Τα αφηγήματα στην Παλαιά Διαθήκη από τον Κήπο της Εδέμ (Γένεσις) ως και τους Εβραίους στην Αίγυπτο με τον Μωυσή, τις 10 μεγάλες πληγές, τη διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας κλπ. (Έξοδος) δεν τεκμηριώνονται από πηγές, ιστορικά κείμενα, έξω από τη Βίβλο. Κι επειδή το μυθολογικό στοιχείο είναι τόσο έντονο, κι επειδή υπάρχουν τόσες ασυμφωνίες και αντιφάσεις, στα βιβλικά αυτά κείμενα, η αξιοπιστία τους αμφισβητείται σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Όλοι οι χριστιανοί θεολόγοι, φυσικά, και πολλοί ιστορικοί αποδέχονται το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης. Μα οι αμερόληπτοι μελετητές εδώ και πολλές δεκαετίες αμφισβητούν την ιστορικότητα της Βίβλου.
Γνωρίζουμε πολύ καλά μετά από εμβριθείς αρχαιολογικές, ιστορικές και γλωσσολογικές μελέτες, πως δεν υπήρξε κανένας Κήπος της Εδέμ στους ποταμούς Τίγρης και Ευφράτης, τα δε Μεσοποταμιακά κείμενα δεν αναφέρουν κανέναν τέτοιο παράδεισο ή το ζευγάρι Αδάμ και Εύα και τα παιδιά τους. Και αυτά είναι πολύ παλαιότερα των Εβραϊκών κειμένων στη Βίβλο!
Τα Αιγυπτιακά (ή άλλα) κείμενα, επίσης, δεν αναφέρουν τίποτα για τους Ισραηλίτες στην Αίγυπτο για την εισβολή ακριδών ή το αιμάτωμα των νερών του Νείλου και την έξοδο των Ισραηλιτών υπό την ηγεσία του Μωυσή. Mια ομάδα ξένων “Ισραήλ” μόνο αναφέρεται σε μια στήλη καθώς οι Αιγύπτιοι (υπό τον Φαραώ Μέρνεπταχ 1213-1203 ΠΚΕ) κατέπνιξαν μια εξέγερση στη γη Χαναάν (το σημερινό νότιο Ισραήλ). (Μα και η “Ισραήλ” δεν είναι απόλυτα αποδεκτή!)
Οι Χαναναίοι της Βίβλου (Γένεσις 12.6) και Ισραηλίτες ήταν μάλλον μια και ίδια φυλή ανθρώπων. Οι Χαναναίοι ζούσαν στα παράκτια εύκρατα εδάφη, δυτικά του Ιορδάνη, ενώ ομάδες από αυτούς αργότερα μετακινήθηκαν στα πιο άνυδρα υψώματα, ανατολικά του ποταμού φτιάχνοντας νέες κοινότητες. Αυτά λένε τουλάχιστον οι αρχαιολόγοι, γλωσσολόγοι που διαπίστωσαν τη συγγένεια μεταξύ των σχετικών γλωσσών και ιστορικοί γενικά.
Υπήρξαν οι Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ, Ιωσήφ κλπ., πατριάρχες;
Μπορεί να υπήρξαν ως ιστορικά πρόσωπα μα είναι παντελώς άγνωστοι έξω από τη Βίβλο. Είναι μάλλον θρύλοι.
Ο Elliot Robin γράφει στο Understanding the Hebrew Bible 2006, Ktav Publishes: “Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα κατά πόσο οι πατριάρχες στη Βίβλο υπήρξαν ή ήταν απλώς θρύλοι θεμελιωτών πατέρων. Δεν έχει βρεθεί καμία τεκμηρίωση έξω από τη Βίβλο.”
Μετά είναι η μελέτη της εξειδικευμένης Francesca Stavrakopoulou – King Manesseh & Child Sacrifice 2007, OUP, Οξφόρδη.
Η καθηγήτρια Βιβλικών Σπουδών στο πανεπιστήμιο Exeter γράφει: “Η παρατηρήσιμη Ιστορική αξιοπιστία της Εβραϊκής Βίβλου παραμένει σε ρευστότητα…Δεν υπάρχει συμφωνία (consensus) όσον αφορά τον βαθμό αξιόπιστης ιστορικής πληροφόρησης για τους λαούς, τα συμβάντα και τις πρακτικές που η Βίβλος περιγράφει. Και δεν φαίνεται πως θα υπάρξει…Υπάρχει μια πιθανότητα τα Βιβλικά κείμενα να αποκαλύψουν άθελά τους αναλαμπές της ιστορικής πραγματικότητας που επιχειρούν να απεικονίσουν μέσω των ιδεολογικών αφηγήσεών τους”.
Άλλη αξιόλογη δημοσίευση είναι του αρχαιολόγου J.N. Tubb, Caananites, 1998-9 πανεπιστήμιο Oklahoma Press. Υπάρχουν πολλές άλλες.
