1. Αν οι αναγνώστες έχουν σχηματίσει την εντύπωση πως θεωρώ τους κομμουνιστές ή αναρχοαριστερούς κάθε απόχρωσης βλάκες, έχουν δίκιο.
Πάρτε τον τίτλο του Θανάση Χατζή Η Νικηφόρα Επανάσταση που Χάθηκε. Πώς ήταν «νικηφόρα» η επανάσταση αφού χάθηκε; Μετά, πώς ο αντιστασιακός αγώνας, που όντως ήταν «νικηφόρος» κατά Γερμανών, λέγεται «επανάσταση»;
Η πλατιά, σχεδόν παλλαϊκή αντίσταση κατά των κατακτητών δεν χάθηκε. Η ταξική επανάσταση των κουκουέδων που προκάλεσε τρόμο στους εθνικόφρονες και την εξάπλωση των ταγματασφαλιτών όχι απλώς «χάθηκε» μα συντρίφτηκε χάρη στην ανικανότητα των ηγετών τους και την ατσάλινη αποφασιστικότητα του Τσόρτσιλ.
Αν αυτοί που αιματοκύλισαν τη χώρα είχαν κουκούτσι μυαλό, και οι μεταγενέστεροι ψυχοπαθείς κληρονόμοι τους όπως οι πασοκάριοι και τσιπριστές είχαν ελάχιστη εθνική συνείδηση, θα έπαιρναν μαθήματα από ηγέτες με λίγη διορατικότητα όπως οι Τολιάτι, Παγιέτα, Μπερλίνγκουέρ και άλλοι, που διακήρυτταν εμφατικά πως το δυτικό «αστικό» σύστημα είναι λιγότερο δεσμευτικό για εξελίξεις από το σοβιετικό του Στάλιν.
2. Αλλά και ο ΘΧ έχει την ειλικρίνεια του αμερόληπτου ιστορικού για ορισμένα θέματα. Στον 2ο τόμο, σελίδες 194-6, ο ΘΧ παρουσιάζει τον Δ. Γληνό, άλλη κολόνα του κομμουνισμού, να προσπαθεί να προσελκύσει τον Θεμιστοκλή Σοφούλη σε συμφωνία με το ΕΑΜ και το ΚΚΕ. Ήταν Σεπτέμβριος 1943 οπότε η Ιταλία είχε παραδοθεί άνευ όρων στους συμμάχους. Γράφει, λοιπόν, ο ΘΧ: «Ο Γληνός είχε μεταμορφωθεί σε σκληρό αδιάλλακτο κατήγορο [των αστικών κομμάτων]. Μιλούσε ωμά και από θέση ισχύος. Σε μια στιγμή ήταν και απειλητικός. Χαρακτήρισε την στάση των ηγετών των αστικών κομμάτων αντεθνική, που αντικειμενικά εξυπηρετούσε τους κατακτητές. Και πρόσθεσε πως το ΚΚΕ και το ΕΑΜ έδειξαν μεγάλη ανοχή και μεγαλοψυχία, που δεν τους κατάγγειλαν ανοικτά σαν υπεύθυνους για την διάσπαση …του έθνους …
Ο Σοφούλης [ρώτησε]: Αυτά … είναι απόψεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜ; [Ο Γληνός είπε:] «Είναι παράλειψή μου που δεν σας ενημέρωσα στην αρχή … Δεν είμαι … φορέας των απόψεων του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Προσφέρθηκα να μεσολαβήσω».
Ψέματα βέβαια. Ο Γληνός ήταν φορέας των εαμικών απόψεων. Αλλά δεν το είπε στην αρχή και όταν ο Σοφούλης, πονηρή πολιτική αλεπού, το κατάλαβε, ο Γλυνός το αρνήθηκε, παρότι είχε εκτοξεύσει απειλές όχι και τόσο συγκαλυμμένες, για να προσχωρήσει ο γηραιός πολιτικός στο ΕΑΜ!
