται» από πού, από ποια άλλη περιοχή; Έλκεται από το εσωτερικό του νου όπου είναι πιασμένη στα δίκτυα ονειροπόλησης, κυκλωτών σκέψεων, εσωτερικών διαλόγων κ.λπ. Εδώ είναι που έλκεται και φωλιάζει κυρίως η προσοχή!
5. Όλοι αυτοί οι συγγραφείς δεν έχουν επιδοθεί πραγματικά και σε βάθος ή για πολύ στην «αυτοπαρατήρηση» (= παρατήρηση των ψυχολογικών λειτουργιών και φαινομένων). Αλλιώς θα γνώριζαν τι πραγματικά γίνεται και δεν θα έγραφαν τέτοιες ανακρίβειες ή βαρύγδουπες αρλούμπες.
Όσο πιο πολλά γνωρίζεις τόσο λιγότερα γράφεις. Όσο λιγότερα γράφεις για την εσωτερική διδασκαλία τόσο το καλύτερο.
