1. Πόσο δημοφιλές ήταν το νέο κομμουνιστικό καθεστώς υπό τον Γκότβαλντ στη Τσεχοσλοβακία μετά το 1948 φαίνεται από τις δεκάδες χιλιάδες που, παρά την αστυνόμευση και καταπίεση, κατόρθωσαν να διαφύγουν στη Δύση. Στα 40 έτη που ακολούθησαν υπολογίζεται πως έφυγαν πάνω από 400.000 πολίτες. Πολλοί από αυτούς καταδικάστηκαν στην απουσία τους μετά το 1969!
Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (γκούλαγκ) ξεφύτρωσαν σε όλες τις χώρες που είχαν την ατυχία να γίνουν δορυφόροι της ΕΣΣΔ. Η Τσεχοσλοβακία δεν αποτέλεσε καμιά εξαίρεση.
Υπήρχαν 15 στρατόπεδα στη Σλοβακία από το 1941- 44 που χρησιμοποιούνταν ως αναμορφωτήρια στην εποχή της ναζιστικής κατοχής. Αυτά βρίσκονταν κοντά σε διάφορα έργα (οικοδομές, δρόμους κλπ) που δεν είχαν αρκετό εργατικό προσωπικό κι έτσι επιστράτευαν κακοποιά και αντικοινωνικά στοιχεία, όπως Ρομά.
Αργότερα, στο κομμουνιστικό καθεστώς, τα στρατόπεδα εγκαταστάθηκαν κυρίως στην περιοχή Jachymov της Δυτικής Μοράβιας με τα ορυχεία ουρανίου και στα ορυχεία κάρβουνου στην περιοχή Ostrava στη Βόρεια Μοραβία.
2. Αυτά ήταν γνωστά ως “εργασιακά στρατόπεδα” και με “αναμορφωτήρια” καθώς, υποτίθεται, οι πολιτικοί κατάδικοι αναμορφώνονταν με επανεκπαίδευση μέσω προγραμμάτων εργασίας.
Το ίδιο γινόταν στην Κίνα σε μεγαλύτερη έκταση (με τους ερυθροφρουρούς, το Μεγάλο Άλμα Μπροστά και την Πολιτιστική Επανάσταση του Μάο) και αργότερα σε άλλες χώρες της Ασίας, Λάος, Καμπότζη, Βιετνάμ.
Στη δεκαετία 1930 είχε καθιερωθεί στη Σοβιετία από τους μεγάλους μπράβους του Στάλιν στη Μυστική Αστυνομία (Γιάγκοντα, Γεζόφ κλπ), αν και το σύστημα είχε ξεκινήσει με τον Λένιν και τα πρώτα δικά του στρατόπεδα.
Τέτοια στρατόπεδα εγέρθηκαν και στους άλλους δορυφόρους της Σοβιετίας (Βαλτικές χώρες ως τη Βουλγαρία) ακολουθώντας το σταλινικό μοντέλο.
Μα οι αναγνώστες ας προσέξουν πως τα χιτλερικά στρατόπεδα βασίζονταν στην ίδια ιδέα. “Arbeit macht frei” η εργασία ελευθερώνει, ήταν η επιγραφή πάνω από τις πύλες των στρατοπέδων εξόντωσης Εβραίων, Γύφτων, Σλάβων και άλλων «υπανθρώπων» (untermensch). Ίδια εξοντωτική πρακτική.
3. Μετά την αναίμακτη νικηφόρα επανάσταση του Φεβρουαρίου 1948, τον Οκτώβριο η κομμουνιστική κυβέρνηση του Γκότβαλντ θέσπισε την κατάλληλη νομοθεσία που νομιμοποιούσε τις φυλακίσεις στα στρατόπεδα εργασίας (tábory nucené práce=TNP) για άτομα ηλικίας 16 ως 60. Οι κρατούμενοι θα επιμορφώνονταν μέσω καταναγκαστικής εργασίας για διάφορες περιόδους μέχρι 2 χρόνια, μα αυτές μπορούσαν να μειωθούν ή επιμηκυνθούν κατά βούληση των αρχών.
Αρχικά τα μέτρα ίσχυαν για κακοποιούς και για όσους χρειάζονταν “βελτίωση στον τρόπο ζωής τους”. Αργότερα όμως, το 1950 ο νόμος ίσχυε για όσους δεν σέβονταν την “φύλαξη της γεωργίας και των δασών” και για όσους “έδειχναν μια διάθεση εχθρική προς τη Λαϊκή Δημοκρατία και τη δομή της”. Έτσι εγκαθιδρύθηκε η καταπίεση όλων των ταξικών εχθρών – ο συνήθης “Κόκκινος τρόμος”.
Με το άνοιγμα των κρατικών Αρχείων που έγινε αμέσως μετά το 1989 φάνηκε πως σε όλες τις επαρχίες της Τσεχοσλοβακίας οι περισσότεροι κατάδικοι ήταν απλοί πολίτες και μάλιστα κοινοί εργαζόμενοι.
4. Για τα 12,6 εκμ κατοίκων υπήρχαν 422 στρατόπεδα!
Στα έτη 1948-54 φυλακίστηκαν πάνω από 200.000 άνθρωποι. Ένας αριθμός από αυτούς δεν πέρασαν από δίκη. Πολλοί από αυτούς που δικάστηκαν δεν έτυχαν αμερόληπτης δικαστικής διαδικασίας όπως αυτήν που εμείς ξέρουμε στη Δύση. Οι δικαστές ήταν ουσιαστικά μια τριμελής επιτροπή στην οποία προέδρευε (και αποφάσιζε) ο αρχηγός της τοπικής Ασφάλειας.
Στην περίοδο 1950-51 σχεδόν οι μισοί από τους κρατούμενους ήταν εργάτες.
Τα θύματα από τις εκκαθαρίσεις στο κόμμα και στην κρατική διοίκηση είχαν το δεύτερο ανώτερο ποσοστό με 28%.
Μετά έρχονταν οι αγρότες με 17,7%.
Οι υπόλοιποι ήταν μεσοαστοί και κληρικοί.
Στην Τσεχοσλοβακία όπως και στους άλλους δορυφόρους η καταπίεση κι εκκαθάριση ξεκίνησε με τους πολιτικούς αντιπάλους σε άλλα κόμματα και στους κόλπους του ΚΚΤσ. Μετά παρέλαβε τους κοινούς πολίτες, σαμποτέρ κι εχθρούς και μετά επεκτάθηκε και στην αγροτιά.
Νωρίτερα, όμως, μόλις το καθεστώς εδραιώθηκε, ακόμα και οι μικροί γαιοκτήμονες, οι μικροπαραγωγοί και μικρομαγαζάτορες έχασαν την όποια περιουσία τους.
