11. Εσωτερισμός: Ουσπένσκυ και Γιόγκα

11. Εσωτερισμός: Ουσπένσκυ και Γιόγκα

1. Σε προηγούμενα άρθρα έδειξα πως ο Ο αγνόησε τις ασυμφωνίες στα 4 Κανονικά Ευαγγέλια θεωρώντας τα έργα ανώτερης ενσυνείδητης (θεόπεμπτης) τέχνης. Μερικοί οπαδοί του, όπως ο Maurice Nicoll, που παρακολούθησε και τον Γκ και τον Ο και πήρε άδεια να διδάσκει δικές του ομάδες, έγραψαν βιβλία για την ΚΔ ακολουθώντας αυτή την αντίληψη με την ίδια παραγνώριση των ασυμφωνιών και ιστορικών λαθών σε αυτά τα κείμενα.

Ο Νίκολ έγραψε το New Man (1950) και το ημιτελές The Mark (1953) δίνοντας μερικές καλές επεξηγήσεις ορισμένων διατυπώσεων και παραβολών του Ιησού – αν όντως είναι δικές του. Αλλά ως επί το πλείστον κάνει λάθος ισχυρισμούς για τον (εσωτερισμό) τους, αφού στην πραγματικότητα όλες οι διατυπώσεις είναι απλές κι εκείνο που χρειάζεται είναι εφαρμογή, όχι ερμηνεία. Π.χ. όποιος κοιτάξει μια γυναίκα με πόθο, αυτός ήδη αμάρτησε (Ματθ 5:28).

Ο δε R. Amis έγραψε το A Different Christianity (1995/2003) όπου αναφέρει τα Γνωστικά κείμενα και το Ευαγγέλιο του Θωμά (σ xix, 32, 73) μα εξετάζει μόνο τα σχόλια του Κλήμη Αλεξανδρείας και τον χριστιανισμό της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Επίσης εγκωμιάζει τον Ειρηναίο, επίσκοπο της Λυών (2ος αιών) που επικρίνει τους Γνωστικούς.

2. Στο Ένα Νέο Πρότυπο του Σύμπαντος το κεφ. 6 ασχολείται με τον Γιόγκα. Στις 29 σελίδες του πρωτότυπου δεν αναφέρεται ούτε μια φορά το κλασικό σύγγραμμα του Patañjali που ήταν η βάση για όλες τις μεταγενέστερες σχολές και παραδόσεις του Γιόγκα.

Ο Ο γράφει πως μια από τις έννοιες της λέξης yoga (αρσενικό!) είναι «ορθή δράση/πράξη». Αυτή είναι ορθή. Υπάρχουν όμως και άλλες ορθές έννοιες: ένωση, σύζευξη, έλεγχος, ανάπαυση, συνένωση κλπ. Ο δε Πατάντζαλι γράφει πως ο Γιόγκας είναι η εξαφάνιση/κατάπαυση/ελεγχόμενη-ρύθμιση των διακυμάνσεων του νου» yogaś–cittavṛttinirodha (Yogasūtra 1:2). Αυτός είναι ο στόχος της πειθαρχίας Γιόγκα έτσι που ο Εαυτός, που εδώ λέγεται ‘θεατής’ drastṛ, να είναι στη φυσική του θέση, 1.3.

Είναι φανερό πως ο Ο έχει τις γνώσεις περί Γιόγκα και γενικότερα Ινδικής κουλτούρας που έχει οποιοσδήποτε ημιμαθής Δυτικός. Δεν φαίνεται πουθενά να γνωρίζει τις φιλοσοφικές θρησκευτικές κι επιστημονικές παραδόσεις ούτε τις τέχνες – λογοτεχνία, χορός, μουσική, θέατρο. Αλλά μένουμε με τον Γιόγκα.

3. Από τον 19ο αιώνα και στις πρώτες δεκαετίες του 20ου υπάρχουν πολλές μεταφράσεις του Yogasūtra (Αποφθέγματα διδασκαλίας του Γιόγκα) του Πατάντζαλι – στα Αγγλικά του Βιβεκανάντα, Γαλλικά, Γερμανικά, ίσως και Ρώσικα.

Τέλος πάντων, ο Ο φαίνεται να βασίζεται σε εκλαϊκευμένα δημοσιεύματα που δίνουν λίγες σωστές μα όχι ολοκληρωμένες πληροφορίες.

