1. Η Σαϊπάν είναι η δεύτερη πιο μεγάλη νήσος μετά την Guam (190 χλμ νότια) στην αλυσίδα των Mariana νησιών ανατολικά των Φιλιππίνων και Βόρεια της Νέας Γουινέας – όπως φαίνεται στον παρακάτω χάρτη (Wikipedia).
Στον 2ο ΠΠ η θέση της είχε στρατηγική σημασία. Το ήξεραν και οι Ιάπωνες και οι Αμερικανοί. Από τα αεροδρόμιά της αεροπλάνα θα μπορούσαν άνετα να φθάσουν και να βομβαρδίσουν το Τόκιο. Αυτό θα σήμαινε την ήττα της Ιαπωνίας και τη λήξη του πολέμου.
Γι’ αυτό η κατάληψη της νήσου ήταν μέρος της στρατηγικής του Ναυάρχου Νίμιτς. Μετά την κατάληψή της ο Νίμιτς έστειλε τα αεροπλανοφόρα του στη Ταιβάν (τότε Φορμόζα) όπου έθεσε εκτός μάχης 600 ιαπωνικά αεροσκάφη. Κι ενώ πλέον η αμερικανική αεροπορία μπορούσε να βομβαρδίσει το Τόκιο, ο Μακ Άρθρουρ καταλάμβανε δίχως μεγάλες συγκριτικά απώλειες (εκτός στο νησί Μιντανάο) τη Λουζόν έχοντας εξολοθρεύσει σχεδόν 250.000 Ιαπώνων.
Ακολούθησαν οι Ιβο–Τζίμα Φεβρουάριος-Μάρτιος και Οκινάβα τον Απρίλιο.
2. Στις 5 Ιουνίου 1944 (μια μέρα πριν τη D Day, συμμαχική απόβαση στη Νορμανδία) απέπλευσε από τη Χαβάη ο 5ος στόλος υπό τον Αντι-ναύαρχο R. Spruance με 535 πολεμικά αεροπλανοφόρα – θωρηκτά, καταδρομικά, μεταγωγικά κλπ.
Τη χαραυγή 15/6, λίγα μίλια από την ακτή ετοιμαζόταν η αρμάδα για την επίθεση και απόβαση στη Σαϊπάν. Από τη σκοπιά του απέναντι ο Αντι-ναύαρχος Nagumo, που είχε οδηγήσει τα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα προς τη Χαβάη για να βομβαρδίσουν τα αεροπλάνα του τον στόλο στο Περλ Χάρμπορ (7/12 1941), κοίταζε με δέος την τρομερή αμερικανική δύναμη.
Οι Ιάπωνες είχαν κάνει ό,τι μπορούσαν για την υπεράσπιση της νήσου. Είχαν αρχίσει από τα μέσα της δεκαετίας 1930. Είχαν φτιάξει στο νότιο άκρο αεροδρόμιο κι είχαν παντού στα παράλια πυροβόλα και υπόγεια αμυντικά έργα. Τον Ιούνιο 1944 υπήρχαν στο νησί περίπου 32.000 στρατιώτες και ναύτες.
Η απόβαση των Αμερικανών άρχισε νωρίς το πρωί μετά από έντονο βομβαρδισμό από τα θωρηκτά του ναυάρχου Mitcher. Μέχρι το βράδυ είχαν δημιουργήσει με τα τεθωρακισμένα αμφίβια κι άλλα ερπυστριοφόρα οχήματα ένα προγεφύρωμα αποτελούμενο από 20.000 άντρες.
3. Στο μεταξύ ο Αντιναύαρχος Ozawa Jisaburo είχε 9 αεροπλανοφόρα (με 430 αεροσκάφη), 5 θωρηκτά, 28 αντιτορπιλικά και 13 καταδρομικά, κι έπλεε ανοιχτά των Φιλιππίνων κάπου 250 χλμ δυτικά των Μαριάνων. Μα οι πιλότοι του ήταν απειροπόλεμοι και δεν γνώριζε πως δεν υπήρχαν άλλες εφεδρείες. Ενώ ο Spruance είχε 15 αεροπλανοφόρα με σχεδόν 900 αεροσκάφη. Στις αερομαχίες που ακολούθησαν καταρρίφθηκαν 290 ιαπωνικά σκάφη ενώ δυο αεροπλανοφόρα τους βυθίστηκαν από αμερικανικά υποβρύχια. Οι Αμερικανοί έχασαν περίπου 100 αεροσκάφη, 80 κατά τη νυχτερινή προσγείωση, μα τα δικά τους πλοία υπέστησαν ελάχιστες ζημιές.
Στο μεταξύ ελάχιστα υποβρύχια είχαν απομείνει στους Ιάπωνες χάρη σε έναν πολύ ισχυρό μηχανισμό αντικατασκοπίας που καθοδηγούσε τα 70 τόσα αντιτορπιλικά που δρούσαν στην περιοχή. Η ιαπωνική αεροπορία επίσης συρρικνώθηκε. Και ο κύριος όγκος του στρατού, σκόρπιος στην αχανή Κίνα, αναλωνόταν στην επιχείρηση να κρατά την χώρα σε υποτέλεια, εκτός πολέμου!
4. Το νησί έχει μήκος μόνο 22 χλμ μα από τον νότο ως τον βορρά εκτείνεται μια οροσειρά με το βουνό Marpi και σχεδόν στο κέντρο του νησιού είναι το βουνό Tapotchau ύψους 500 μέτρων. Χωράφια με ζαχαροκάλαμο κατέληγαν σε γκρεμούς, φαράγγια και βάλτους – όχι τα πιο εύκολα εδάφη για τους Αμερικανούς.
Μα πολύ σύντομα οι Ιάπωνες οπισθοχώρησαν και συγκεντρώθηκαν στο βόρειο μέρος της νήσου. Οι Αμερικανοί καθυστέρησαν λόγω λαθών των 2 Διοικητών του πεζικού (πεζοναυτών και μονάδας εθνοφρουράς).
Το πρωί της 7ης Ιουλίου οι Γιαπωνέζοι “εξαπέλυσαν τη μεγαλύτερη banzai επίθεση του πολέμου” (Beavor A: The Second World War 2012, ελλ. Μεταφρ. 2018, Γκοβόστη, σ 671). Πάνω από 3.000 στρατιώτες και ναύτες, ακολουθούμενοι από άμαχους πολίτες και αγρότες, εφόρμησαν με σπαθιά, ξιφολόγχες και χειροβομβίδες από πολλές κατευθύνσεις και οι Αμερικανοί δεν προλάβαιναν να πυροβολούν. Επί δυο ημέρες!
30.000 νεκροί συν 7.000 άμαχοι Ιάπωνες (πολλοί από τους οποίους αυτοκτόνησαν πέφτοντας στη θάλασσα από τους ψηλούς γκρεμούς). Αμερικανοί 14.000 νεκροί και τραυματίες.
Μετά οι Αμερικανοί στράφηκαν στα νησιά Guam και Tinian.
Ήδη όμως μπορούσαν από τη Σαϊπάν να ελέγχουν από τον αέρα όλο το ιαπωνικό αρχιπέλαγος και να βομβαρδίζουν την Ιαπωνία.
Ο Ιάπωνας Διοικητής στρατηγός Yoshitsugu Saito γνώριζε πως “πόλεμός μας χάθηκε με την ήττα μας στη Σαϊπάν”. Ο δε μιλιταριστής πρωθυπουργός Tōzō παραιτήθηκε.
Ήταν η αρχή του τέλους για την Ιαπωνία.