3. Ο ΘΧ δεν πολυσυμπαθεί τον Γιάννη Ιωαννίδη β’ γραμματέα, Οργανωτικό του ΚΚΕ. Μετά την συνάντηση Γληνού-Σοφούλη και τις φήμες που διαδόθηκαν για τις απειλές, αρκετοί μετριοπαθείς του Κέντρου ταράχτηκαν. Ένας από αυτούς ήταν ο Σβώλος, που μη βρίσκοντας τον Σιάντο, Πρώτο Γραμματέα, μίλησε με τον Ιωαννίδη. Οι απόψεις του Σβώλου έγιναν δεκτές από τον Ιωαννίδη: «Θα έπρεπε να γίνουν εκκλήσεις», έλεγε, «για εθνική ενότητα ενάντια στη βία και τη συκοφαντία των κατακτητών και των Δεξιών, δείχνοντας μετριοπάθεια». Ο Γ.Ι. έπεισε μάλιστα και τον Ζεύγο που αρχικά ήταν και αυτός αδιάλλακτος (ΘΧ 2ος τόμος, σ. 197-98).
Ο ίδιος ο ΓΙ στις Αναμνήσεις (σ.215) γράφει: «Εγώ θα έλεγα να κάνουμε ενότητα από το βασιλιά μέχρι το Ζεύγο. Και έλεγα μέχρι το Ζεύγο και … το βασιλιά, γιατί ο Ζεύγος ήταν αδιάλλακτος και ο βασιλιάς … αδιάλλακτος … ενότητα με όλον τον κόσμο. Πατριωτική. Αυτό χρειαζόταν … μόνο πάνω στην πολιτική της εθνικής ενότητας εμείς κατορθώσαμε να τραβήξουμε τον κόσμο … [Δεν] είχε γίνει σοσιαλιστής [ο κόσμος], ούτε πίστευε στην Λαϊκή Δημοκρατία».
4. Πολύ απλά και ξεκάθαρα ο Ιωαννίδης διαλύει τις αυταπάτες των κομμουνιστών πως ο λαός που έτρεχε στο ΕΑΜ στήριζε τις σαχλαμάρες του σοσιαλισμού. Μετά, ας μην έδινε τόσες αυξήσεις κι επιδόματα ο μέγας Αείμνηστος στη δεκαετία 1980 και θα έβλεπε που θα κατέληγε το κραταιό κόμμα της Πασοκαρίας του. Ακριβώς όπως γίνεται με τους τσιπριστές στις μέρες μας που έχασαν πάνω από τους μισούς υποστηρικτές τους – τους οποίους τράβηξαν με δωροδοκίες και χάρη στην αδιανόητη αδεξιότητα της Δεξιάς.
Ο Ιωαννίδης είχε καταλάβει επίσης πως οι Σοβιετικοί δεν στήριζαν ούτε την επαναστατική, ταξική πάλη (1941 – 44) ούτε την ένοπλη εξέγερση για την εξουσία στα Δεκεμβριανά (Αναμνήσεις σ. 244-5, 250, 257, 488 κλπ).
Και όμως, όπως υπαινίσσεται ο ΘΧ, ο ΓΙ δεν έκανε τίποτα να σταματήσει τη διάλυση των εθνικών αντιστασιακών (= αντιδραστικών, γερμανοτσολιάδων, προδοτών του λαού κατά το ΚΚΕ) και την εκτέλεση των αξιωματικών του ΕΚΚΑ και τη δολοφονία του Ψαρρού του ίδιου. Διότι και αυτός λαοπλάνος ήταν.
5. Άλλο σημείο αντικειμενικότητας του ΘΧ είναι η απόδοση του ρεαλισμού του Ηλία Τσιριμώκοι, μετά την πρώτη προσπάθεια για εθνική ενότητα (Σεπτ. 1943).
«Ο Τσιριμώκος, έβλεπε τον ρόλο του Τσόρτσιλ και της Βρετανικής πολιτικής αρνητικά, κυρίως στη σκανδαλώδη υποστήριξη του βασιλιά, και θεωρούσε πως θα ήταν δυνατό να αμβλυνθεί η αντίθεση των Άγγλων, εάν το ΕΑΜ γινόταν μετριοπαθέστερο …»
Δυστυχώς, όπως ξέρουμε, το ΚΚΕ δεν έγινε ηπιότερο: είχε απαιτήσεις πομπώδεις θέλοντας την εξουσία και γρήγορα. Μόνο όταν συντρίφτηκε στρατιωτικά συμβιβάστηκε.