Έτσι ο Ο δίνει τις 5 κοινώς γνωστές διαιρέσεις:

1. Raja (=rāja) Yoga – της ανάπτυξης της συνειδητότητας.

2. Jnana (=jñāna) – της γνωστικής/διανοητικής πειθαρχίας.

3. Karma Yoga – πειθαρχία της ορθής δράσης.

4. Hatha (=haṭha) – του ελέγχου πάνω στο οργανικό σώμα.

5. Bhakti Yoga – αφοσίωση, λατρεία, υπηρεσία.

Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλές άλλες σχολές: mantra ή śabda ή nāda που είναι Γιόγκας εσωτερικού ήχου ή διαλογισμού με ορισμένες λέξεις που επαναλαμβάνονται· laya που είναι μια παραλλαγή του rāja – και αποβλέπει στη διάλυση, κατασίγαση του νου· tantra που εμπεριέχει «μαγεία» και άλλες τελετουργικές πράξεις. Ο κλάδος Tantra έχει τις δικές του απόψεις karma και bhakti και σε ορισμένες σχολές (όπως του Osho στην Πούνα, Ινδία, τέλη 20ου αιώνα) έχει σεξ.

4. Πολύ ορθά ο Ο εικάζει πως τα διάφορα συστήματα Γιόγκα ήταν αρχικά ένα και παραπέμπει στο βιβλίο του Αναζητώντας τον Κόσμο του Θαυμαστού που έχει ως υπότιτλο «θραύσματα μιας άγνωστης διδασκαλίας» υπονοώντας πως και τα συστήματα Γιόγκα και η διδασκαλία που πήρε από τον Γκ προέρχονται από ένα αρχαιότερο και αρτιότερο σύστημα. Αλλά δεν γνωρίζει περισσότερα.

Το ένα σύστημα υπονοείται στο Yogasūtra του Πατάντζαλι, μόνο που τα sūtra ‘αποφθέγματα’ είναι πολύ σύντομες ελλειπτικές διατυπώσεις και χρειάζονται κάποιον σοφό δάσκαλο ή ένα αξιόπιστο σύγγραμμα με επεξηγηματικά σχόλια για να γίνουν πλήρως κατανοητά. Αλλά υπονοείται και στο σύστημα Jñāna -yoga ‘Γιόγκας γνώσης’ που είναι γνωστό και ως Vedānta ή Uttara-mīmāṃsā.

Και τα δύο φιλοσοφικά συστήματα, Vedānta και Yoga μνημονεύονται σε αρχαία κείμενα όπως το επικό Mahābhārata. Επίσης πολλές αρχές και πρακτικές τους υπονοούνται στο αρχαιότερο και πιο αξιοσέβαστο κείμενο των Βεδών, τον Ṛgveda. Σε αυτά τα κείμενα βρίσκουμε την αρχή της ενότητας του Εαυτού στους ανθρώπους και στο σύμπαν και πρακτικές όπως dharma ‘ηθική δράση’, διαλογισμός, γενναιοδωρία, έλεγχος του νου κλπ.

5. Εξέτασα βιαστικά το κεφάλαιο του Γιόγκα στον Ο για να δείξω ξανά, όπως με την Καινή Διαθήκη, ο Ο δεν εφαρμόζει καμιά «ψυχολογική» ή «εσωτερική» μέθοδο στις μελέτες του και μάλλον αποδέχεται κοινές παραδόσεις κι εκλαϊκεύσεις.

Το Ένα Νέο Πρότυπο… πρωτοεκδόθηκε το 1931 (και μετά με νέο Πρόλογο το 1934). Μέχρι το 1930 είχαν κυκλοφορήσει πολλές μελέτες για τα συστήματα Yoga και Vedānta και πολλές μεταφράσεις των αρχαίων κειμένων. Υπήρχαν επίσης, εκτός από τις αφηγήσεις πατέρων όπως ο Ειρηναίος και μερικά Γνωστικά κείμενα όπως το Ευαγγέλιο της Μαρίας, Hymn of Jesus, Acts of John και μερικά άλλα.

Όποιος ήθελε πράγματι μπορούσε να ερευνήσει πληρέστερα.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *