1. Μετά τη νίκη του επί του Δαρείου και την κατάληψη της Περσίας των Αχαιμενιδών, ο Αλέξανδρος προχώρησε ανατολικά. Το πολιτικό και στρατιωτικό πλαίσιο τώρα όμως άλλαξε ριζικά.
Στην πολιτική πλευρά, υπήρξαν αντιδράσεις από και συγκρούσεις με τους ευγενείς Μακεδόνες, που έβλεπαν τον βασιλιά τους να διορίζει ‘βάρβαρους’, όπως θεωρούσαν όλους τους κατακτημένους (=δούλους) Ανατολίτες. Μα αυτό είναι πιο περίπλοκο ζήτημα.
Στον στρατιωτικό τομέα ο Αλέξανδρος έπρεπε να κάνει αλλαγές, διότι έμαθε νωρίς πως οι Βάκτριοι και Σογδιανοί είχαν πολύ ισχυρό αίσθημα εθνικισμού και ανεξαρτησίας, μα και ηγέτες με μεγάλες ικανότητες. Αυτοί ακολουθούσαν την τακτική του ανταρτο-/κλεφτο-πόλεμου δίνοντας πολλά χτυπήματα ταυτόχρονα, για να εξαφανιστούν γρήγορα στις κρυψώνες τους στις δύσβατες ορεινές περιοχές, που ήταν πολλές.
Συνεπώς έκανε πολλές αλλαγές στον στρατό του. Χώρισε τη φάλαγγα σε 5 τμήματα και το ιππικό των Εταίρων σε δύο ιππαρχίες, δίνοντας έτσι πολύ μεγάλη ευελιξία στις δυνάμεις του.
2. Ένα από τα κύρια επιτεύγματά του, που έδειξαν για μια ακόμα φορά τη στρατιωτική μεγαλοφυΐα του, ήταν η κατάκτηση του ‘Σογδιανού Βράχου’ (ή Πέτρας, όπως επίσης συνηθίζεται). Ήταν νωρίς την άνοιξη του 327 (ή 328; οι πηγές διαφέρουν – Αρριανός 4.18.5, Curtius Ⅶ.11, Πλούταρχος ΜΘ-ΜΣ και άλλοι).
Ο τοπικός άρχοντας Αρινάξης (ή Αριαμάζης) είχε ένα φρούριο καταφύγιο που επονομάστηκε ‘Σογδιανός βράχος’. Εκεί είχαν καταφύγει πολλοί Σογδιανοί και οι γυναίκες του και οι κόρες του. Το είχε επανδρώσει με 30.000 στρατιώτες – που όμως οι σύγχρονοι μελετητές θεωρούν υπερβολή.
Το φρούριο βρισκόταν σε ένα μεγάλο κατακόρυφο ύψωμα με απόκρημνες πλαγιές. Υπήρχε πολύ χιόνι που καθιστούσε ακόμα πιο δύσκολη την ανάβαση – και συγχρόνως προμήθευε άφθονο νερό στους πολιορκημένους. Αυτοί είχαν προμήθειες για πολλές εβδομάδες.
Στην πρόταση του Αλέξανδρου να παραδοθούν αυτοί γέλασαν κοροϊδευτικά και απάντησαν πως χρειάζονταν στρατιώτες με φτερά για να τους φτάσουν.
3. Ο Αλέξανδρος τσατίστηκε και πείσμωσε στην απόφασή του να καταλάβει το οχυρό.
Είχε κάπου 300 άντρες με πείρα στην αναρρίχηση από προηγούμενες πολιορκίες. Τους έταξε 12 τάλαντα στον πρώτο που θα ανέβαινε, 11 στον δεύτερο και ούτω καθεξής. (Άλλοι δίνουν διαφορετικές αμοιβές.)
Οι 300 πήραν μεταλλικές σφήνες (που χρησιμοποιούνταν για τις σκηνές τους) και σχοινιά και πριν χαράξει άρχισαν την αναρρίχηση (30 έπεσαν και σκοτώθηκαν). Καθώς έβγαινε ο ήλιος, οι πρώτοι έφτασαν στην κορυφή από την πιο απότομή πλαγιά, που ήταν και η λιγότερο προστατευμένη. Σύντομα έφτασαν και άλλοι και ανέμισαν λευκές σημαίες όπως είχε προσυμφωνηθεί.
Οι Σογδιανοί παραδόθηκαν δίχως μάχη. Ο Αλέξανδρος τότε είπε ειρωνικά πως οι στρατιώτες του είχαν φτερά!
Γνώρισε και τη Ρωξάνη, μια από τις κόρες του άρχοντα και την παντρεύτηκε, δίνοντας ένα μήνυμα συγχώνευσης, που έκανε τους Μακεδόνες πιο αποδεκτούς στους ντόπιους πληθυσμούς με τα τόσο διαφορετικά ήθη και έθιμά τους!
