Ο όρος ναυσιπλοΐα (αγγλ. Navigation) (ναυς+πλους) μας εξηγεί το Wikipedia, χρησιμοποιείται στον ναυτικό και ναυτιλιακό χώρο συνήθως με τρεις έννοιες:
1. Ως Επιστήμη – Τεχνική: Με την έννοια ότι ναυσιπλοΐα είναι η επιστήμη και εκείνη η τεχνική με τις οποίες επιτυγχάνεται η ασφαλής διακυβέρνηση του πλοίου.
2. Ως Πραγματοποίηση πλόων: Με την έννοια αυτή η ναυσιπλοΐα είναι ταυτόσημη με την θαλασσοπλοΐα ή θαλασσοπορία.
3. Ως Κατηγορία πλόων: Τέλος με αυτήν την έννοια η ναυσιπλοΐα αφορά κάποια κατηγορία πλόων που συνδέονται με κοινά γνωρίσματα κυρίως του θαλάσσιου χώρου που πραγματοποιείται.
Η Ναυτιλία αποτελεί ένα αναπόσπαστο στοιχείο των ειρηνικών διεθνών εμπορικών συναλλαγών της ανθρωπότητας. Πλοία διαφόρων τύπων, μεταφέρουν ανθρώπους, ξηρά και υγρά φορτία συσκευασμένα ή μη, καθώς επίσης οχήματα, ζώα και όλων των ειδών τα εμπορεύματα σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης.
Από αρχαιοτάτων χρόνων οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν πλοία για τις μεταφορές προϊόντων τους. Στην αρχαιότητα, η Ελλάδα υπήρξε κομβικό σημείο όσο αφορά το εμπόριο μεταξύ των Ευρωπαϊκών λαών και των λαών της Μέσης Ανατολής, της Άπω Ανατολής και της Αφρικής.
Ιδιαίτερη ακμάζουσα ναυτιλία παρατηρείται ανέκαθεν στην Αθήνα της κλασικής περιόδου όπου είναι ιστορικώς γνωστό ότι υπήρχε μια πολύ ισχυρή πολεμική αλλά και εμπορική ναυτιλία.
Λέγεται ότι τα έξοδα μεταφοράς μεταξύ Ευρώπης και Ασίας μειώθηκαν κατά δύο τρίτα τον 18ο αιώνα, καθώς οι τεχνικές βελτιώσεις επέτρεψαν στα πλοία να κάνουν συχνότερα ταξίδια.
Εδώ έχουμε μια ενδιαφέρουσα ανάλυση της θαλάσσιας κυκλοφορίας για την περίοδο 1700-1850, με βάση τα στοιχεία από τα ημερολόγια πλοίου.
Στο πάνω μέρος, με πράσινο: ακτοπλοϊκά δρομολόγια διαφόρων εθνικοτήτων.
Στις επόμενες σειρές: οι εθνικότητες εμφανίζονται μεμονωμένα.
Το κόκκινο είναι για τα Βρετανικά πλοία, το κίτρινο για τα Ισπανικά, το λευκό για τα Γαλλικά και το πορτοκαλί για τα Ολλανδικά.
Τα Βρετανικά και τα Ολλανδικά ανταγωνίζονταν τα μεν τα δε ως προς τον όγκο αλλά και ως προς τη γεωγραφική εξάπλωση – έπλεαν εξίσου στον Ατλαντικό και τον Ινδικό Ωκεανό.
Τα Ισπανικά έμεναν κυρίως στον Ατλαντικό, περνώντας στις αποικίες τους στην Αμερική.
Τα Γαλλικά περιορίστηκαν στον Βόρειο Ατλαντικό, κατευθυνόμενοι κυρίως προς την Καραϊβική.
Η βρετανική ηγεμονία στον Ινδικό Ωκεανό, με την αντικατάσταση των μεγάλων πλοίων με μικρότερα, που κόστιζαν λιγότερο στην κατασκευή και απαιτούσαν λιγότερους άνδρες ανά τόνο μπόρεσε να μειώσει σημαντικά το κόστος των μεταφορών και κατ’ επέκταση των προϊόντων που περνούσαν από την Ανατολή στη Δύση. Αυτές οι αλλαγές ήταν σημαντικές στη μείωση των διηπειρωτικών διαφορών τιμών κατά τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα.
Η Βρετανική Αυτοκρατορία, όπου ο ήλιος δεν έδυε ποτέ, εδραιώθηκε χάρη κυρίως στο εμπορικό δαιμόνιο των Βρετανών και την ισχυρή ναυσιπλοϊα τους. Ο Ναπολέων τους είχε αποκαλέσει «ένα έθνος καταστηματαρχών»!
