1. Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσω το Μεγάλο Άλμα Μπροστά με το οποίο ο Μέγας Τιμονιέρης Mao Zedong προκάλεσε τον μεγαλύτερο λιμό στην ιστορία.
Για πολλά χρόνια κυκλοφορούσε ο μύθος πως ο Μάο μπορεί να επέβαλε μια στυγνή δικτατορία μα τουλάχιστον κατόρθωσε να δώσει ένα μπολ φαγητού σε κάθε Κινέζο. Όπως πάντα, ο μύθος απλώθηκε χάρη στην προπαγάνδα των κομμουνιστών και δη των “μαοϊστών” ξέχωρα από τους σοβιετικούς και διάφορους καλοθελητές διανοούμενους που δεν καταλάβαιναν τι είδους πανούκλα ήταν ο κομμουνισμός σε κάθε μορφή του – λενινισμός, σταλινισμός, τροτσκισμός, μαοϊσμός.
Στην πραγματικότητα το ΚΚΚ ήταν καταδικασμένο να αποτύχει εξαρχής. Πρώτον, διότι ο Μάο δεν ήταν καθόλου έξυπνος όπως τον παρουσίαζε η έντεχνη προπαγάνδα. Δεύτερον, διότι η μαρξιστική θεωρία είναι λανθασμένη, ουτοπική, μη-ρεαλιστική.
Κανένας αληθινά ευφυής άνθρωπος δεν θα επιχειρούσε (για πολύ) να οργανώσει μια χώρα ή μια κοινωνία καταργώντας τις παραδοσιακές πολιτικές ελευθερίες και επιβάλλοντας μια (πλήρως) σχεδιασμένη οικονομία.
2. Το 1956 η κολεκτιβοποίηση των αγροτικών μονάδων είχε πραγματοποιηθεί και το 1957 αρκετές μεγάλες αφέθηκαν σε ανεξαρτητοποίηση (περίπου 70.000). Το ίδιο έτος είχε πολύ καλή σοδειά.
Τον Δεκέμβριο έγινε η πρώτη νύξη για το Μεγάλο Άλμα, μα ο σχεδιασμός τελειοποιήθηκε το 1958 οπότε και άρχισε ή εφαρμογή του τον Αύγουστο. Κυριαρχούσε το σύνθημα: “Τρία χρόνια σκληρής εργασίας και πόνου και 1.000 χρόνια ευημερίας”.
Η μέθοδος ήταν πως 1.000 ως 10.000 οικογένειες αγροτών θα έσμιγαν σε μια Κομμούνα όπου όλα θα ήταν κοινοτικά – και το φαγητό. Η αγροτική παραγωγή θα αναπτυσσόταν σε μαζική κλίμακα με τεράστια έργα άρδευσης και νέες μεθόδους καλλιέργειας.
Η βιομηχανία επίσης θα αναπτυσσόταν παράλληλα κυρίως με την εγκατάσταση μικρών χαλυβουργικών φούρνων. Οι χωρικοί θα έκαιγαν ακόμα και τις πόρτες των σπιτιών και αποθηκών τους και θα έλιωναν ακόμα και τα μεταλλικά εργαλεία και σκεύη τους για να παράγουν ατσάλι!
Ο στόχος ήταν να καταργηθεί η διαφορά αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής και να υπάρχει αυτάρκεια σε όλες τις κομμούνες και το πλεόνασμα αγροτικών προϊόντων να τροφοδοτεί πόλεις και βιομηχανικά κέντρα. (Ήταν όμοιο όραμα με τις αγροπόλεις του Χρουστσόφ στην ΕΣΣΔ).
3. Στην αρχή όλα πήγαιναν θαυμάσια και οι στόχοι παραγωγής ανέβαιναν. Το 1958 είχαν 375 εκμ τόνους σιτηρών, σχεδόν διπλάσια παραγωγή του 1957 που ήταν 197 εκμ τόνοι.
Ο αρχικός στόχος ήταν η Κίνα να ξεπεράσει τη Βρετανία σε 15 χρόνια, μα τώρα φαινόταν πως θα την ξεπερνούσαν σε δύο! Έτσι αφενός όλες οι αποθηκεύσεις καταναλώθηκαν σε πανδαισίες κοινοτικών γευμάτων. Συγχρόνως εργαζόμενοι από παραγωγικές επαρχίες μετακινούνταν σε λιγότερο αποδοτικές. Όπως έγινε στη Henan από όπου μετακινήθηκαν 200.000 εργάτες. (βλ. σ140-154, Jean-Luc Domenah 1992 Chine L’ archipel oublié, Fayard, Παρίσι).
