Η άνοδος του Στάλιν άρχισε από νωρίς ενώ ο Λένιν ήταν ακόμα εν ζωή. Ο ίδιος ο Λένιν τον είχε διορίσει (4/4/1922) Γενικό Γραμματέα του Κόμματος και κατ’ επέκταση της Κεντρικής Επιτροπής , του Πολιτμπιρό και της κυβέρνησης! Η δύναμή του θα φαινόταν αργότερα, μετά το θάνατο του Λένιν (21/1/1924).
Μια πρώτη ένδειξη της βαθύτερης φιλοδοξίας του να γίνει ο διάδοχος φάνηκε καθαρά στο εγκώμιό του στην κηδεία του Λένιν, το οποίο ήταν γεμάτο συναισθηματισμό αφοσίωσης στον μεγάλο ηγέτη και δάσκαλο. Η δεύτερη ήταν η αποβολή ανεπιθύμητων από το Κόμμα και η είσοδος νέων. Η Τρίτη ήταν 6 διαλέξεις στο πανεπιστήμιο Σβερντλόφ “Τα θεμέλια του Λενινισμού”.
Στις αρχές 1921 το Κόμμα αριθμούσε 600.000 ή 700.000 μέλη. Αλλά τον Μάρτιο 1921 το 10ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ αποφάσισε την πρώτη δραστική εκκαθάριση ανεπιθύμητων που είχαν στρατολογηθεί στον ενθουσιασμό της πρώτης επαναστατικής περιόδου.
Στο τέλος έμειναν περίπου 350.000.
Μετά τον θάνατο του Λένιν έγινε νέα “στρατολόγηση Λένιν”, όπως ονομάστηκε. Αυτή επίσης ακολούθησε πρόσθετες εκκαθαρίσεις. Όλα έγιναν από τη Γραμματεία (υπό τον Στάλιν).
Τα κριτήρια τώρα ήταν αυστηρότερα και απαιτούνταν περισσότεροι εργαζόμενοι. Ο Λένιν θεωρούσε το Κόμμα περισσότερο ως μια ελίτ που θα οδηγούσε τους προλετάριους στον κομμουνισμό. Η Γενική Γραμματεία υπό τον Στάλιν ήθελε ένα μαζικότερο κόμμα προλετάριων. Και μάλιστα μελών που θα αποδέχονταν αποκλίσεις από αποφάσεις πολιτικής του Κόμματος (δηλ του Πολιτμπιρό ή της ΚΕ ή του Συνεδρίου).
Μετά την εξέγερση ναυτικών στην Κρονστάνδη λίγο πριν το 10ο Συνέδριο και τις άγριες διαφωνίες και συγκρούσεις στο θέμα της Νέας Οικονομικής Πολιτικής (να επιτρέπεται ιδιωτική καλλιέργεια στους αγρότες και διάθεση προϊόντων στην αγορά), το Συνέδριο αποφάσισε να επιβάλει αυτή την πολιτική: τα μέλη θα στήριζαν την όποια απόφαση και θα αποδέχονταν αυτή την πειθαρχία.
Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς πως, θεληματικά ή άθελα, είχε προετοιμαστεί η συνθήκη για υπακοή στον απόλυτο άρχοντα – που διοικούσε το Πολιτμπιρό, που διοικούσε την Κεντρική Επιτροπή, που διοικούσε το Κόμμα, που διοικούσε όλη τη χώρα.
Αυτή η κατάσταση καθιερώθηκε μετά το 10ο Συνέδριο (Μάρτιος 1921) και ο Στάλιν από τη θέση του ως Γενικός Γραμματέας θα την εκμεταλλευόταν στο έπακρο καθώς η Γραμματεία διόριζε και απέλυε. Η στρατολόγηση εργατών για ένα μαζικό κόμμα ήταν μια σκόπιμη πράξη του Στάλιν την οποία προώθησε κατά βούληση από τη θέση του ως ΓΓ.
