1. Ασφαλώς πολλοί διαβάσατε το «Πρότυπο ανάπτυξης, πληθυσμός και ιοί» της Σώτης Τριανταφύλλου το οποίο αναδημοσιεύσαμε στο ιστολόγιό μας.
Είναι ένα μίγμα καλών ιδεών και πολυμασημένων κακών αντιλήψεων. Αν μάλιστα κάνετε τον μικρό κόπο να το ξανακοιτάξετε θα δείτε ένα εξαιρετικό σχόλιο από τον συνεργάτη μας Πύλαρο και μια δική μου ανταπόκριση στο σχόλιο.
Πολλά από αυτά που γράφει η Σώτη Τριανταφύλλου μένουν μετέωρα και αμφισβητήσιμα. Πολύ ορθά γράφει για «γενικευμένη εθελοτυφλία» μα όχι ορθά για το «γνωστικό χάσμα ανάμεσα στους επιστήμονες και στον γενικό πληθυσμό» σε μια πρόταση. Διότι και οι επιστήμονες πάσχουν από άγνοια καθώς συχνότατα παίρνουν αποτελέσματα ως αιτίες. Ολόκληρος ο υλικός τεχνητός κόσμος του ανθρώπου είναι ένα αποτέλεσμα, ένα αποκύημα διανοητικών διεργασιών και ακόμα περισσότερο, επιθυμιών. Ο υπερπληθυσμός τον οποίο προτάσσει ως αιτία είναι κι αυτός αποτέλεσμα.
2. Πολύ ορθά γράφει επίσης πως «οι σωστές σκέψεις οδηγούν στις σωστές πράξεις». Επίσης πως «έχουμε αρκετές γνώσεις για να κάνουμε σωστές σκέψεις». Μα υπάρχουν «γνώσεις» και «γνώσεις».
Ας κοιτάξουμε γοργά το θέμα «γνώσεις και γνώσεις». Ναι, E=mc2 είναι γνώση, δηλαδή – ενέργεια είναι μάζα πολλαπλασιασμένη με την ταχύτητα του φωτός. Και αναμφίβολα είναι πολύ χρήσιμη στους φυσικούς. Μα τι χρησιμότητα έχει για τον πολιτικό, τον δικηγόρο, τον γιατρό, τον επιχειρηματία και τον κοινό άνθρωπο όπως εμείς;
Ακόμα και η γνώση πως το νερό κοχλάζει στους 100 βαθμούς Κελσίου δεν έχει πολλή χρησιμότητα για μένα και δισεκατομμύρια πολίτες: το βλέπουμε να χοχλάζει και αυτό αρκεί.
Επομένως χρειάζεται να ξεχωρίσουμε τις επιστημονικές γνώσεις που είναι χρήσιμες για τον κύκλο των επιστημόνων και τεχνικών και τις γνώσεις που είναι χρήσιμες για τους πολίτες και την αντιμετώπιση της καθημερινής ζωής με τις δυσκολίες της, κυρίως επαγγελματικές, οικονομικές μα και σχετικές με ανθρώπινες σχέσεις.
Οι διευθετήσεις που θα κάνουν για την πανεπιστημιακή και μεταπτυχιακή εκπαίδευση των παιδιών τους οι γονείς, ο επιχειρηματίας για το εργοστάσιό του ή το εμπορικό γραφείο του και με τους πελάτες του, ο πολιτικός για μια ορθή νομοθεσία, η νοικοκυρά για το πάρτι της, ο ξυλουργός για τις παραγγελίες που δέχεται, ο καναλάρχης για τα τηλεοπτικά προγράμματα κλπ, απαιτούν άλλο είδος γνώσης από του φυσικού, χημικού, βιολόγου, νομικού, γιατρού κλπ.
Επανέρχομαι, μα με ερωτήσεις στο τελευταίο τμήμα §4.
