Ακόμα και ο ακραίος φιλελευθερισμός των ΗΠΑ είναι μια μορφή σοσιαλδημοκρατίας μεταβατική προς την κολεκτίβα εντόμων. (βλ. “Εντομοποίηση“).
Πριν από 50 χρόνια περίπου ο Maurice Maeterlinck μάζεψε αρκετό υλικό για τους τερμίτες στη μελέτη του, ‘Η Ζωή των Τερμιτών’ όπου μιλάει σχεδόν προφητικά για το δικό μας μέλλον. Γράφει για αυτά τα έντομα που είναι “σχεδόν αδέλφια μας”: “Από ορισμένες απόψεις, αυτά τα θλιβερά έντομα, περισσότερο από τη μέλισσα ή άλλο πλάσμα στη γη, γίνονται οι κήρυκες, ίσως και οι πρόδρομοι της δικής μας μοίρας”. Μετά περιγράφει διάφορα στοιχεία της καλλιέργειας τους.
(La Vie des Termites. 1927. Παράθεση στο New Model of the Universe του P.D.Ouspensky, London. 3η Έκδοση, σελ. 63-64.)
Ο πολιτισμός τους είναι παλαιότερος από οτιδήποτε άλλο: είναι ο πιο παράξενος, ο πιο περίπλοκος, ο πιο έξυπνος, και με μια έννοια, ο πιο λογικός και κατάλληλος για τις δυσκολίες της ύπαρξης, που παρουσιάστηκε ποτέ στη γη, πολύ νωρίτερα από τον δικό μας. Από πολλές απόψεις, καίτοι άγριος, απαίσιος και συχνά απεχθής, αυτός ο πολιτισμός είναι πολύ ανώτερος από της μέλισσας, του κοινού μύρμηγκα, ακόμη δε και του ανθρώπου.
Στην τερμιτοφωλιά οι θεοί του κομμουνισμού γίνονται ακόρεστοι Μολώχ. Όσο περισσότερα τους δίνουν τόσο περισσότερα απαιτούν. Και επιμένουν στις απαιτήσεις τους, ωσότου το άτομο εκμηδενίζεται σε πλέρια εξαθλίωση. Αυτή η φρικιαστική τυραννία δεν έχει αντιστοιχία στην ανθρωπότητα: διότι ενώ με μας ωφελούνται τουλάχιστον λίγοι, στους τερμίτες δεν ωφελείται κανείς.
Η πειθαρχία τους είναι βαναυσότερη από τους Καρμελίτες ή τους Τραππιστές (μοναχούς), και η εθελούσια υποταγή τους σε νόμους και κανόνες, που κανείς δεν γνωρίζει πλέον από πού προέρχονται, είναι χωρίς παραλληλία στις ανθρώπινες κοινωνίες. Μια νέα μοιρολατρία, σκληρότερη ίσως από όλες, η κοινωνική μοιρολατρία, στην οποία εμείς επίσης οδηγούμαστε, έχει προστεθεί στις τόσες που έχουν ήδη συναπαντήσει και θεωρούμε ήδη αρκετές.
Ανάπαυση δεν υπάρχει παρά μόνο στον τελευταίο ύπνο: η αρρώστια δεν είναι ανεκτή και η αδυναμία επισύρει την ποινή του θανάτου. Ο κομμουνισμός ωθείται στα άκρα του κανιβαλισμού και της κοπροφαγίας.
…Οι πολλοί αναγκάζονται να ταλαιπωρούνται και να θυσιάζονται για το όφελος και την ευτυχία – κανενός!
Και όλο αυτό γίνεται ώστε ένα είδος οικουμενικής απελπισίας να συνεχίζεται, να ανανεώνεται και να πολλαπλασιάζεται για όσο διαρκεί αυτός ο κόσμος. Αυτές οι πόλεις των εντόμων, που εμφανίστηκαν πριν από μας, μπορούν να θεωρηθούν μια καρικατούρα των ανθρώπων, μια διακωμώδηση του γήινου παράδεισου προς τον οποίο προχωρούν οι περισσότεροι πολιτισμένοι άνθρωποι.