Την ίδια περίοδο με τη “στρατολόγηση Λένιν ” έδωσε και τις 6 διαλέξεις για τα θεμέλια του Λενινισμού που δημοσιεύθηκαν στην Πράβντα. Δεν είπε κάτι αξιόλογο μα δημιούργησε την κουλτούρα “Λενινισμού” κι έθεσε τα θεμέλια προσωπολατρείας του Λένιν – που αργότερα θα γινόταν και του Στάλιν!
Υπήρχε όμως πολύς δρόμος ακόμα για την απόλυτη εξουσία που απολάμβανε ο Λένιν και τώρα προσπαθούσε φανερά να έχει ο Ζινόβιεφ, ένας από τους πιο αγαπητούς του Λένιν. Άλλοι ήταν ο Τρότσκι, ο Μπουχάριν, ο Καμένεφ και ο ίδιος ο Στάλιν.
Παρά το κάπως απογοητευτικό παρελθόν του (γιος μέθυσου, με ανολοκλήρωτη, λιγοστή μόρφωση σε σχολείο για ιερωμένους, ληστής τραπεζών στη Γεωργία, αφοσιωμένος στον Λένιν μα σχεδόν ανύπαρκτος τους πρώτους μήνες της Επανάστασης), ο Στάλιν ήξερε τι ήθελε κι ήταν άκαμπτος, μεθοδικός κι ανελέητος στις επιδιώξεις του.
Το πρώτο πράγμα που έπρεπε να ξεπεράσει ήταν η Διαθήκη του Λένιν στην οποία ο Στάλιν δεχόταν αρκετή επίκριση ως τραχύς τραμπούκος που είχε προσβάλει την Κρούπσκαγια, τη γυναίκα του ηγέτη. Στην πραγματικότητα όλοι οι “κολλητοί” του Λένιν δέχονταν ένα μερίδιο επίκρισης και ίσως, αν υπήρχε κάποιος που ξεχώριζε στα μάτια του, αυτός θα ονομαζόταν. Προφανώς ο άρρωστος ηγέτης δεν έβλεπε κανέναν. Έτσι, τα επικριτικά σχόλια και οι επιφυλάξεις του δεν είχαν ιδιαίτερη αξία – όπως φάνηκε στη συνέχεια.
Παραμονές του 13ου Συνεδρίου (22/5/1924), ο Καμένεφ, που προήδρευε σε συνάντηση των πρωτοκλασάτων στελεχών, διάβασε τη Διαθήκη.
Ο Ζινόβιεφ πήρε μετά τον λόγο. Αφού λιβάνισε όπως έπρεπε τον μακαρίτη καθοδηγητή, τελείωσε λέγοντας πως ο Λένιν αποδείχθηκε λανθασμένος στις επιφυλάξεις που εξέφρασε για τον Στάλιν και δεν υπήρχε κανένας λόγος να απομακρύνουν τον σύντροφο από το πόστο του. Ο Καμένεφ στήριξε την άποψη του Ζινόβιεφ και κανείς άλλος δεν είπε τίποτα. Ο Τρότσκι, που μόλις είχε γυρίσει από τον Καύκασο, καθόταν σιωπηλός. Αν γνώριζαν τι ακριβώς θα ακολουθούσε, ίσως να μην έμενε σιωπηλός ο Τρότσκι και οι άλλοι θα έδιωχναν τον Στάλιν.
Διότι στο επόμενο στάδιο οι πιο σημαντικοί πρωτοκλασάτοι (Ζινόβιεφ, Καμένεφ, Μπουχάριν και Στάλιν) θα ένωναν τις δυνάμεις τους μαζί με μερικούς άλλους που δεν χώνευαν τον αλαζονικό Τρότσκι, αναδιοργανωτή του Κόκκινου Στρατού και νικητή του εμφυλίου, για να τον εξουδετερώσουν πλήρως.
Αργότερα, όπως θα δούμε, ο Στάλιν αποδείχθηκε πιο πονηρός και τους εκτέλεσε όλους!
