1. Η μεγάλη παραφροσύνη του Μάο που πήρε την ονομασία “Η Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση” Wuchan-Jieji Wenhua Dageming επίσημα ξεκίνησε με την 11η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπή του ΚΚΚ, της Επανάστασης, αφού υιοθετήθηκε ένα πρόγραμμα με 16 σημεία του Μάο.
Ο Μάο είχε φοβηθεί πως η δική του επανάσταση εξελισσόταν σαν εκείνη των Μπολσεβίκων (ειδικά μετά τις αποκαλύψεις του Χρουστσόφ του 1956 και την ανατροπή του 1964), μα και πως ο ίδιος θα περιθωριοποιούνταν από άλλα μέλη της ηγεσίας (όπως ο Γεν. Γραμ. του ΚΚ Deng Xiaoping, o Πρόεδρος Liu Shaoqi και ο υπουργός Άμυνας Peng Dehuai). Αυτό είχε ήδη γίνει το 1962 σε κάποιο βαθμό όταν εκδηλώθηκαν πλήρως οι ολέθριες επιπτώσεις του Μεγάλου Άλματος Μπροστά.
Έτσι ο Μάο προώθησε 4 στόχους για την Πολιτιστική Επανάσταση: να αντικατασταθούν οι πρωτοκλασάτοι παλαιοί ηγέτες και φερόμενοι διάδοχοί τους από άλλους με πιο αγνό επαναστατισμό· να αναδιαρθρώσει το ίδιο το ΚΚ· να παράσχει στη νεολαία πραγματική επαναστατική εμπειρία· και να υιοθετηθούν πολιτικές που θα έκαναν πιο σοσιαλιστικές και λιγότερο εκλεκτικές τις υπηρεσίες της Εκπαίδευσης, της υγειονομικής φροντίδας και της πολιτισμικής δραστηριότητας.
2. Προαναγγελίες είχαν εμφανιστεί νωρίτερα τον Μάιο και τον Απρίλιο. Αλλά ήδη τον Οκτώβριο 1965, η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚ απέρριψε τις θέσεις του Μάο. Θυμωμένος ο Τιμονιέρης τους κατηγόρησε πως “παραδόθηκαν στον ρεβιζιονισμό” κι εγκαταστάθηκε στη Σαγκάη. Με τη στήριξη του (νέου) υπουργού Άμυνας Lin Biao, πρώην αρχηγού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, εξαπέλυσε τις επιθέσεις του κατά “της προδοτικής ” κομματικής ηγεσίας.
Τον Μάιο 1966, με τη λήξη “της διευρυμένης συνεδρίασης του Πολιτμπιρό” στη διάρκεια της οποίας ο Μάο, η κα Μάο (Jiang Qing), ο Λιν Πιάο και ορισμένοι υποστηρικτές με έντονη επαναστατική τάση, καθόρισαν τους στόχους και τις μεθόδους της Πολιτιστικής Επανάστασης, ξεκίνησαν οι εκκαθαρίσεις στα ανώτερα κλιμάκια.
Ο Μάο με την ομάδα του είχε αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τη νεολαία και τον στρατό ως μοχλούς για να εμπνεύσει ένα μαζικό κίνημα υπό την καθοδήγησή του. Έτσι με την διαμεσολάβηση του έμπιστου Λιν Πιάο εκχωρήθηκαν νέες αρμοδιότητες στον στρατό σε θέματα εκπαίδευσης και πολιτισμού και αυτός αναγορεύθηκε σε “μεγάλο σχολείο του λαού”! Ταυτόχρονα (1/1/1966) ξεσηκώθηκαν οι “ερυθροφρουροί” σε ένα γυμνάσιο του Πεκίνου.
Η εξέγερση αυτή ενάντια στους καθηγητές μετατράπηκε σε ένα τσουνάμι ενάντια στην αυθεντία (κάθε μη καθαρά μαοϊκής τάσης) που απλώθηκε και καταπόντισε όλη την Κίνα.
