1. Φίλη, καθηγήτρια μουσικής, διάβασε το Τροχοί της Τύχης. Διάβασε κι άλλα άρθρα. Σκάλωσε στη Γεωφορολόγηση.
«Σε ποια παράταξη ανήκει αυτό το ιδεολόγημα;» ήθελα να ξέρει. Διότι και οι φίλοι της στους οποίους θα πλάσαρε το ιδεολόγημα θα ήθελαν να ξέρουν πού να το κατατάξουν.
Πριν από χρόνια, ο Γιάννης Μαρίνος, εκδότης τότε του Ταχυδρόμου, δημοσίευσε άρθρο για τη Γεωφορολόγηση και τις βραχονησίδες, που η κυβέρνηση σχεδίαζε να πουλήσει αντί να ενοικιάσει. Το άρθρο πρότεινε τη μέθοδο της Γεωφορολόγησης. Ο κ. Μαρίνος ήθελε να γνωρίζει σε ποια παράταξη να εντάξει τις ιδέες.
Πολύ πιθανόν να υπάρχουν πολλοί άλλοι με την ίδια απορία.
2. Η Γεωφορολόγηση δεν ανήκει σε κανένα κόμμα και καμιά παράταξη. Ανήκει στον ορθολογισμό μόνο και στο επίπεδο του Έθνους.
Στις μέρες μας, μέλη και συντηρητικών και σοσιαλιστικών κομμάτων προωθούν τη Γεωφορολόγηση κατά καιρούς στα Διεθνή, κυρίως Αγγλόφωνα, ΜΜΕ όπως οι εφημερίδες Financial Times, Guardian κλπ. Κανονικά και οι απανταχού αυτο-αποκαλούμενοι «μαρξιστές» θα έπρεπε όχι μόνο να την πρεσβεύουν αλλά και να αγωνίζονται με κάθε νόμιμο τρόπο για την εφαρμογή της, αφού ο Μαρξ θέτει ως πρώτο μέτρο για την εδραίωση του Κομμουνισμού «τη χρησιμοποίηση της γαιοπροσόδου για τα έξοδα του κράτους» (στο τέλος του Β’ Μέρους, Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο). Aυτοί όμως έχουν μαύρα μεσάνυχτα.
Για 70 τόσο χρόνια, από τις αρχές της δεκαετίας 1930, η ιδέα της Γεωφορολόγησης παρέμεινε θαμμένη κάτω από τα βαριά στρώματα του νεοσυντηρητισμού (συνήθως και κακώς λεγόμενου «Νεοφιλελευθερισμού») και των δογμάτων της Σχολής του Σικάγο καθώς και των Κεϊνσιανών ή σοσιαλιστικών θεωριών που θέλουν αυξημένο κρατισμό.
Νωρίτερα η ιδέα ήταν ζωντανή και υπό συνεχή συζήτηση στη Βρετανία, στις αποικίες της (Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Χονγκ Κονγκ κλπ), στη Γερμανία, στην Αμερική και στην Κίνα.
Αλλά με τον μεγάλο πόλεμο 1939-45 ξεχάστηκε, παρότι εφαρμόζεται μερικώς σε ορισμένες Πολιτείες της Αμερικής, στην Ταϊβάν, στη Δανία και αλλού.
Ας προσθέσω εδώ πώς το χαράτσι του ΕΝΦΙΑ που επέβαλαν οι κουφιοκέφαλοι κυβερνήτες μας, μετά αφού μας διαολόστειλαν στη χρεοκοπία, και οι διάφοροι φόροι ακινήτου περιουσίας, μικρής ή μεγάλης, είναι μια χοντρόπετση και χυδαιότατη διαστρέβλωση της Γεωφορολόγησης: αντί να ευεργετούν τέτοια μέτρα, εξαθλιώνουν τους πολίτες και διαβρώνουν τον κοινωνικό ιστό.
3. Η Γεωφορολόγηση διατυπώθηκε σε σύγχρονη ορολογία πρώτα από τον «πατέρα» της Οικονομολογικής επιστήμης Άνταμ Σμιθ, που είχε επηρεαστεί από τους Γάλλους Φυσιοκράτες (les économistes, όπως λέγονταν). Στο βιβλίο του Πλούτος των Εθνών (1776 Wealth of Nations 2.2.1) έγραψε:
«Η γαιοπρόσοδος από κατοικίες και άλλα εδάφη είναι ένα είδος εισοδήματος που ο ιδιοκτήτης σε πολλές περιπτώσεις απολαμβάνει χωρίς καμιά φροντίδα ή προσοχή εκ μέρους του. Ακόμα κι όταν ένα μέρος αυτού του εισοδήματος αφαιρεθεί … για να καλυφθούν οι δαπάνες του κράτους, δεν θα προκύψει καμιά αποθάρρυνση της παραγωγικής προσπάθειας…. Έτσι η γαιοπρόσοδος είναι ίσως το είδος εισοδήματος που μπορεί καλύτερα να υποστεί την επιβολή ενός ιδιαίτερου φόρου».
Μετά τον Σμιθ, άλλοι κλασικοί διατύπωσαν ξανά και ξανά την ιδέα – όπως οι Buchanan, Ricardo, Mill. Το 1879 ο Αμερικανός Henry George έγραψε το πολύκροτο Progress and Poverty όπου έδειχνε πως η Γεωφορολόγηση (δηλαδή η αποκόμιση της γαιοπροσόδου, που λέγεται και υπεραξία ή πλεόνασμα και αφορά την αξία σκέτων εδαφών, όχι κτισμάτων ή άλλων βελτιωτικών έργων) θα έπρεπε να αρκεί ως μόνος φόρος και να καταργηθούν όλοι οι άλλοι που καταπίεζαν την πρωτοβουλία, την παραγωγικότητα και γενικά την εργασία.
