1. Είμαστε πολύ τυχερός λαός. Απολαμβάνουμε μια απαράμιλλη γραφειοκρατία, που προκαλεί κατάπληξη στους πλείστους ξένους.
Πριν από μερικές δεκαετίες, πολύ πριν την κρίση, επί ανανεωτικού Πασόκ όταν πλέον ο Αείμνηστος είχε αποδημήσει για καλά, δυο φίλοι από τη Βρετανία ήρθαν στην Ελλάδα για δουλειά. Ο ένας ήταν ανώτερο στέλεχος της ΔΕΗ στη Βρετανία και προσκλήθηκε για να βοηθήσει στην πιο αποτελεσματική οργάνωση της δικής μας ΔΕΗ. Ο άλλος ήρθε κάπως αργότερα για να στήσει ένα εργοστάσιο λάστιχων.
«Φρίκη!» μου είπε ο της ΔΕΗ καθώς δειπνούσαμε πριν φύγει μετά από οκτώ πολύπαθες μέρες. «Οι άνθρωποι αυτοί ούτε να αλλάξουν θέλουν ούτε φαίνεται να γνωρίζουν τη λέξη αποτελεσματικότητα».
«Φρίκη!» μου είπε και ο άλλος με τη φιλοδοξία του εργοστασίου. «Τι γρανάζια είναι αυτά; Αφού δε δεις τον υπουργό, περνάς από διπλανό δωμάτιο όπου προτείνεται κάποια προμήθεια. Ξεκάθαρα!». Εκείνος έφυγε σε 4 μέρες!
2. Ποιος δεν έχει επισκεφθεί κάποια δημόσια υπηρεσία με τον σχετικό του φάκελο παραμάσχαλα; Ή δεν έχει ταξιδέψει από γραφείο σε γραφείο και από όροφο σε όροφο – πάντα με τον φάκελο;
Πάντα αντίγραφο της ταυτότητας και συχνότατα το πιστοποιητικό γεννήσεως και κάποιο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης μέσα στον φάκελο. Και το εκπληκτικό: να πηγαίνεις με χαρτιά φορολογικής ενημερότητας στην ίδια την Εφορία ή με χαρτιά ασφαλιστικής ενημερότητας στο ασφαλιστικό ταμείο!
Γιατί άραγε να υπάρχει αυτή η δαιδαλώδης γραφειοκρατία;
Διότι, για να χρησιμοποιήσω τη μαρξιστική φράση, η άρχουσα τάξη θέλησε τότε, καθώς το κράτος οργανωνόταν και εδραιωνόταν στα μέσα του 19ου αιώνα, να υπάρχει αποτελεσματικότητα και ακρίβεια στις λειτουργίες του και να μην πελαγοδρομούν οι πολίτες σε χάος αταξίας.
3. Αυτή ήταν, είμαι βέβαιος, η πρόθεση και η φιλοσοφική θεωρία.
Μα τίποτα δε μένει αγνό και άσπιλο για πολύ στον πονηρό και μάταιο τούτο κόσμο. Έτσι και οι καλές προθέσεις και θεωρίες.
Πρώτα οι μάζες θεοποίησαν το κράτος. Ο κοσμάκης βλέποντας πως οι προσευχές και παρακλήσεις του δεν έπαιρναν ευνοϊκή (συνήθως καμιά) απάντηση από τον Κύριο του Σύμπαντος, αποφάσισε πως ήταν προσφορότερο να φιλά το χέρι του Υπουργού παρά του Επισκόπου. Διότι ο πρώτος ενίοτε απαντούσε πρακτικά κι ευνοϊκά ενώ ο δεύτερος παρηγορούσε με μεταθανάτια αμοιβή.
Μετά η ίδια η Δημόσια Διοίκηση αποφάσισε ραγδαία πως έπρεπε να διατρανωθεί η νέα της ταυτότητα και λειτουργία. Και έτσι γεννοβόλησε κανόνες επί κανόνων ώστε ο κοσμάκης να διευκολύνεται να αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα των Δημόσιων Υπηρεσιών.
4. Πρέπει όμως να αναγνωριστεί επίσης το στοιχείο του σαδομαζοχισμού που υποβόσκει όχι μόνο στο υποσυνείδητο μα και στο συνειδητό επίπεδο του μυαλού. Και οι γραφειοκράτες υπάλληλοι και ο λαός που εξυπηρετείται τόσο αξιοθαύμαστα από αυτούς είναι προφανώς ικανοποιημένοι.
Πολύ φυσικά γίνεται αντιληπτό πως η αξιολόγηση θα κατέστρεφε αυτόν τον αραχνένιο, πελατειακό ιστό. Γι αυτό απορρίπτεται σε όλους τους τομείς του Δημοσίου μετά βδελυγμίας.
Πρέπει επίσης να αναγνωριστεί πως συμβάλλει και η παραδοσιακή μάλλον παρά εγγενής βλακεία που βασιλεύει τόσο βιοδυναμικά στη νοοτροπία μας.
