1. Αρχίζω με ένα “όπλο” που λέγεται πως το επινόησε ο Αρχιμήδης (πέθανε 212 ΠΚΕ). Ήταν υποτίθεται όπλο ακτίνας υψηλής θερμοκρασίας.
Στο τηλεοπτικό κανάλι Discovery υπάρχει ένα πρόγραμμα Mythbusters το οποίο εξετάζει μύθους και φημολογίες. Το 2004 ο παρουσιαστής Mayor το περιέγραψε ως “σειρά από στιλβωμένες μπρούτζινες ασπίδες που αντανακλούσαν την ηλιακή ακτινοβολία ενάντια σε εχθρικά πλοία”.
Παρότι το πρόγραμμα το απέρριψε ως μύθο, το 2005 φοιτητές του ΜΙΤ (Βοστόνη) κατασκεύασαν το “όπλο” και με αυτό έκαψαν ένα πλοιάριο στο λιμάνι του Σαν Φρανσίσκο!
Το 2001 το Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) είχε κατασκευάσει μια συσκευή ακτινοβολίας μικροκυμάτων που μπορούσε να φθάσει τους 130ο Φαρενάιτ και όταν σε χτυπούσε νόμιζες πως είχες αρπάξει φωτιά!
2. Ο βασιλιάς του Πόντου Μιθριδάτης (160-63 ΠΚΕ) φέρεται να είχε αναπτύξει ένα “ολοκληρωτικό αντίδοτο” για όλα τα δηλητήρια – το οποίο τελειοποίησε ο γιατρός του Νέρωνα.
Ο Mayor (ιστορικός των Επιστημών στο Stanford) έγραψε μια μελέτη για το θέμα το 2008.
Αυτό ονομάστηκε “Μιθριδάτιο” και μερικοί αρχαίοι συγγραφείς μας πληροφορούν πως περιείχε όπιο, κομμάτια έχιδνας και διάφορα δηλητήρια και τα αντίδοτά τους.
Ο Mayor προσθέτει πως ο Sergey Popov, που ερευνούσε βιολογικά όπλα για την ΕΣΣΔ σε ένα μεγάλο πρόγραμμα και το 1992 μετακόμισε στις ΗΠΑ, προσπαθούσε να φτιάξει ένα νέο “Μιθριδάτιο”!
3. Τρίτο θέμα μας το τσιμέντο.
Το υπέροχο Πάνθεο στη Ρώμη είναι οικοδομημένο κατά μεγάλο μέρος από τσιμέντο. Έχει διατηρηθεί για περίπου 2.000 χρόνια!
Υπάρχουν πολλά άλλα κτήρια που διασώθηκαν από την αρχαία Ρώμη και καταδείχνουν την ανωτερότητα του αρχαιορωμαϊκού τσιμέντου. Το σύγχρονο σκυρόδεμα σε πολλές περιπτώσεις δείχνει σημεία κόπωσης και φθοράς σε 50 έτη.
Πολύ φυσικά σύγχρονοι ερευνητές προσπάθησαν να ανακαλύψουν το μυστικό συστατικό που δίνει τόσο μεγάλη διάρκεια ζωής στο ρωμαϊκό τσιμέντο.
Βρέθηκε, λοιπόν, ως ιδιαίτερο συστατικό η στάχτη από ηφαιστειακή λάβα.
Μια μελέτη του Κέντρου Ειδήσεων στο Berkeley, στο Πανεπ. Καλιφόρνιας, αποκάλυψε τη βασική φόρμουλα του μείγματος: calcium-aluminum-silicate-hydrate (C.A.S.H). Αυτό δένει τα άλλα συστατικά.
Έχει ένα μειονέκτημα: αργεί να στεγνώσει. Και παρότι διαρκεί περισσότερο είναι, λένε, πιο αδύναμο, ότι κι αν σημαίνει αυτό.
4. Ένα άλλο εφεύρημα κάποιου Ρωμαίου υαλοτεχνίτη ήταν ελάσιμο γυαλί που μπορούσε να διπλωθεί ή να τυλιχτεί σαν χαρτί!
Ο εφευρέτης του το έκανε δώρο στον αυτοκράτορα Τιβέριο που βασίλεψε την περίοδο 14-37 κε. Ο πρώτος που ανέφερε το περιστατικό ήταν ο Πετρόνιος που πέθανε το 63 κε – και είναι δύσκολο να ξέρουμε αν είναι αλήθεια ή μια καλή ιστοριούλα.
Ο εφευρέτης, συνεχίζει το αφήγημα, το έριξε στο πάτωμα. Αυτό δεν έσπασε, απλώς έκανε ένα μικρό κοίλωμα και ο δημιουργός του το ίσιωσε με ένα σφυρί. Ο Τιβέριος φοβήθηκε τότε πως το υλικό αυτό θα προκαλούσε απαξίωση των πολύτιμων μετάλλων και διέταξε τον αποκεφαλισμό του εφευρέτη. Έτσι με τον θάνατο εκείνου χάθηκε και το μυστικό του virum flexile “εύκαμπτο γυαλί”.
Λίγο αργότερα και ο Πλίνιος (πέθανε το 79 κε) κατέγραψε το περιστατικό και 100 έτη αργότερα, το ανέφερε και ο Δίων Κάσσιος στην Ιστορία του της Ρώμης.
Το 2012 μια εταιρεία (Corning) παρήγαγε το εύκαμπτο γυαλί!
5. Στον Μεσαίωνα στη Μέση Ανατολή υπήρχαν μερικοί σιδηρουργοί που έφτιαχναν εξαιρετικά σπαθιά από το λεγόμενο “Δαμασκηνό ατσάλι” (γνωστό ως “wootz”). Αυτό ήταν ασυνήθιστα δυνατό, τόσο που μόλις με τη Βιομηχανική Επανάσταση μπόρεσαν να το ξαναφτιάξουν.
Βρήκαν τη δομή τέτοιου ατσαλιού σε ξίφη που εξετάστηκαν σε σύγχρονα εργαστήρια κάτω από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Φτιάχτηκε για πρώτη φορά γύρω στο 300 πκε και η φόρμουλα κατασκευής του χάθηκε τον 17ο αιώνα!
Ο Peter Paufler του Πανεπ. Dresden μελέτησε το υλικό και δημοσίευσε τα ευρήματά του το 2006 στο Nature. Φαίνεται πως οι τεχνίτες πρόσθεταν στη διεργασία του σιδήρου κάποια σπάνια υλικά από ορυχεία των Ινδιών. Κάποια από αυτά τα υλικά εξαντλήθηκαν τον 17ο αιώνα, οπότε έπαψε και το «Δαμασκηνό ατσάλι» .
6. Το τελευταίο μυστηριώδες τεχνούργημα στη λίστα μας είναι η “ελληνική φωτιά” ΄που χρησιμοποιούσαν οι Βυζαντινοί από τον 7ο ως και τον 12ο αιώνα.
Σε ναυμαχίες οι Βυζαντινοί έριχναν μέσα από σωλήνες μια μυστική ουσία που έκαιγε ακόμα και στο νερό και σβηνόταν μόνο με ένα μείγμα ξυδιού, άμμου και ούρων. Ήταν πολύ αποτελεσματικό όπλο.
Αλλά η σύσταση αυτού του εύφλεκτου υλικού παραμένει άγνωστη. Οι Βυζαντινοί τη φύλασσαν ζηλότυπα και μόνο ελάχιστοι μπορούσαν να το κατασκευάσουν.
Κάπου στον 12ο αιώνα το μυστικό πέθανε μαζί με τον τελευταίο κατασκευαστή.