Ας προσέξουμε. Τα δισεκατομμύρια των ανθρώπων, ακόμα και στις προηγμένες φιλελεύθερες κοινωνίες, εργάζονται από φόβο όχι χαρά. Υπάρχουν άπειρα νομοθετήματα κι έθιμα στις κοινωνίες μας των οποίων η προέλευση και σημασία έχει χαθεί. Σήμερα όλο και πιο συχνά οι άρρωστοι γονείς ή σύντροφοι θεωρούνται βάρος. Ο άντρας αφήνει τη βαριά άρρωστη γυναίκα του και η γυναίκα τον άντρα της γιατί είναι, λένε, εμπόδιο στη δική τους ευτυχία. Η κατάθλιψη-απελπισία είναι πια κοινότατο φαινόμενο.
Ο Maeterlinck λέει επίσης με ποιο αντίτιμο τελικά εξαγοράζεται αυτό το κοινωνικό σύστημα. “Κάποτε είχαν φτερά: τώρα τα έχασαν. Κάποτε είχαν μάτια, τα οποία παρέδωσαν. Είχαν φύλο: το θυσίασαν”.
Θα μπορούσε να έλεγε ακόμα ότι προτού παραδώσουν φτερά, μάτια και φύλο, είχαν παραδώσει τη νοημοσύνη και την προσωπική ευθύνη της ελευθερίας κι επιλογής.
Χριστός Ανέστη!
2 Comments
Νιφάδα
Αγαπητέ Νικόδημε,
Ευχαριστούμε γι αυτό το άρθρο. Θα ήθελα να καταλάβω καλύτερα τι είναι η κοινωνική μοιρολατρία την οποία αναφέρει ο Ουσπένσκυ; Πώς εμφανίζεται στην ζωή μας σήμερα; Κι ακόμη τι να κάνει κανείς για να ξεφύγει; Δεν θα πρέπει να είναι αποτελεσματική λύση ή αντικοινωνική συμπεριφορά, ή απεργίες και τέτοιου είδους αντιδράσεις.
Νικόδημος
Αγαπητή Νιφάδα,
πρώτα, δεν είναι ο Οuspensky που μιλά για μοιρολατρία αλλά ο Μaeterlink και δεν είναι πάντα εύκολο να γνωρίζουμε τι ακριβώς εννοεί ο Γάλλος συγγραφέας. Όμως αφού αναφέρεται στον κομμουνισμό, πρέπει να υποθέσουμε πως υπονοεί τη μιζέρια και απελπιστική εγκατάλειψη των ανθρώπων στον κλειστό, ασφυκτικό εναγκαλισμό του δικτατορικού κράτους που δεν αφήνει κανενός είδους πρωτοβουλία. Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα έχουν καταρρεύσει μάλλον άδοξα. Αλλά και στις σοσιαλ-δημοκρατίες μας δυναμώνει το στοιχείο της αγελοποίησης και οι άνθρωποι χάνουν και κάθε πρωτοβουλία και κάθε υπευθυνότητα. Ουσικαστικά έχει εξασθενίσει αφάνταστα η διάκριση και η λογική.
Πώς θα ξεφύγουμε?… Τι σας κάνει να νομίζετε πως θέλει κάποιος/κάποια πραγματικά να ξεφύγει?… Εγώ τουλάχιστον αμφιβάλλω αν οι άνθρωποι το θέλουν αυτό ακριβώς. Όλοι βέβαια θέλουν βελτίωση στις υλικές συνθήκες του βίου τους – αλλά κι εδώ δεν είναι οι ίδιοι διατεθειμένοι να κάνουν κάτι, προτιμώντας να αλλάξουν οι άλλοι και οι άλλοι να κάνουν την απαραίτητη εργασία που θα επιφέρει τις βελτιώσεις.
Ούτε απεργίες, ούτε διαδηλώσεις, ούτε εκλογές κάνουν διαφορά μακρόχρονα. Σ’ αυτό έχετε δίκιο. Τέτοιες ενέργειες έχουν μακρόχρονα αντίθετα αποτελέσματα και οδηγούν πολύ σίγουρα προς την εντομοποίηση.
Από την άλλη, όποιος/όποια πραγματικά θέλει να ξεφύγει θα βρει τον τρόπο. Αυτό είναι και το μόνο πλεονέκτημα της δικής μας σοσιαλ-δημοκρατίας. Αυτά έχουν διευθετηθεί εδώ και πολλούς αιώνες.