Ο Ādiśaṅkara είναι ο πρώτος Śaṅkarācārya (προφέρεται shankaraachaarya), ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της Ινδίας, ο οποίος ίδρυσε τα 4 κέντρα (τώρα είναι πέντε) του Sanātana Dharma ή του φιλοσοφικού συστήματος Vedānta που είναι η καρδιά της Βεδικής Παράδοσης και του Ινδουισμού. Επανάφερε το ζωντανό πνεύμα της Βεδικής Παράδοσης εκεί όπου η φιλοσοφία ήταν κατακερματισμένη σε αντιμαχόμενες σχολές και η θρησκεία είχε περιέλθει σε μηχανική τελετουργία ενώ ήκμαζε ο Βουδισμός και πολλές αιρέσεις.
Μερικοί τον τοποθετούν γύρω στο 750-820 κε παίρνοντας ως αφετηρία τους μια ύστερη και αμφίβολη πηγή του Κέντρου Shringeri (νότος). Μια άλλη πηγή τον τοποθετεί γύρω στο 500 πκε. Αυτή επίσης είναι στον νότο, το κέντρο Kāñcī Kamakoti και λέει πως ο Shankara του 8ου αιώνα ήταν ένας άλλος μα με ίδιο όνομα. Εγώ συμφωνώ με τη δεύτερη άποψη.
Δεν υπάρχουν αρχαίες αξιόπιστες μαρτυρίες για τα ντιμπέιτ με το οποία ο Πρώτος Σάνκαρα κατανίκησε τους Βουδιστές δασκάλους δείχνοντας πως η φιλοσοφία Vedānta και μάλιστα η σχολή Μονισμού advaita είναι πολύ ανώτερη της Βουδιστικής φιλοσοφίας. Όλες οι μαρτυρίες είναι πολύ μεταγενέστερες. Μερικοί λόγιοι δεν δέχονται πως υπήρξαν ντιμπέιτ, παρότι είναι γεγονός πως όλες οι βιογραφίες του Σάνκαρα το αναφέρουν και όντως ο Βουδισμός έφυγε από την Ινδία μεταναστεύοντας στο Θιβέτ, στη Κίνα, στην Ιαπωνία και Κορέα (όπου διατηρείται ζωντανός στη Νότια χώρα).
Στον 3ο αίώνα πκε ο βασιλιάς Ashoka της δυναστείας των Maurya επανάφερε τον Βουδισμό δια πυρός και σιδήρου και τον καθιέρωσε ως επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας του. Μα ο Ινδουισμός δεν ξεχάστηκε παρά τις διώξεις του βασιλιά. Όταν αυτός πέθανε (232 πκε), σε λίγα χρόνια ο Pushyamitra Sunga επανάφερε τον Ινδουισμό ως θρησκεία της χώρας και ο Βουδισμός δεν μπόρεσε να επανακάμψει στην Ινδία (ως τον 20ο αιώνα κε οπότε η Ινδία δέχτηκε τους βουδιστές πρόσφυγες από το Θιβέτ).
Λέγεται πως σε ένα ντιμπέιτ ο Σάνκαρα νίκησε τον βουδιστή αντίπαλο που πρέσβευε την ανυπαρξία μόνιμου εαυτού (ātman) στον άνθρωπο καταδείχνοντας το αντίθετο. Στην πραγματικότητα η Βουδιστική θεώρηση διδάσκει, όπως και η Βεδαντική, πως υπάρχει στη δημιουργία συνεχής κίνηση και αλλαγή: όλα είναι παροδικά ακόμα και η φλόγα του κεριού που φαίνεται συνεχής. Μα ο Σάνκαρα υπέδειξε πως όλες οι αλλαγές στην ανθρώπινη μορφή την ίδια και σε όλα τα περιστατικά της ενσωμάτωσης παρατηρούνται και ο παρατηρητής είναι ίδιος από τη γέννηση ως τον θάνατο. Όχι μόνο έχει το αίσθημα συνεχούς ύπαρξης μα θυμάται πολλά από αυτά που έχει παρατηρήσει. Αν εκείνος δεν είναι μόνιμος πώς θεάται και θυμάται τις αλλαγές; Διότι αν ο ίδιος άλλαζε, δεν θα είχε το αίσθημα συνέχειας και δεν θα θυμόταν τις πρότερες αλλαγές.
Σε άλλο ντιμπέιτ κατέδειξε πως τρεις βασικές απόψεις της βουδιστικής φιλοσοφίας δεν είναι ορθές.
Ο Βουδισμός λέει πως δεν υπάρχει ο ātman ή Jīva, ο εαυτός του ανθρώπου, που μετενσαρκώνεται – υπάρχει μόνο το κάρμα: αυτή η άποψη λέγεται anātma. Μετά είναι η βασική κατάσταση της ζωής, η δυστυχία duḥkha. Τρίτη είναι η απουσία της mokṣa λύτρωσης: με τον θάνατο – μόνο διάλυση στο Κενό (śunyatā) που λέγεται nirvāṇa (σβύσιμο).
Ο Σάνκαρα κατέδειξε, όπως είδαμε πως υπάρχει ο Εαυτός ως μόνιμος, αμετάβλητος παρατηρητής. Για τη δεύτερη άποψη έδειξε πως η δυστυχία είναι μια νοητική κατάσταση στην οποία αφηνόμαστε λόγω άγνοιας, διότι υπάρχει κι ευτυχία και μόλις ησυχάσει ο νους η ευτυχία γίνεται μακαριότητα. Αυτήν αναζητούν οι ερευνητές οπαδοί. Και η λύτρωση είναι λύτρωση από την άγνοια και τη δυστυχία. Το δε κενό μοιάζει με κενό μα είναι γεμάτο με την παρουσία του αθέατου και απερινόητου Īśvara δημιουργού και επόπτη του σύμπαντος. Αργότερα και ο μεγάλος βουδιστής δάσκαλος Nagārjuna (γύρω στο200 κε), ιδρυτής της σχολής Madhyamaka του κλάδου Mahāyana, πρέσβευε πως το Κενό δεν ήταν απόλυτο κενό μα κάποια Ύπαρξη, Πρωτουσία.
Μερικοί λένε πως ο Βουδισμός εξαφανίστηκε από την Ινδία λόγω παρακμής.
Ο Σάνκαρα νίκησε άλλους φιλόσοφους Ινδουιστές όπως ο Kumārila Bhaṭṭa ο οποίος νίκησε Βουδιστές αντιπάλους. Έτσι, κατ’ επέκταση, ο Σάνκαρα νίκησε τους Βουδιστές. Ο Bhaṭṭa ανήκε στη σχολή Mīmāṃsā που υποστήριζε την ανάγκη για τελετουργίες και για τη λατρεία του Θεού ώστε να πάει κάποιος στον παράδεισο. (Μερικοί λένε πως ο Σάνκαρα δεν νίκησε σε ντιμπέιτ τον Κουμάριλα μα τον μεγάλο μαθητή του Maṇḍana Miśra.)
Έτσι ο Σάνκαρα αναζωπύρωσε την αρχαία Βεδική Παράδοση που έχει ως βασική της αρχή την ενότητα διδάσκοντας πως ο Εαυτός του ανθρώπου ātman είναι ίδιος με τον Εαυτό του Σύμπαντος brahman.