3. Η ανάπτυξη κι εξαχρείωση του κινήματος των ερυθροφρουρών, πάντα υποβοηθούμενο από την κα Μάο και τους φανατικούς συνεργάτες της, η καταπίεση, ο εξευτελισμός, η βία και η γενική καταστροφικότητα και εγκληματικότητα θα εξεταστούν στο επόμενο άρθρο. Εδώ, σήμερα, γράφω τις πολιτικοοικονομικές συνέπειες.
Η διακυβέρνηση πέρασε από το Πολιτμπιρό και την Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΚ στην “Ομάδα για την Πολιτιστική Επανάσταση παρά τη Κεντρική Επιτροπή” στα τέλη Μαΐου. Ο Πρόεδρος Liu Shiaοqi φυλακίστηκε και πέθανε από τα βασανιστήρια το 1969.
O Deng Xiaoping έκανε δημόσια αυτοκριτική στην Κεντρική Επιτροπή και παρά τον εξευτελισμό και τον παραμερισμό, αφέθηκε σε σχετική ησυχία. Ο Peng Chen, δήμαρχος και πρώτος Γραμματέας της κομματικής οργάνωσης του Πεκίνου, και η σύνολη νομενκλατούρα καθαιρέθηκαν.
Ομάδες ερυθροφρουρών (“ομάδες εργασίας”!) εστάλησαν στις πόλεις των επαρχιών με την εντολή να εκκαθαρίσουν τις τοπικές κομματικές ηγεσίες, τα πανεπιστήμια, όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και τον Τύπο (του κόμματος κι αυτός) από “ρεβιζιονιστές”. Όχι μόνο αξιωματούχοι στα ανώτερα στρώματα μα και στρατηγοί απομακρύνθηκαν.
4. Η Κίνα ολόκληρη είχε περιέλθει σε χάος.
Ενδεικτική της όλης κατάρρευσης ήταν η σχεδόν πλήρης διάλυση των ταχυδρομείων. Η ταχυδρομική υπηρεσία είχε ιδρυθεί στον 13ο αιώνα από τη Δυναστεία των Μογγόλων και πριν την Επανάσταση λειτουργούσε αποτελεσματικά. Μια επιστολή από τη Σαγκάη στη βορειοανατολική ή βορειοδυτική Κίνα χρειαζόταν 5-6 μέρες. Τώρα χρειαζόταν 6 με 8 εβδομάδες. Παντού οι δρόμοι άλλαξαν ονομασίες έτσι που οι ταχυδρόμοι να μη μπορούν να βρουν τις διευθύνσεις!
Διάφορες σέκτες ερυθροφρουρών καυγάδιζαν μεταξύ τους και οι συγκρούσεις εισχώρησαν στα εργοστάσια, στα χωριά και στις κολεκτίβες.
Η βιομηχανική παραγωγή το 1968 ήταν 12,5% κάτω του 1966.
Ο Λιν Πιάο εθεωρείτο διάδοχος του Μάο. Μα φαίνεται πως ποθούσε την αρχηγία νωρίς και ο Μάο δυσανασχέτησε. Το 1971 αεροπλάνο που μετέφερε τον Λιν και την οικογένειά του κατέπεσε κοντά στα σύνορα με τη Σοβιετία. Εικάζεται πως ο Λιν σχεδίασε αποτυχημένη συνωμοσία και καταρρίφθηκε καθώς δραπέτευε (είτε από κινέζικα είτε από σοβιετικά πυρά).
Ο Μάο επανέφερε τον Deng στο πηδάλιο της οικονομίας μα σύντομα διέκρινε φιλελευθερισμό και ρεβιζιονισμό και τον περιθωριοποίησε πάλι.
Ο Deng επανήλθε μετά τον θάνατο του Μάο, Σεπτέμβριο 1976, και τη φυλάκιση της συμμορίας των τεσσάρων (μαζί και της χήρας του Μάο) και με βαθιές τομές επανέφερε τάξη και ανάπτυξη στην αχανή χώρα.
