1. Στην εποχή μας ο γάμος, δηλαδή η συμβίωση άντρα και γυναίκας και η συνακόλουθη οικογένεια, βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση. Όταν έψαξα το θέμα πριν από καιρό τα διαζύγια έφταναν το 40%. Τώρα ίσως να είναι μεγαλύτερο το ποσοστό.
Οι αφορμές είναι πολλές, όπως σε πολλά άλλα ζητήματα, μα η αιτία είναι μια – ο εγωισμός με τις απαιτήσεις του που επιφέρει ασυνεννοησία και σύγκρουση.
Ο εγωισμός έχει επιθυμίες δικές του και απαιτεί επιτακτικά την ικανοποίησή τους, συχνά χωρίς να νοιάζεται για το κόστος και την ταλαιπωρία των άλλων.
2. Παλαιότερα ο γάμος γινόταν με συνοικέσιο. Ελάχιστες ήταν οι περιπτώσεις που γινόταν από έρωτα. Συχνά οι νέες τότε ήθελαν να διαλέγουν εκείνες, όπως γινόταν σε ακόμα παλαιότερες εποχές (στην Ινδία π.χ.). Σήμερα οι κοπέλες διαλέγουν μα κάποια ώρα βλέπουν πως έκαναν λάθος και λένε «Αχ να με βοηθούσε κάποιος να διαλέξω σωστά!».
Ούτε το συνοικέσιο βέβαια εξασφάλιζε καταλληλότητα, αρμονία κι ευτυχία. Οι παλιές αρχές ήταν ορθές. Μα οι γονείς σπάνια τις εφάρμοζαν κι έμεναν μόνο στο να είναι ο/η επικείμενος σύντροφος πλούσιος σάμπως και τα πλούτη μπορούσαν μόνα τους να εξασφαλίσουν τον επιτυχημένο γάμο και την ευτυχία του.
Μα είναι η «ευτυχία» (τόσο διαφορετική για διαφορετικά ζευγάρια) ο βασικός σκοπός του γάμου; Είναι οπωσδήποτε ένας σκοπός μα αν το καθένα από τα δυο μέλη στοχεύει στη δική του ευτυχία (ευχαρίστηση, ικανοποίηση), σίγουρα ο γάμος θα αποτύχει παταγωδώς.
3. Για να είναι ευτυχισμένος ο γάμος πρέπει και τα δυο μέλη να είναι ομοίως ευτυχισμένα. Και αυτό σημαίνει πολύ απλά, πως και τα δύο πρέπει συχνά να υποχωρούν στις απαιτήσεις τους (όχι μόνο όταν τα συμφέρει ή όταν είναι εύκολο) και να συνδράμουν στην εκπλήρωση των επιθυμιών του άλλου.
Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Διότι ούτε η ανατροφή ούτε η παιδεία προετοιμάζει τους νέους για τέτοιες υποχωρήσεις εγωισμού και για προσπάθεια ικανοποίησης των επιθυμιών του άλλου προσώπου.
Αυτά τα πράγματα θα πρέπει να έχουν εξηγηθεί στους νέους προτού μπουν στην εφηβεία και να έχουν εκπαιδευθεί πρακτικά σε τέτοιου είδους μη-εγωιστική συμπεριφορά. Έτσι που όταν οι νέοι παντρεύονται να γνωρίζουν (όχι το σεξ που το βρίσκουν εύκολα αλλά) αυτές τις βασικές προϋποθέσεις και τις δυσκολίες που όχι αφύσικα θα εγερθούν.
Έτσι τα μέλη του ζευγαριού με τον γάμο παίρνουν την απόφαση πως θα ζήσουν μαζί ως τον θάνατο και δεν θα χωρίσουν λόγω αυτών των δυσκολιών που θα προκύψουν (εξαιτίας εγωισμού), μα θα τις αντιμετωπίσουν μαζί!
4. Παλιότερα, στις αρχές του Χριστιανισμού, δεν υπήρχε διαζύγιο. Ακριβώς διότι έπρεπε να καταλάβουν οι παντρεμένοι πως οι ίδιοι θα αντιμετώπιζαν τις δυσκολίες και θα έλυναν τα προβλήματα που ξεπετούσε ο εγωισμός.
Οι ιεροί κανόνες του γάμου στη Βεδική Παράδοση είναι διδακτικοί.
Λέει ο μεγάλος νομοθέτης Μάνου οι κανόνες του οποίου (Manu-smṛti) εξακολουθούν να διέπουν μεγάλες περιοχές της σύγχρονης ινδικής νομοθεσίας.
9.101: Η αμοιβαία πίστη θα πρέπει να διαρκέσει μεταξύ τους ως τον θάνατο. Αυτός είναι σε συντομία ο νόμος, το ύψιστο καθήκον, μεταξύ αντρός και γυναίκας.
9.102: Αφού παντρευτούν επίσημα οι σύζυγοι θα πρέπει πάντα να μένουν πιστοί έστω κι αν ζουν χωριστά.
Οι δυο αυτοί κανόνες λένε σταράτα, όπως και στα πρωτοχριστιανικά χρόνια, πως δεν υπάρχει διαζύγιο και δεύτερος γάμος. Οι παντρεμένοι νέοι το παίρνουν απόφαση πως θα ζήσουν μαζί. Αν για κάποιο λόγο πρέπει να χωριστούν, η αμοιβαία πίστη παραμένει άθικτη.
5. Νωρίτερα στο ίδιο τμήμα, ο νομοθέτης έχει πει:
9.45: Οι σοφοί έχουν εξαγγείλει πως ένας άντρας είναι τόσο μεγάλος όσο η γυναίκα, ο εαυτός και τα παιδιά του. Επίσης, πως όπως είναι ο ίδιος τέτοια είναι (κατά την παράδοση) και η σύζυγός του.
9.46: Ο άντρας δεν απομακρύνει τη σύζυγό του ούτε με εκδίωξη ούτε με πώληση. Έτσι εφαρμόζουμε τον νόμο που από παλαιά διακήρυξε ο Κύριος των πλασμάτων, ο Prajãpati.
Εδώ πάλι τονίζεται η ενότητα του ζεύγους. Όπως λέει και ο χριστιανικός νόμος μόνο ο θάνατος χωρίζει το παντρεμένο ζευγάρι. Ο άντρας είναι τόσος όση και η οικογένειά του. Η γυναίκα πάλι είναι ό,τι και ο σύζυγός της.
Στην τελετή του γάμου κάνουν τον κύκλο της Ιερής Φωτιάς 7 φορές-διότι το 7 είναι ο μόνος αριθμός που δεν διαιρεί τον κύκλο 360 μοιρών. Ο γάμος, υπονοείται, όπως και ο κύκλος, δεν διασπάται. Η φωτιά είναι «ιερή» διότι έχει τρεις λειτουργίες: φωτίζει (όπως η γνώση-και ο θεός Vishnu), ζεσταίνει (με πολλούς τρόπους και σε πολλές περιπτώσεις-όπως ο θεός Brahmā), και καταλύει κι εξαγνίζει (όπως ο θεός Shiva).
Και ο ιερέας εξηγεί την όλη κατάσταση και το ζεύγος ορκίζεται να κρατά την ενότητά του-dharme ca, arthe ca, kāme ca “στα καθήκοντα, στην περιουσία και στην επιδίωξη της ευτυχίας”: μαζί όχι χώρια. Δεν θα παραβώ τον όρκο μου.