Νέο σύνθημα σαλπίστηκε από τα κρατικά ΜΜΕ (που θυμίζει ναζισμό): “Η ανθρώπινη θέληση καθυποτάσσει τα πάντα!” Και σαν τους Ναζί τα πρώτα χρόνια των επιτυχιών του Χίτλερ, ο Μάο και οι φανατικοί σύντροφοι νόμιζαν πως θα συνεχίζονταν οι σούπερ παραγωγές τους και όλα τα εγχειρήματά τους θα πετύχαιναν, αφού ήταν παντοδύναμοι, οπλισμένοι με την αλάνθαστη γνώση του επιστημονικού σοσιαλισμού!
4. Σύντομα θα αντιμετώπιζαν την πικρή αλήθεια.
Νόμιζαν πως έχοντας υιοθετήσει τις ανοησίες του παρανοϊκού σοβιετικού πανεπιστημιακού Trofim Lysenko, που είχε απορρίψει τις δοκιμασμένες αρχές της δυτικής γενετικής μα που είχε την εύνοια του Στάλιν, θα είχαν απαράμιλλη αγροτική παραγωγή. Ο ίδιος ο Μάο εξήγγειλε πως “Σε μεγαλύτερη πυκνότητα και συντροφικότητα, τα σιτηρά αυξάνονται γρήγορα διότι οι σπόροι είναι τότε πιο ευτυχισμένοι μαζί”. (Κι εδώ η ανυπόστατη αντίληψη σοσιαλιστικής συντροφικότητας!)
Και οι τοπικοί κομματικοί άρχοντες είχαν αρχίσει να “μαγειρεύουν” τις στατιστικές ώστε να δείχνουν θαυμαστές ποσότητες. Ενώ η εντατικότητα των καλλιεργειών, ειδικά σιτηρών και αραβόσιτου σε γειτνίαση, ήταν ολέθρια, καθώς πολλά φυτά ξεραίνονταν και το χώμα αφυδατωνόταν κι έμενε με πιο πολύ αλάτι!
Παρά το νέο σύνθημα πως “Η Κίνα προοδεύει με τα δύο της πόδια”, η αγροτική παραγωγή ξέπεσε, κι έπεσε πείνα! (Εξαιρετική η μελέτη του J. Becker 1996: Hungry Ghosts…., John Murrray, Λονδίνο).
5. Στην αρχή μερικές δεκάδες χιλιάδες πέθαναν, μετά, μερικά εκατομμύρια που, μετά, έγιναν πάρα πολλά. Οι εκτιμήσεις για τη Χενάν και μόνο κυμαίνονται από 2 ως 8 εκμ.
Εκεί το 1957 η παραγωγή ήταν 48 εκμ τόνοι δημητριακών. Το 1959 έφθασε, υποτίθεται, τους 67 εκμ τόνους μα το 1960 έπεσε στους 51 εκμ τόνους. Και η πτώση φάνηκε ξαφνικά και τρομακτικά παντού.
Στην επαρχία Fengyang (Anhui) που εθεωρείτο πρότυπο το 1958 η παραγωγή ήταν 178.000 τόνοι επίσημα: στην πραγματικότητα ήταν μόλις 89.000! Το 1959 δηλωνόταν ως 199.000 τόνοι ενώ στην πραγματικότητα ήταν μόλις 54.000!
Και τότε, με την άψογη ψευδολογία και καταπληκτική κυνικότητα των κομμουνιστών παντού, ξαμολήθηκε νέο σύνθημα στην κρατική Ημερησία του Λαού (κάτι σαν την Εφημ. Συντακτών των τσιπριστών): “Να ζούμε λιτά σε μια χρονιά αφθονίας”!
Ο μέγας Τιμονιέρης αρνήθηκε πεισματικά να αναιρέσει την ολέθρια πολιτική του που θανάτωσε 30 με 45 εκμ Κινέζων εκείνα τα χρόνια του παρανοϊκού παροξυσμού του. Απεναντίας φυλάκισε κι εξόντωσε με εκδικητική μανία όσους επέκριναν αυτή την πολιτική – σαν τον Στρατάρχη Pong Dehuai υπουργό Άμυνας που πέθανε στη φυλακή το 1974.
Θα επανέλθω.
