Είναι πολύ αξιαγάπητα ζώα, γίγαντες της ζούγκλας, απρόσβλητο από οποιοδήποτε άλλο, – εκτός από τον άπληστο άνθρωπο. Γι’ αυτό επιδείχνουν και μια γαλήνια αδιαφορία για τους γύρω τους. Μα έχουν επίγνωση και μνήμη.
Γνωρίζουν κάθε μέλος της αγέλης τους (ίσαμε 30) και τα αναγνωρίζουν μέσω όρασης και όσφρησης. Θυμούνται και διακρίνουν ιδιαίτερα σήματα κινδύνου σε διάφορες τοποθεσίες ή πλάσματα μετά από πολλά έτη. Υπάρχει μια περίπτωση ελεφάντων που ανήκαν σε ένα τσίρκο μα χώρισαν κι έτυχε να ξαναβρεθούν μετά από 23 έτη οπότε εκδήλωσαν τη χαρά τους.
Μα η μνήμη τους δεν περιορίζεται στην αγέλη και στο είδος τους. Αναγνωρίζουν ανθρώπους με τους οποίους συνδέονταν έστω και αν πέρασαν δεκαετίες.
Ο ελέφας έχει τον μεγαλύτερο εγκέφαλο από όλα τα χερσαία θηλαστικά. Η αναλογία μεγέθους εγκεφάλου με το σωματικό μέγεθος (EQ) είναι όση και του χιμπαντζή. Η δομή του εγκεφάλου του είναι πολύ όμοια με του ανθρώπου, έχει περίπου ισάριθμες συνάψεις κι εξίσου ανεπτυγμένο ιππόκαμπο (=μνήμη).
Ο μεγάλος εγκέφαλος τους επιτρέπει να ασχολούνται με και να λύνουν πολλά προβλήματα με δημιουργικό τρόπο. Δεν είναι καθόλου εύκολο ακόμα και για ανθρώπους να τους παγιδέψουν καθώς έχουν την ικανότητα να κατανοούν απλή αριθμητική και να συγκρίνουν ποσότητες.
Στον αισθηματικό τομέα, είναι ένα από τα λίγα είδη που υποφέρουν από μετα-τραυματικό στρες και κατάπτωση.
Ξεχωρίζουν επίσης με την ικανότητα επικοινωνίας με δική τους γλώσσα που εκφράζεται όχι μόνο σε κινήσεις και σωματικά σήματα μα και σε ποικιλία ήχων που συμπεριλαμβάνει πολύ λεπτό επίπεδο το οποίο μπορεί να ακουστεί μερικά χιλιόμετρα μακριά. Μερικοί μελετητές υποστηρίζουν πως η «γλώσσα» τους έχει δική της γραμματική!
Αναγνωρίζουν 12 ξεχωριστούς τόνους μουσικής και μπορούν να επαναλάβουν ορισμένες μελωδίες!
Οι ελέφαντες είναι τα μόνα ζώα που πενθούν τους νεκρούς τους (μέλη της αγέλης τους) έχουν ένα είδος κηδευτικής τελετής κι επισκέπτονται τα νεκροταφεία τους.
Είναι ένα από τα ελάχιστα είδη που αναγνωρίζουν τον εαυτό τους, τη μορφή τους, σε καθρέπτη.
Αν τους βλάψεις θα το θυμούνται, όπως και αν τους ευεργετήσεις.