Λίγο αργότερα ο Βρετανός Alfred Marshall υιοθετούσε την ιδέα του H. George και των προηγούμενων. Στη δική του ανάλυση ονομάζοντας τη γαιοπρόσοδο «δημόσια αξία» έδειχνε πως η Γεωφορολόγηση δεν ήταν ακριβώς φόρος με τη συνηθισμένη στενή έννοια του όρου, αλλά η επιστροφή μιας αξίας στο κράτος το οποίο αντιπροσωπεύει την κοινωνία που τη δημιούργησε με την ύπαρξη και την ανάπτυξη της και όλες τις ποικιλόμορφες υπηρεσίες που προσφέρει (δρόμους, λιμάνια, υδροδότηση, ηλεκτροδότηση, περίθαλψη κλπ).
Και για να μην υπάρχει καμιά αντίληψη πως η Γεωφορολόγηση ανήκει στον 19ο αιώνα ή αφορά αγροτοκτηνοτροφικά εδάφη (έστω κι αν η διατύπωση του Σμιθ καλύπτει όλα τα είδη εδαφών) ας αναφέρω και σύγχρονους:
Ο καθ. H Speight γράφει στο εγχειρίδιο του Economics: The Science of Prices and Incomes (London, Methen, 1965) σ277: «Το κύριο ελάττωμα των πλείστων φορολογικών συστημάτων είναι ότι τείνουν να στρεβλώσουν την παραγωγή… Ένας φόρος επί της προσόδου δεν θα είχε τέτοια στρεβλωτική επίδραση. Έτσι ο ιδανικός φόρος είναι η Γεωφορολόγηση.»
Οι A. Atkinson και J. Stiglitz γράφουν στο βιβλίο τους Lectures on Public Economics (London/NY, McGraw, 1980) σ.524: «Η Γεωφορολόγηση όχι μόνο δεν είναι στρεβλωτική αλλά είναι ο μοναδικός φόρος αναγκαίος για να χρηματοδοτεί τις δημόσιες δαπάνες».
Ο R. Burgess, τέως Διευθυντής του Economic Study Association, Λονδίνο, υιοθετώντας τους όρους του Marshall επίσης πρεσβεύει τη Γεωφορολόγηση στο βιβλίο του Public Revenue without Taxation (London, Shepheard-Walwyn 1993).
Και, όπως είπα πιο πάνω στην §2, πολλές δημοσιεύσεις έχουν παρουσιασθεί τα τελευταία χρόνια σε πολλά έντυπα και στο Διαδίκτυο.
4. Όπως βλέπετε, η Γεωφορολόγηση δεν ανήκει σε κανένα κόμμα κι έχει κατά καιρούς υιοθετηθεί από όλες τις παρατάξεις του πολιτικού φάσματος. Σαν ιδέα η Γεωφορολόγηση ανήκει στο επίπεδο του Έθνους το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερη οντότητα από κόμματα και παρατάξεις.
Αναλυτικές περιγραφές έχουν δοθεί στο παρελθόν σε πολλά άρθρα σε αυτό το ιστολόγιο (ετικέτα: Φορολογική Μεταρρύθμιση μεταξύ άλλων). Εδώ επαναλαμβάνω μόνο πως οι διάφοροι φόροι επί της ακίνητης περιουσίας και το Βενιζέλιο χαράτσι (ΕΕΤΗΔΕ και μετά ΕΝΦΙΑ), δεν είναι Γεωφορολόγηση αλλά μια ληστρική επιδομή στις περιουσίες των ανθρώπων.
Αν εξαιρέσω τους αναγνώστες του ιστολογίου μας, εδώ στην Ελλάδα η ιδέα παραμένει σχεδόν εντελώς άγνωστη. Παρότι δοκιμάσαμε να κινήσουμε το ενδιαφέρον μετριοπαθών κεντρώων κομμάτων (Δράση, Δημιουργία Ξανά, Οικολόγοι-Πράσινοι), κανείς δεν ενδιαφέρθηκε. Προφανώς έχουν άλλες ιδέες, μία εκ των οποίων είναι ο φόρος επί της μεγάλης περιουσίας, έστω κι αν αυτή αποκτήθηκε με προσωπικό μόχθο.
5. Δεν έχουμε μάθει να διαχωρίζουμε το εισόδημα που προέρχεται από ηθικά και νομικά εγκληματικές πράξεις (όπως πολιτικάντηδων, μαφιόζων, κοινών ληστών, διαρρηκτών και απατεώνων), αυτό που προέρχεται από τα πλεονεκτήματα που προσδίδουν οι δημόσιες υπηρεσίες και άλλες ευνοϊκές συνθήκες στους κατόχους κεντρικών τοποθεσιών και αυτό που προέρχεται από την εργασία. Το πρώτο πρέπει να αφαιρείται ολόκληρο, το δεύτερο να φορολογείται και το τρίτο να μένει ανέπαφο.
Ποια παράταξη πρεσβεύει τέτοιο ιδεολόγημα?…
Καμιά – και αυτό δείχνει την αθλιότητα της νοοτροπίας μας.