3. Πηγαίνοντας τώρα στην τελευταία πρόταση της Σώτης Τριανταφύλλου ρωτώ. Ποια είναι η «προνομιακή θέση» που ο άνθρωπος αρνείται να κατέχει και ποια η «μεγαλειώδης έμπνευση» την οποία αποτελεί;
Ναι, μπορώ να πω αρκετά ως απάντηση και έχω γράψει αρκετά ήδη σε πάμπολλα άρθρα σε αυτό το ιστολόγιο. Μα το ζήτημα τώρα είναι τι «σωστές γνώσεις και σωστές σκέψεις» έχει η Σώτη Τριανταφύλλου για τις δύο αυτές απόψεις του ανθρώπου.
Δεν λέει τίποτε απολύτως!
Περιδιαβαίνει με άνεση σε πολλά σχετικά ή ενδιαφέροντα θέματα και αρκετές σχετιζόμενες επιστημονικές λεπτομέρειες για να καταλήξει σε μια οδηγία για τους κυβερνώντες ανά τον κόσμο:
“Έλεγχος γεννήσεων, έλεγχος του μοντέλου ανάπτυξης, παγκόσμια και κοινή χρήση των big data, διαφάνεια, πλανητικός συντονισμός στρατηγικής, κοινοί κανόνες αντιμετώπισης όχι μόνο των ασθενών αλλά ολόκληρης της φύσης”.
Το πρώτο μέτρο είναι πελώριο λάθος και συνεπώς όσα έπονται είναι λάθος. Θα ήταν ευχής έργο να υπάρξει συμφωνία, σύμπνοια, ομόνοια και «πλανητικός συντονισμός στρατηγικής», όπως γράφει με περισσή επιπολαιότητα. Μα για να πάρω ένα από τα ζητούμενα, ποιος αποφασίζει για την κατεύθυνση του μοντέλου ανάπτυξης, τη δομή και τον τελικό στόχο; Και ποιοι θα είναι οι κοινοί κανόνες αντιμετώπισης ασθενειών και ολόκληρης της φύσης;
Δεν είναι δυνατόν η Σώτη Τριανταφύλλου να μην ξέρει πως υπήρξαν επιδημίες με εκατομμύρια θύματα σε εποχές όπου ο πληθυσμός ήταν πολύ αραιός. Οπότε δεν είναι αυτό ακριβώς το πρόβλημα ή η γενεσιουργός αιτία.
Πρέπει επίσης να γνωρίζει πως ο αιδεσιμότατος Tomas Robert Malthus (1766 – 1834) πριν από 220 έτη (το 1798) εξέφρασε την ανησυχία του για την αύξηση του πληθυσμού που είναι μεγαλύτερη από τη δύναμη της γης να παράγει την αντίστοιχη τροφή (σ 13, Oxford Classics: Essay on Population). Τότε η Βρετανία είχε μόλις 10 εκμ, η Γαλλία 26,7, το Χονγκ Κονγκ μόλις 20.000, οι ΗΠΑ 5,3 εκμ!
4. Ποιος γνωρίζει με βεβαιότητα πως δεν θα ανακαλύψουμε νέους φυσικούς πόρους;
Γιατί ζει ο άνθρωπος στον πλανήτη Γη με τόσα εκατομμύρια άλλες φυτικές και ζωικές μορφές;
Γιατί γεννιόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο από πανομοιότυπα υλικά (γονιμοποιημένα ωάρια) μα με διαφορετικό DNA και ακόμα και από τα πρώτα 6 χρόνια μας είμαστε τόσο διαφορετικοί;
Από που προερχόμαστε, αν προήλθαμε, και που πάμε, αν πάμε, μετά θάνατο;
Τελικά, μπορούμε να συμβιώνουμε ως κοινωνίες (τις οποίες θέλουμε σίγουρα) δίχως τον χρυσό κανόνα «να μην κάνουμε ότι δεν θέλουμε οι άλλοι να κάνουν σε μας».
Πως εμπεδώνεται αυτός ο κανόνας συμπεριφοράς;
