1. Αυτό το αγιολογικό αφήγημα προέρχεται από την Ινδία μέσω άγνωστων διακλαδώσεων. Η ελληνική μετάφραση αποδίδεται σε κάποιον μοναχό της Μονής του Αγίου Σάββα κοντά στην Ιερουσαλήμ στις αρχές του 7ου αιώνα, μάλλον. Μερικοί όμως πιστεύουν πως αυτός ήταν ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός του 8ου αιώνα κε. Έκτοτε παρουσιάστηκαν πάνω από 140 χειρόγραφα στην Ελληνική με μικρές παραλλαγές της ιστορίας. (Μερικοί προτιμούν ως πρώτη μετάφραση ελληνική από κάποιον Γεωργιανό Ευθύμιο τον 10ο αιώνα. Αλλά υπάρχουν χειρόγραφα από τον 11ο αιώνα που αναφέρουν τη διασκευή από το μοναστήρι του Αγίου Σάββα της Ιερουσαλήμ.)
Η ιστορία είναι διασκευή μιας παραδοσιακής αφήγησης της ανατροφής και της μεταγενέστερης φώτισης του Βούδα. Το όνομα Ιωάσαφ είναι μετάφραση του αραβικού yudasaf που είναι παραφθορά (στην Αραβική) του ονόματος bodisattva στη Σανσκριτική (ή κάποια ινδική διάλεκτο).
2. Η εκδοχή της χριστιανική ιστορίας στον κώδικα της Μεγίστης Λαύρας είναι η ακόλουθη αφήγηση:
Ένας ειδωλολάτρης βασιλιάς στην Ινδία, ο Αβενήρ, αποκτά έναν γιο και τον ονομάζει Ιωάσαφ. Οι αστρολόγοι του προφήτευσαν πως ο γιος θα γίνει χριστιανός, μια και υπήρχε ο χριστιανισμός στη Νότια Ινδία από τον 1ο αιώνα κε, οπότε είχε πάει εκεί ο Απόστολος Θωμάς. Ο μοναχισμός, δε, εξαπλωνόταν. Ο βασιλιάς έχτισε ξεχωριστό παλάτι κι απαγόρευσε στους υπηρέτες κι επισκέπτες να αναφέρουν οτιδήποτε για τον χριστιανισμό. Έτσι ο νεαρός πρίγκιπας θα προστατευόταν. Μα σε μια έξοδό του ο Ιωάσαφ συνάντησε έναν τυφλό, έναν λεπρό κι έναν γέροντα κι άρχισε να προβληματίζεται σχετικά με την ανθρώπινη ζωή και την υπάρχουσα δυστυχία.
(Ως εδώ ας σημειωθεί πως το αφήγημα είναι παράλληλο με την ιστορία του Βούδα, τον οποίο ο βασιλιάς πατέρας του ήθελε να προστατεύσει από τις δυστυχίες των κοινών ανθρώπων και τον ανέτρεφε με όλες τις ανέσεις στο ξεχωριστό του παλάτι. Μα μια μέρα ο πρίγκιπας είδε τον τυφλό, λεπρό και γέροντα κι αποφάσισε να εγκαταλείψει την καλοζωία στο παλάτι και να ερευνήσει την όλη εμπειρία της ζωής στον κόσμο από πρώτο χέρι. Έτσι, προχώρησε στην έρευνα και μελέτη με διάφορους σοφούς ωσότου φωτίστηκε.)
3. Στο χριστιανικό αφήγημα, που διασκευάστηκε μάλλον από μια αραβική εκδοχή της βουδιστικής ιστορίας, έχουμε μια πρόσθετη παρέμβαση.
Ο Θεός έστειλε άγγελο στον ασκητή Βαρλαάμ που τον παροτρύνει, αφού του αναφέρει τη ζωή του Ιωάσαφ, να επισκεφθεί τον πρίγκιπα και να τον σώσει. Ο ασκητής μεταμφιέστηκε, λοιπόν, σε έμπορο και πήγε στο παλάτι να πουλήσει δήθεν ένα πετράδι. Έτσι μύησε τον πρίγκιπα στον χριστιανισμό. Ο βασιλιάς προσπάθησε να μεταπείσει τον πρίγκιπα μα δεν πέτυχε. Στη συνέχεια, ο βασιλιάς έστεψε τον γιο του και ο Ιωάσαφ, ως βασιλιάς τώρα, ανακήρυξε τον χριστιανισμό επίσημη θρησκεία.
Ο νέος βασιλιάς βοηθούσε τους φτωχούς κι αδύναμους με ζήλο. Βλέποντας την επιτυχία του γιου του, ο Αβενήρ επίσης ασπάστηκε το χριστιανικό δόγμα κι έγινε μοναχός. Πέθανε μετά από λίγα χρόνια. Στο μεταξύ ο Ιωάσαφ παραιτήθηκε από τον θρόνο κι αναζήτησε τον δάσκαλό του στην έρημο όπου ασκήτευσε κι αυτός.
Μετά από χρόνια, αφού είχαν πεθάνει, συνεχίζει μια άλλη εκδοχή, τα πτώματά τους θάφτηκαν στο βασίλειο του Ιωάσαφ και ο τάφος τους έγινε διάσημος για τα θαύματά του!
Στο ελληνικό εορτολόγιο Αγίων εορτάζονται στις 26 Αυγούστου.
