1. Οι 3 ινδικές θρησκείες που έχουν αναπτυχθεί από τον Βεδισμό είναι: ο γενικός Ινδουισμός που συνίσταται σε ποικιλία λατρείας θεοτήτων, τελετουργιών και τρόπου ζωής, ο Τζαϊνισμός και ο Σικχισμός. Υπάρχει και ο Βουδισμός που είναι όχι μια πλάγια ανάπτυξη μα περισσότερο μια αντίδραση κατά του Βεδισμού και ορισμένων δογμάτων και πρακτικών του. Με αυτόν έχω ασχοληθεί σε προγενέστερα άρθρα και δεν θα ασχοληθώ εδώ.
Στον Ινδουισμό βρίσκουμε, όπως έχω γράψει σε παλαιότερα άρθρα, πολλές λατρείες. Οι θεότητες που λατρεύονται περισσότερο είναι: ο Kubera, που αποδιώχνει εμπόδια στη γνώση κι επιχειρηματική επιτυχία και, σε συνδυασμό με την θεά Λαξμί, φέρνει πλούτο κι ευημερία. Ο Vishnu, που είναι πανταχού παρών, ο Κύριος της φιλευσπλαχνίας, της κατανόησης και, σε συνδυασμό με την σύζυγό του Λαξμί, ευημερίας. Ο Shiva, που δείχνει στον πειθαρχημένο οπαδό την Οδό πνευματικής ανάπτυξης, συχνά με αυστηρές πρακτικές και ασκητικές, όντας ο θεός των ασκητών (και πολλών γιόγκιδων). Λατρεύονται, φυσικά, η Λαξμί και η Πάρβατι, σύζυγος του Σίβα σε πολλές ήπιες και άγριες μορφές. Επίσης η Σαράσβατι (σύζυγος του Μπραμά που δημιουργεί), θεά της γνώσης και των Τεχνών. Επίσης ο Sūrya (Ήλιος), ο Candra (Shashaṅka ή Shashi = φεγγάρι) κ.λπ.
2. Βασική ιδιότητα για τη νοοτροπία και συμπεριφορά των Ινδουιστών είναι η αβλάβεια ahiṃsā. Αυτή έχει περάσει σε όλα τα παρακλάδια, σε όλες τις λατρείες, σε όλες τις σέχτες, σε όλες τις θρησκείες, ακόμα και στον Βουδισμό. Δεν βλάπτουμε κανένα ον, κανένα πλάσμα ή πράγμα.
Αυτή η εντολή/ιδιότητα είναι και στον πυρήνα του Τζαϊνισμού. Οι οπαδοί όλοι αυτής της θρησκείας ασκούν αυτήν την αβλάβεια με πολύ μεγάλη ευλάβεια. Υπολογίζεται πως το 90% των τζαϊνιστών είναι χορτοφάγοι – σε αντίθεση με τους σύγχρονους ινδουιστές που σε αυξανόμενο βαθμό αγνοούν αυτήν την εντολή. Πάνω από 60% δεν τρώνε πατάτες, καρότα, κρεμμύδια, για να μη διαταράζουν το χώμα και σκοτώνουν ίσως σκουλήκια ή βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Οι οπαδοί μιας σέχτας (digambara = έχουν ως ένδυμα τον ουρανό) φορούν μόνο έναν χιτώνα ή ένα ρούχο γύρω στη μέση και μια μάσκα για να μην εισπνέουν κατά λάθος έντομα του αέρα.
3. Ιδρυτής της θρησκείας θεωρείται ο Mahāvīra που έζησε γύρω στο 600 πκε, ο 24ος και τελευταίος tīrthankara (“δάσκαλος του dharma = ηθική ορθότητα”). Αυτός και ο 23ος θεωρούνται ιστορικά πρόσωπα.
Ο Τζαϊνισμός έχει πάρα πολλά κοινά στοιχεία με τον Ινδουισμό. Π.χ. εκτός από αβλάβεια έχει τις άλλες τέσσερις ρυθμίσεις: satya λέμε την αλήθεια· asteya δεν κλέβουμε· brahmacarya ζωή αγνότητας (αποχή από σεξ και αισθητήριες ηδονές για τον μοναχό και πιστή μονογαμία για τους λαϊκούς)· aparigraha μη-συσσώρευση αγαθών και μη προσκόλληση σε αυτά.
Η ψυχή jīva περνά από 8.400.000 ενσωματωμένων καταστάσεων καθώς κυκλοφορεί στον saṃsāra (διαδοχή γεννήσεων και θανάτων) στον Kālacakra (τροχό του χρόνου) και ακολουθώντας ενάρετη ζωή φθάνουν στη “σωτηρία ή λύτρωση” moksha.
Αντί για 4 yuga που έχει ο ευρύτερος Ινδουισμός, ο Τζαϊνισμός έχει 6 συμπαντικές εποχές, 3 utsarpinī που συνίστανται σε ανάπτυξη, ακμή κι ευημερία και 3 avasarpinī που συνίστανται σε κατάπτωση και παρακμή, οπότε στο τέλος νέος κύκλος ξεκινά.
4. Ο Σικχισμός είναι μια νεότερη θρησκεία που ξεκίνησε τον 15ο αιώνα κε με τον Guru Namak Dev-ji. Είναι ξεχωριστή από Ινδουισμό και Τζαϊνισμό και Ισλάμ. Η λατρεία της έχει τρία σκέλη: Διαλογισμός· με το όνομα του ενός Θεού (προσευχή, περισυλλογή)· ισότητα όλων δίχως κάστες ή τάξεις και ανεξιθρησκεία· προσπορισμός των προς το ζην με έντιμη εργασία και υπηρεσία προς την ανθρωπότητα.
Έχουν κύριο εξωτερικό χαρακτηριστικό το τουρμπάνι που φορούν οι άντρες και καλύπτουν τα ακούρευτα μαλλιά τους τυλιγμένα σε κότσο. Κάποτε και οι γυναίκες φορούν τουρμπάνι, μα συνηθέστερα μαντήλα.
Η λέξη sikh σημαίνει “μαθητής, οπαδός”. Υπάρχει η εγκόσμια ζωή με την οικογένεια, το επάγγελμα και τις άλλες σχέσεις μεταξύ των μελών της κοινωνίας, που λέγεται niri (πολιτική κοινωνική ύπαρξη) και η πνευματική διάσταση (= σχέση με τον έναν Θεό) piri. Ο μαθητής μελετά τα διδάγματα των πρότερων γκούρου, ψέλνει ύμνους και διαλογίζεται το όνομα του Θεού μετουσιώνοντας σε πνευματική ενέργεια τους 5 ληστές – λαγνεία (ή επιθυμία γενικά), οργή, απληστία, προσκόλληση και χωριστή εγωιστική ατομικότητα. Με αυτήν τη μετουσίωση φθάνουν στην ενότητα με τον Θεό.
Αποδέχεται ο Σικχισμός κάθε άλλη θρησκεία μα ζητάει από τους οπαδούς της να την ακολουθούν πιστά για να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι. Καταδικάζει την καταπίεση και βία μα δεν έχει κορυφαία τη βασική ιδιότητα “αβλάβεια” (και ειρήνη) όπως ο Ινδουισμός και το Τζαϊνισμός. Πολλοί σίκχες έχουν πάνω τους ένα στιλέτο kirtan ή ένα ξίφος για αυτοάμυνα – μα πάντα προσπαθούν να βρουν μια ειρηνική λύση προτού καταφύγουν σε βία.
