1. Παρά τα πάμπολλα δημοσιεύματα για την Αντίσταση από ιστορικούς ο κόσμος γενικά πιστεύει πως το ΕΑΜ και ο στρατός του ΕΛΑΣ ήταν η βασική αν όχι μόνη αντιστασιακή οργάνωση – με εξαίρεση μεμονωμένες πράξεις από άτομα ή μικρές ομάδες όπως η “Μπουμπουλίνα” της Λένας Καραγιάννη, που, ας πούμε, βοήθησαν Εβραίους, συμμάχους και αντιστασιακούς να μην πιαστούν από Γερμανούς κι έδιναν πληροφορίες σε συμμάχους και αντάρτες.
Είναι πολύ εύκολο να επαναλαμβάνουμε στερεοτυπικές, γενικόλογες και συνθηματολογικές διατυπώσεις, κυρίως αριστερής προέλευσης αλλά και από τη δεξιά παράταξη, για να επιβεβαιώσουμε την “αλήθεια” μας αγνοώντας ευλαβικά μια πιο αντικειμενική προσέγγιση στην ιστορική πραγματικότητα που ίσως αποβεί δυσάρεστη, επειδή είναι ανατρεπτική των βαθύρριζων αντιλήψεών μας.
2. Στο βιβλίο του Κούλογλου Μαρτυρίες για τον Εμφύλιο … γράφουν 25 κομμουνιστές και κανένας δεν αναφέρει άλλες αντιστασιακές οργανώσεις. Τελειώνεις με την εντύπωση πως μόνοι αυτοί, οι κομμουνιστές του ΕΑΜ και οι αντάρτες του βουνού (ΕΛΑΣ), έκαναν αντίσταση και όλοι τους πρόδωσαν: η Ελληνική κυβέρνηση στην Μέση Ανατολή, πολιτικοί των “αστικών” κομμάτων, οι Άγγλοι που τους ώθησαν στα Δεκεμβριανά και μετά στην τελευταία φάση του Εμφυλίου, ο “φιλόδοξος” και “μοναρχοφασίστας” Ζέρβας, ο ίδιος ο Ζαχαριάδης που προτίμησε την ένοπλη σύρραξη, η Σοβιετική Ένωση που ναι μεν ωθούσε αλλά δεν βοηθούσε πρακτικά. Οι ίδιοι παραδέχονται πως έκαναν λάθη, μα μόνο εκ των υστέρων, ενώ, γράφουν, γνώριζαν τότε τα λάθη!
Και η αντίσταση συγκεντρώνεται στο πρόσωπο του Άρη Βελουχιώτη.
3. Η αντίσταση κατά των Γερμανών ήταν πολύμορφη.
Δικαίως έμφαση δίνεται στις μεγάλες οργανώσεις όπως το ΕΑΜ αλλά δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η μικρή/μεγάλη προσφορά μικρών ομάδων και ατόμων που ποτέ δεν εντάχθηκαν στις μεγάλες οργανώσεις. Η Λέλα Καραγιάννη, μάνα επτά παιδιών, καλή χριστιανή και πατριώτισσα, ευθύς μετά την είσοδο των Γερμανών επιδόθηκε στην προστασία και φυγάδευση Άγγλων και αργότερα Εβραίων. Και μόνη της ίδρυσε την Μπουμπουλίνα με λιγοστά έμπιστα μέλη, μια από τις πρώτες ομάδες αντίστασης. Δούλεψε τόσο προσεκτικά και υπήρξε τέτοιο δέσιμο στην ομάδα της που, παρά την εντατική έρευνα των ναζί, δεν εντοπίστηκε παρά μόνο το 1944 λίγο πριν την απελευθέρωση.
4. Μετά ήταν ο ΕΔΕΣ (=Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) του Ζέρβα και Πυρομάγλου που ιδρύθηκε μερικές βδομάδες πριν το ΕΑΜ και σε μια εποχή αριθμούσε πάνω από 220.000 μέλη (σελ 322, Πυρομάγλου Εθνική Αντίστασις, 1975, Δωδώνη, Αθ). Υπήρξε και η Ε(θνική) και Κ(οινωνική) Α(πελευθέρωση) του Δ. Ψαρρού και του Γ. Κάρταλη. Υπήρξαν και άλλες οργανώσεις μικρότερης δύναμης και πολιτικής επιρροής τις οποίες διέλυσε βίαια ο ΕΛΑΣ με εντολή του ΚΚΕ.
Ο ΕΔΕΣ προσπάθησε, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Πυρομάγλου, να γίνει πολιτικά ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα αστικά κόμματα και το κομμουνιστικό ΕΑΜ. Η ΕΚΚΑ πάλι προσπάθησε να γίνει ένας τρίτος πόλος ανάμεσα στην ΕΔΕΣ και το ΕΑΜ.
Αργότερα οι αρχηγοί (ο Ψαρρός δολοφονήθηκε από το ΕΑΜ) διεκδικούσαν την αντίσταση ο καθένας για πάρτη του – ο Ζέρβας για τον ΕΔΕΣ και ο Βελουχιώτης για το ΕΑΜ. Μα αυτή η αντιπαλότης υπήρχε ευθύς εξαρχής κι έτσι ποτέ δεν κατόρθωσαν να συνενωθούν κατά του κοινού εχθρού.
Προφανώς ήταν διαφορετικοί χαρακτήρες με διαφορετικούς σκοπούς και προσωπική φιλοδοξία. Μόνο αντιστασιακοί σαν την Καραγιάννη είχαν αμιγώς πατριωτικό σκοπό και θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση.
5. Υπήρχε όμως και η αντίσταση της εξόριστης κυβέρνησης. Το ότι η χώρα σκλαβώθηκε από τους ναζί δεν σημαίνει πως η κυβέρνησή της έχασε την αυθεντία της για τους απανταχού Έλληνες πολίτες. Αυτό επίσης δεν αρέσει στους αριστερούς – κυρίως διότι ήθελαν δική τους λαοκρατική/δημοκρατική (=κομμουνιστική) κυβέρνηση.
Μα και μόνο με την ύπαρξή της η αδύναμη εξόριστη ελληνική κυβέρνηση έκανε αντίσταση καθώς αποτελούσε μια δύναμη που εξακολουθούσε να ενώνει τους Έλληνες υπηκόους στον πόλεμο κατά των Γερμανών σε πολλά μέρη.
Και φυσικά υπήρχαν πάμπολλοι Έλληνες και στο στράτευμα της Μέσης Ανατολής και αργότερα στην Ιταλία, μα και ανεξάρτητοι, που πολέμησαν ακούραστα ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα.
Αν πολλοί αριστεροί δεν εγκαταλείψουν την κοκεταρία τους και δεν αναγνωρίσουν τη συνεισφορά των άλλων, θα συνεχίσουν τον διχασμό που τόσο πολύ κόστισε και κοστίζει. Για τους εθελοτυφλούντες και φανατικούς του ΚΚΕ και του Σύριζα δεν λέω τίποτα, φυσικά.
